Lans (wapen)

Krygskuns te perd met toepassing van die couched lance-tegniek

Detail van 'n tapyt uit die 2de helfte van die 11de eeu, Bayeux

'n Lans (Latyn: "Lancia") is 'n tipe stoot- of steekwapen. Dit bestaan uit 'n lang skag wat tipies van staal, maar in sommige gevalle ook van bamboes, gemaak word. Aan die einde is 'n plat metaallem vasgemaak. Dit het 'n totale lengte van 3,5 tot 4,5 meter.

Dit het ontwikkel uit die spies, vir gebruik deur kavallerie. Anders as die spies, word die lans nooit gegooi nie. Dit is 'n wapen wat hoofsaaklik geassosieer word met ridders, wat die lans as oorlogswapen en vir toernooie gebruik het.

Die lanse wat in toernooie gebruik is het verskil van die wat vir oorlog bestem was. Dit was gewoonlik stomp en uitgehol sodat dit afgebreek het en nie jou opponent tydens 'n toernooi deurboor het nie.

Die lanse wat tydens oorlogvoering gebruik is was skerp (om die teenstander te steek) en goed gebalanseer vir eenhandige gebruik.

Geskiedkundige gebruik

In die Middeleeue was die swaard en lans die belangrikste wapens vir die gewapende ridder. Indien dit nodig was kon hy ook 'n dolk gebruik. Om homself te beskerm het die ridder beskermde uitrusting gedra. Dit het egter nie volledige beskerming gebied nie, wat daartoe gelei het dat hy steeds meer liggaamsdele met ysterplate moes bedek. Uiteindelik is die harnas ontwikkel. Dit het daartoe gelei dat die gebruik van die lans na 1000 ook verander het. Die houtskag met die ysterpunt van ongeveer 15 cm het oorgebly, maar ridders het die lans op ander maniere begin hanteer. Tot op daardie stadium is die lans bohands opgehef vir steekdoeleindes of onder die regterarm gehou om dit te balanseer. Navorsing toon dat swaarder lanse vanaf die laaste kwart van die elfde eeu onder die oksel vasgeklem is en met die regterhand agter 'n steekring vasgehou is. Die ring is aangebring om tydens 'n konfrontasie weerstand te bied. Die lans is skuins oor die perd se nek na links gehou. Deur 'n hoë spoed met sy perd te bereik kon die ridder 'n dodelike steek lewer. Dit word die "couched lance"-tegniek genoem. Maurice Keen noem 'n ridder wat hierdie tegniek gebruik tereg 'n "menslike projektiel". Die ridder moes spesiaal opgelei word vir hierdie tegniek. Terselfdertyd moes hy sy skild met sy linkerhand vashou, die leisels beheer en in die saal bly. Die saal is spesiaal vir hierdie tegniek aangepas.

Verwysings

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.