Loebjanka

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Loebjanka in 2010

Die Loebjanka ( Russies : Лубянка ) is die huidige hoofkwartier van die Federale Veiligheidsdiens van die Russiese Federasie en die voormalige berugte tronk in Moskou van die Sowjetunie se intelligensiedienste. In 1918 het die Tsjeka-geheimediens beslag gelê op die gebou en die kelders omskep in 'n tronk waar baie Sowjet-andersdenkendes gevange geneem en gemartel is.[1] Baie summiere teregstellings is in hierdie kelders uitgevoer.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Die Loebjanka soos oorspronklik gebou, as die hoofkwartier van die Nasionale Versekeringsmaatskappy, voor 1917.

Die Loebjankagebou is in 1898 gebou as die hoofkwartier van die Nasionale Versekeringsmaatskappy. In 1918, ná die Russiese Rewolusie, is dit deur die Tsjeka gekonfiskeer en as hoofkwartier, argiewe en tronk gebruik. Die Tsjeka en van sy opvolgers, was verantwoordelik vir staatsterreur wat miljoene slagoffers geëis het. Die gebou is deur die Tsjeka en sy opvolgers, die GOP, die OGPOe, die NKVD, die KGB en nou die FSB as hoofkantoor gebruik. Die gebou huisves ook die KGB/FSB-museum.[2]

Aan die hoof van die Tsjeka was die Pool Feliks Dzerzjinski, ook bekend as Bloedige Feliks. Die plein voor die gebou het jare lank Dzerzjinski se naam gedra en is deur sy standbeeld versier. Die opdrag om die standbeeld van Dzerzjinski op te rig het gekom van Nikita Chroesjtsjof, wat die KGB wou vereer. Die standbeeld is in Augustus 1991 deur 'n woedende skare omgestamp.

Ná die Tweede Wêreldoorlog het die Loebjanka uit twee dele bestaan: die ou deel en 'n nuwe negeverdieping-vleuel wat deur politieke gevangenes en Duitse krygsgevangenes gebou is. Dit het die gebou 'n simmetriese vorm gegee. In die ou deel is die kelders in 'n tronk omskep en die gebou het ook 'n binnehof omhein wat as 'n teregstellingsterrein gebruik is. Minstens drie hoofde van die staatsveiligheidsapparaat en honderde ander is hier tereggestel.

Die Loebjanka simboliseer dus die lyding van baie Russiese politieke gevangenes. Baie gevangenes het selfmoord gepleeg in die Loebjanka of is ná ’n verhoor (sonder verdediging) in die kelders geskiet of opgehang. Na 1920 is honderdduisende gevangenes in die Loebjanka ondervra en gemartel. Diegene wat "gelukkig" was om na 'n Siberiese arbeidskamp verban te word, kon Loebjanka lewendig verlaat. Daarom was daar 'n makabere grap in Rusland oor die Loebjanka: "Wat is die hoogste plek in Moskou? Die kelderverdieping van die Loebjanka, want van daar af kan jy Siberië sien."[3][4]

KGB[wysig | wysig bron]

Die Loebjanka tydens opknappings in 1983, met die linker helfte nog laer op daardie stadium.

Tydens die Groot Suiwering het die kantore al hoe meer beknop geraak weens personeelgetalle. In 1940 het Aleksey Shchusev die opdrag gekry om die gebou te vergroot. Teen 1947 het sy nuwe ontwerpte Loebjanka se grootte[5] horisontaal verdubbel, met die oorspronklike struktuur wat die linkerhelfte van die fasade opneem (soos vanaf die straat gesien). Hy het nog 'n verdieping bygevoeg en die struktuur uitgebrei deur agterstraatgeboue in te sluit. Shchusev se ontwerp het Neo-Renaissance-besonderhede beklemtoon, maar slegs die regterkant van die fasade is in die 1940's onder sy leiding gebou, weens die oorlog en ander hindernisse.

Raoul Wallenberg is in die Loebjanka-gevangenis aangehou, waar hy glo in 1947 dood is.[6]Volgens die KGB het gevangenes se ondervragings in 1953 by Loebjanka gestop ná die dood van Stalin.[7]

In 1957 het Rusland se grootste speelgoedwinkel aan die oorkant van Loebjanka-plein geopen, waar 'n Middeleeuse kanongietery voorheen geleë was.[5] In 1958 is die fontein in die middel van Loebjanka-plein vervang deur 'n 11-ton (of 14-ton,[8] of 15-ton[9] standbeeld van Felix Dzerzhinsky ("Yster Felix"), stigter van die Tsjeka.[10]

In 1972 het Vasili Mitrokhin 300 000 KGB-lêers verskuif vanaf die Loebjanka-gebou wat hy in 1992 aan die Britse intelligensie gegee het.[11]

Die gebou se asimmetriese fasade het ongeskonde behoue gebly tot 1983, toe die oorspronklike struktuur herbou is om by die nuwe gebou te pas, op aandrang van die Kommunistiese Party se hoofsekretaris en voormalige KGB-direkteur Yuri Andropov in ooreenstemming met Shchusev se planne.

Alhoewel die Sowjet-geheime polisie sy naam baie keer verander het, het hul hoofkwartier in hierdie gebou gebly. Geheime polisiehoofde van Lawrenti Beria tot Andropov het dieselfde kantoor op die derde verdieping gebruik, wat afkyk op die standbeeld van Tjeka-stigter Felix Dzerzhinsky. 'n Tronk op die grondvloer van die gebou figureer prominent in 'n boek geskryf deur die skrywer Aleksandr Solzhenitsyn, The Gulag Archipelago. Bekende gevangenes wat daar aangehou, gemartel en ondervra word, sluit in Sidney Reilly, Greville Wynne, Raoul Wallenberg, Ion Antonescu, Osip Mandelstam, Genrikh Yagoda, János Esterházy, Alexander Dolgun, Rochus Misch en Walter Ciszek.

Gedurende die 1980's is die tronk in 'n kafeteria vir KGB-personeel omskep.[7]

Na-KGB[wysig | wysig bron]

Ná die ontbinding van die KGB in 1991 het die Loebjanka die hoofkwartier van die Grenswagdiens van Rusland, sowel as die Loebjanka-gevangenis, geword en is een direktoraat van die Federale Veiligheidsdiens van die Russiese Federasie (FSB). 'n Museum van die KGB (nou genoem Историко-демонстрационный зал ФСБ России, Historiese Demonstrasie-saal van die Russiese FSB) is vir die publiek geopen.

In 1990 het 'n werknemer van die Loebjanka Katya Mayorova, Mej KGB geword, die eerste amptelike "sekuriteitsdienste-skoonheidstitel".[12] In 1990 is die Solovetsky-steen oorkant die Loebjanka opgerig om die slagoffers van politieke onderdrukking te herdenk. In Augustus 1991 is die standbeeld van Felix Dzerzhinsky afgebreek en uit die middel van die Loebjanka-plein verwyder.[10][8] Dieselfde jaar is Westerse besoekers toegelaat om vir die eerste keer deur die gebou se tronk te toer.[7]

Oorblyfsels van Adolf Hitler, sowel as dié van Joseph en Magda Goebbels, is by die Loebjanka in 'n 2004-dokumentêr vertoon[13]

Hitler se persoonlike Goue Party-kenteken, wat deur die Rooi Leër ontdek is ná die inname van Berlyn, is in die Loebjanka geberg. Die kenteken is in 2005 gesteel, toe wagte gedink het 'n kat het die alarms laat afgaan, wat die inbreker toegelaat het om te ontsnap.[14]

In 2015 is die Loebjanka se voordeur aan die brand gesteek deur Pyotr Pavlensky, 'n uitvoeringskunstenaar.[15] Hy is ses maande later uit die tronk vrygelaat.[16] In 2017 is 'n yslike kerk langs die Loebjanka-gebou op die terrein van die Sretensky-klooster ingewy. Die kerk is opgedra aan die Nuwe Martelare en Belyders van die Russies-Ortodokse Kerk, insluitend diegene wat te Loebjanka tereggestel is. In Desember 2019 het 'n skietery rondom die Loebjanka plaasgevind.[17]

Moderniteit[wysig | wysig bron]

In 2008 het die vleuel van die huis van Myasnitskayastraat die status van 'n kulturele erfenisgebied ontvang. In 2011 het dit heropbou ondergaan. In hierdie tydperk het inligting verskyn oor die installering van 'n helikopterplatform op die dak van die gebou. Volgens die hoof van Rosokhrankultura Viktor Petrakov bestaan dit al lank. Alhoewel die dak van die gebou nie beskerm is nie, het verteenwoordigers van die Moskouse departement van kulturele erfenis verklaar dat die projek nie goedgekeur is nie en dat die heropbou sonder behoorlike dokumentasie uitgevoer is.[18] Besonderhede van die herstel van die fasades, wat in 2013-2014 plaasgevind het, is nie bekend gemaak nie weens die geheime status van die voorwerp.[19]

Danksy die aktiwiteite van regeringsagentskappe wat in die gebou gewerk het, het die toponiem "Loebjanka" 'n huishoudelike naam geword. Fraseologiese eenhede wat met die huis geassosieer word, het op verskillende tye verskyn. In 2015, voor die opening van die gerekonstrueerde "Children's World", wat oorkant geleë is, het hulle 'n stilistiese advertensie vrygestel: "Het jy lief vir 'n kind? Neem my na die Loebjanka."[20] Dit het 'n sterk negatiewe reaksie in die samelewing veroorsaak.[20]

Saamtrekke en stakings word gereeld naby die mure van die FSB-gebou en die nabygeleë Solovetsky Steen-monument gehou. In Oktober 2018 is eindelose enkelpersoonsaamtrekke naby die gebou gehou ter ondersteuning van gevangenes in die gevalle van die New Greatness [ru] en Network Case [ru] organisasies.[21][22] In November 2016 het die kunstenaar Petr Pavlensky 'n aksie gehou - die hoofingang van die gebou aan die brand gesteek as 'n protes "teen voortdurende terreur." Hy is beboet omdat hy 'n kulturele erfenisterrein beskadig het, hoewel dit later geblyk het dat die oorspronklike deur lank gelede verwyder is.[23][24][25]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ "Poetins wrede prutsers: waarom de Russische geheime dienst slordig werd". Trouw. 18 Januarie 2021.
  2. ↑ "Lubyanka – Smoke of the Fatherland". blogs.carleton.edu. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Augustus 2020. Besoek op 9 Augustus 2020.
  3. ↑ Советский политический анекдот [Soviet political anecdotes]. Асс. Спектрум. "О".
  4. ↑ Alef, 495–505, Chamah, 1993 
  5. ↑ 5,0 5,1 Richardson, Dan (2001). The Rough Guide to Moscow (in Engels). Rough Guides. ISBN 978-1-85828-700-3.
  6. ↑ "Wallenberg was 'shot in Lubyanka' prison". The Irish Times (in Engels). Besoek op 9 Augustus 2020.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Imse, Ann (7 September 1991). "Past Echoes in Ex-Soviet Prison : Lubyanka: Old KGB cellblock recalls interrogation and torture of dissidents". Los Angeles Times (in Engels (VSA)). Besoek op 9 Augustus 2020.
  8. ↑ 8,0 8,1 Seward, Deborah (22 Augustus 1991). "Statue of Soviet Intelligence Chief Pulled Down". AP NEWS. Besoek op 9 Augustus 2020.
  9. ↑ "The KGB's Old Headquarters Lives On". Cato Institute (in Engels). 11 Desember 2014. Besoek op 9 Augustus 2020.
  10. ↑ 10,0 10,1 RIR; Romendik, Dmitriy (11 Februarie 2014). "The dark history of Lubyanka". www.rbth.com (in Engels (VSA)). Besoek op 9 Augustus 2020.
  11. ↑ Persico, Joseph E. (31 Oktober 1999). "Secrets From the Lubyanka". The New York Times (in Engels (VSA)). ISSN 0362-4331. Besoek op 9 Augustus 2020.
  12. ↑ Remnick, David (31 Oktober 1990). "Miss KGB Images of the Past". Washington Post. Besoek op 9 Augustus 2020.
  13. ↑ Kloft, Michael (2004). Death in the Bunker: The True Story of Hitler's Downfall (television production). Spiegel TV. Event occurs at 1:16.
  14. ↑ Page, Jeremy; Vinogradova, Luba (19 November 2005). "Trophy hunter steals Hitler badge". The Times. Besoek op 14 Julie 2022.
  15. ↑ "Russian activist sets FSB door on fire". BBC News (in Engels (VK)). 9 November 2015. Besoek op 4 Januarie 2018.
  16. ↑ Mills, Laura (8 Junie 2016). "Provocative Russian 'Political Artist' Freed by Moscow Court". Wall Street Journal (in Engels (VSA)). ISSN 0099-9660. Besoek op 9 Augustus 2020.
  17. ↑ "Deadly shooting at Moscow security HQ". BBC News (in Engels (VK)). 19 Desember 2019. Besoek op 9 Augustus 2020.
  18. ↑ Новости, Недвижимость РИА (12 Augustus 2011). "Стройка на крыше здания ФСБ в Москве ведется без разрешения - власти". Недвижимость РИА Новости (in Russies). Besoek op 14 April 2022.
  19. ↑ "Архитекторы в штатском". www.ng.ru (in Engels). Besoek op 14 April 2022.
  20. ↑ 20,0 20,1 ""Любишь ребенка? Отведи на Лубянку": "Детский мир" снял рекламу о допросах и пытках родителей". Meduza (in Russies). Besoek op 14 April 2022.
  21. ↑ ""Пробить стену молчания"". Новая газета - Novayagazeta.ru (in Russies). 28 Oktober 2018. Besoek op 14 April 2022.
  22. ↑ Tame. "35 день бессрочного протеста в Москве: прошла акция у здания ФСБ | Омский-Вестник.Ru" (in Russies). Besoek op 14 April 2022.[dooie skakel]
  23. ↑ "Дело Павленского: полмиллиона за дверь 2008 года". BBC News Русская служба (in Russies). 4 Junie 2016. Besoek op 14 April 2022.
  24. ↑ "Горящая дверь Лубянки Художник Петр Павленский поджег вход в здание ФСБ". Meduza (in Russies). Besoek op 14 April 2022.
  25. ↑ ""Биологическая неприязнь к ФСБ"". Газета.Ru (in Russies). Besoek op 14 April 2022.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Loebjanka&oldid=2639847"