Negauhelm
Die Negauhelm verwys na een van 28 brons helms (waarvan 23 bewaar gebly het) wat terugdateer tot c. 400 v.C., en wat in 1811 in Zenjak, naby Negau, nou Negova, Slowenië ontdek is. Die helms het 'n tipies Etruskiese vorm, soms beskryf as die Negau tipe. Dit is ongeveer 50 v.C. begrawe, kort voor die Romeinse inval in die gebied.
Op een van die helms ("Negau B") is daar 'n inskripsie in 'n Etruskiese alfabet. Die inskripsie dateer nie noodwendig van 400 v.C, maar is waarskynlik later deur die eienaar daarvan aangebring in ongeveer die 2de eeu v.C. of later. Dit word gelees as
///
- harigastiteiva///ip,
Dit kan beteken "aan Harigast die god (priester?)", maar 'n ander voorstel deur Åke Ström lees dit as "Harigasti Tei V A III Il" geïnterpreteer as "eiendom van Harigast, seun van Teus, derde Illiriese hulp-afdeling", terwyl Jost Gippert dit lees: harigastiz fefakit "Harigast (het dit) gemaak". (Dit sou 'n interessante oplossing wees aangesien Harigast ooglopend Germaans is, terwyl die werkwoord Italiaans is. Aangesien die helms reeds twee eeue oud was toe die inskripsie aangebring is, is die bewering dat "Harigast dit gemaak het" óf 'n leuen óf 'n erkenning aan 'n mistiese vakman. (Harigast kon moontlik gebruik gewees het as die naam vir die god wat later bekend sou staan as Woden, kyk Lys van name van Odin). Die mees onlangse interpretasie is deur T.L. Markey (Journal of Indo-European Studies 2001) wat die inskripsie as 'Harigast die priester' lees, aangesien nog 'n helm met inskripsies op die terrein gevind is met verskeie name (meestal Kelties) gevolg deur godsdienstige titels.
Die Germaanse naam Harigast word egter universeel gelees. Voorheen het sommige vakkundiges die inskripsie as 'n vroeë voorbeeld van die runiese alfabet gesien, maar dit word nou aanvaar dat dit Noord-Etruskies is en dat dit die ontwikkeling van die Runiese alfabet voorafgegaan het. Harigast verteenwoordig 'n attestasie van die Eerste Germaanse klankverskuiwing, waarskynlik die vroegste bewaarde voorbeeld, sowat twee eeue voor Tacitus.
Die vier diskrete inskripsies op die helm wat gewoonlik "Negau A" genoem word, word deur Markey gelees as: Dubni banuabi 'of Dubnos die groot slagter'; sirago turbi 'astrale priester van die troep'; Iars'e esvii 'Iarsus die goddelike'; en Kerup, waarskynlik 'n afkorting vir 'n Keltiese naam soos Cerubogios.
Helms van die Negau-tipe is destyds tipies deur priesters gedra. Dit lyk dus of dit vir seremoniële redes by die Zenjakterrein begrawe is. Nazi argeoloë was behep met die dorpie Zenjak en het dit selfs kortstondig na Harigast herdoop tydens die Tweede Wêreldoorlog. Die terrein is nooit behoorlik opgegrawe nie.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- [https://web.archive.org/web/20070930181602/http://www.khm.at/system2E.html?%2FstaticE%2Fpage1583.html Geargiveer 30 September 2007 op Wayback Machine Die helm in die Weense kunshistoriese museum]
- Beeld van die inskripsie