Nieu-Ysland

Nieu-Ysland (Yslands: Nýja Ísland ) is 'n gebied in die huidige Kanadese provinsie Manitoba waar 'n beduidende groep Yslandse immigrante hulle in die 19de eeu gevestig het. Die Yslandse erfenis in die streek het tot vandag toe bewaar gebly.

Historiese agtergrond

Gimli-hawe aan die Winnipeg-meer

Vanweë ernstige omgewingsvraagstukke en ekonomiese moeilikhede in Ysland, waaronder die uitbarsting van die Askja-vulkaan, het sowat 20 000 Yslanders hul tuisland in die periode tussen 1870 en 1915 verlaat om 'n heenkome in oorsese lande te vind. Op 25 September 1875 het 'n beduidende groep Yslandse immigrante vanuit Ontario na Manitoba gemigreer om hulle in Nieu-Ysland, 'n gebied aan die oewer van die Winnipeg-meer, te vestig. Die ryk visbronne van die Winnipeg-meer was een van die hoofredes vir hul destydse keuse van die kolonie. Nogtans was die eerste pogings om 'n visserybedryf in die gebied te vestig nie met sukses bekroon nie, en daarbenewens was die winter van 1875-1876 een van die koudstes in Manitoba nog. Die immigrante het nie oor geskikte warm winterklere en -skoene beskik nie. Die setlaars het geleidelik geleer om byle te gebruik, die grond te bewerk, by oop ysgate te vis en diere te jag. Daarnaas het hulle begin om die land te dreineer, graangewasse te verbou en beter behuising op te rig.

Die Yslandse setlaars, wat in hul moedertaal as Vestur-Íslendingar ("Yslanders in die Weste") bekend gestaan het, het hul nuwe kolonie aan die oewer van die Winnipeg-meer Nieu-Ysland genoem, met Gimli (letterlik "Paradys") as sy vernaamste nedersetting. Aangesien die kolonie destyds nog buite die amptelike grense van die Kanadese Konfederasie geleë was, is dit aanvanklik "Republiek van Nieu-Ysland" genoem, maar met die uitbreiding van die Kanadese staatsgebied in 1881 by die Konfederasie ingelyf. Vandag is die gebied steeds 'n simboliese sentrum van die Yslandse erfenis in Kanada. Sommige bewoners van Gimli en ander nedersettings in die plaaslike Interlake-distrik praat nog steeds Yslands as omgangstaal.