Sekte
Die term sekte verwys na 'n afsonderlike religieuse gemeenskap of groepering wat as gevolg van sy leerstelling(s) of rituele in konflik is met die heersende opvatting van 'n gevestigde kerk of ander groot religieuse organisasie of geloof. 'n Sekte het hom sodoende van 'n groter kerk of ander geloof afgeskei, of sy aanhangers is uit die organisasie of geloof verban.
Die term het vanweë sy geskiedenis en kerklike taalgebruik 'n negatiewe konnotasie gekry en word dikwels met sekere gevare vir die voortbestaan van 'n gevestigde kerk of geloof, maar ook die basiese beginsels van staat en maatskappy verbind.
Die moderne godsdienswetenskap gee gevolglik die voorkeur aan neutrale terme soos afsonderlike religieuse gemeenskap of nuwe religieuse beweging.
Etimologie
[wysig | wysig bron]Die woord sekte is afgelei van die Latynse werkwoord sequi (letterlik "iemand navolg") en het oorspronklik na 'n skool, party of gemeenskap binne 'n bepaalde religie of godsdiens verwys. In sy spesifieke betekenis van 'n klein religieuse groep, wat van 'n groter Christelike denominasie afgeskei het, het die term sy oorsprong in die Middel-Latynse secta (letterlik "'n beginsel of rigsnoer wat nagevolg word"; "party"; "filosofiese leer"; "sekte" in die huidige betekenis).
Die selfstandige naamwoord "sekte" is waarskynlik afgelei van Latyns sequi (secutum) ("navolg", vergelyk ook die Afrikaanse leenwoord "konsekwent") en het sy oorsprong in 'n ou participium (deelwoord) sectum "nagevolg".[1][2]
Wanneer die term sekte gebruik word moet daar egter eers verduidelik word waarvan 'n bepaalde groepering afgeskei het.
Christelike sektes
[wysig | wysig bron]Die gevestigde kerke van Westerse lande soos die Rooms-Katolieke en Evangelies-Lutherse Kerke verwys na baie groeperings as Christelike sektes wat in die algemeen net beteken dat hierdie groeperings van die hoofstroomkerke afgeskei het, maar nogtans as deel van die Christendom beskou word.
In die Afrikaans sprekende samelewing word die verskeie kultus groepe nog steeds onder die breër term van “sektes” geplaas. Byvoorbeeld, in Dr. Ja. J. Müller se boek “Die vernaamste sektes in ons land” (1970) bespreek hy Jehovah se Getuies en "Christelike Wetenskap" saam met die sogenaamde "Pinkstersektes" soos die Apostoliese Geloofsending, Volle Evangelie Kerk en Pinkster Protestantse Kerk. Volgens sy navorsing, is dit duidelik dat daar ’n radikale verskil is tussen (soos hy na hulle verwys) “Pinkstersektes” en groepe soos Jehovas Getuies en “Christian Science" om grond van die feit dat die tradisionele Afrikaanse kerke die “Pinkstersektes” wel as medegelowiges erken, maar terselfdertyd godsdienstige groepe soos die Jehovas Getuies nie as ware mede gelowiges erken nie. [3]
'n Aantal bekende Christelike sektes het in Noord-Amerika ontstaan en later na ander lande uitgebrei soos byvoorbeeld die Jehovah se Getuies en die Sewendedag-Adventiste, maar sommige het ook in Europa ontstaan soos byvoorbeeld die Nuwe Apostoliese Kerk (die grootste Christelike sekte in die Duitse taalgebied) en die Ou Apostoliese Kerk wat beskou word as die grootste Christelike sekte in Suid-Afrika).
Christelike sektes verskil in baie opsigte van tradisionele kerke en hul oudkerklike belydenisse (die Apostoliese Geloofsbelydenis en die Geloofsbelydenisse van Nicéa en Atanasius).
Christelike sektes:
- het dikwels 'n sendingwerk wat daarop gemik is om lede uit die geledere van tradisionele kerke te werf;
- regverdig hul sendingwerk met bronne soos "openbarings" en ander nie-Bybelse standpunte;
- beweer dat hulle 'n "beter" of meer "volledige" kennis oor die persoon, religieuse boodskap of die religieuse pad het wat Jesus van Nasaret geloop het as die Nuwe Testament of die tradisionele geloofsbelydenisse;
- verander of verminder in hulle beweerde heilswaarheid en leerstellings die oorspronklike rol van Jesus van Nasaret, en die lidmaatskap in die sektegemeenskap, maar ook die erkenning van sy ampte, religieuse handelinge en afwykende leerstellings word as 'n voorvereiste vir die "verlossing" van die gelowige voorgestel;
- weier om met ander Christelike gemeenskappe, kerke en ekumeniese organisasies saam te werk aangesien hul afwykende heilswaarhede hier nie aanvaar word nie; en
- onderhou gewoonlik geen diakoniese of ander sosiale instellings nie aangesien hulle liewer op die verkondiging van hul boodskap en die werwing van nuwe lede as die aanbieding van karitatiewe dienste konsentreer.[4]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Duden – Etymologie. Herkunftswörterbuch der deutschen Sprache. Tweede uitgawe. Mannheim 1989
- ↑ Skeat, Walter W.: The Concise Dictionary of English Etymology. Ware (Hertfordshire): Wordsworth Editions 1993
- ↑ "Kenmerke van 'n Kulte ". Besoek op 9 Maart 2025.
- ↑ "Pastorie vir Sekte- en Wêreldbeskouingssake van die Evangelies-Lutherse Kerk van Berlyn-Brandenburg: Christelike sektes ". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 April 2008. Besoek op 5 Maart 2008.
