Skamander
Skamander , ook bekend as Skamandros (Grieks: Σκάμανδρος) of Xanthos (Grieks: Ξάνθος), was 'n riviergod in die Griekse mitologie.
Etimologie[wysig | wysig bron]
Die betekenis van hierdie naam is onseker. Die tweede deel van die naam lyk asof dit afgelei is van die Griekse ἀνδρός (transliterasie: andrós), wat "van 'n man" beteken, maar daar is bronne wat dit betwyfel. Die eerste deel is moeiliker om vas te stel; dit kan afgelei wees van σκάζω (transliterasie: skázō), "om te hink, te struikel (oor 'n hindernis)", of van σκαιός (transliterasie: skaiós), wat "links (handig), onhandig" beteken. Die betekenis van die naam kan dan dalk "mank man" of "onhandige man" wees.[1] Dit sou verwys na die vele draaie en kronkels van die Skamander-rivier, wat nie reguit loop nie maar kronkeldraaie maak.[2]
Geografie[wysig | wysig bron]
Die Skamander-rivier is vernoem na die riviergod Skamander. Die Skamander-rivier was 'n rivier wat Troje omring het. Die god Skamander was aan die kant van die Trojane tydens die Trojaanse Oorlog.
Familie[wysig | wysig bron]
Volgens Hesiodos is Skamander die seun van die Titane Okeanos en Tetis.[3] Hy word alternatiewelik beskryf as die seun van Zeus.[4][5] Skamander was die vader van koning Teucer, en Teucer se moeder was die waternimf Idaia of Idaea. Hy word ook genoem as die vader van Glaucia, minnares van Deimachus. Xanthos (Skamander) word daarmee gekrediteer dat hy die vader van Eurythemista was, wat geboorte gegee het aan Pelops en Niobe by Tantalos.[6] Strimo of Rhoeo, vrou van Laomedon, koning van Troje, is ook sy dogter genoem.[7]
Mitologie[wysig | wysig bron]
Skamander het tydens die Trojaanse Oorlog (Ilias XX, 73/74; XXI) aan die kant van die Trojane geveg, na die Griekse held Achilles hom beledig het. Daar word ook gesê dat Skamander drie keer probeer het om Achilles dood te maak, en die held is slegs gered weens die tussenkoms van Hera, Athena en Hephaestus. In hierdie konteks is hy die verpersoonliking van die Skamander-rivier wat vanaf die Berg Ida oor die vlakte onder die stad Troje gevloei het, en noord van die stad by die Hellespont aansluit. Die Achajers het volgens Homeros hul kamp naby sy mond opgeslaan, en hulle gevegte met die Trojane is op die vlakte van Skamander geveg. In Ilias XXII (149ev), vermeld Homeros dat die rivier twee fonteine gehad het: een het warm water geproduseer; die ander het koue water gelewer, ongeag die seisoen.
Volgens Homeros is hy Xanthos deur gode, en Skamander deur mense genoem, wat kan aandui dat eersgenoemde naam na die god verwys en laasgenoemde na die rivier self.[8]
In 'n verhaal deur Pseudo-Plutarch[9] het Skamander waansinnig geraak tydens die misterieë van Rea en homself in die Xanthos-rivier gewerp, wat later vernoem is na Skamander.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Skamandros". Behind the Name.
- ↑ "Scamander". Mythology Names.
- ↑ Hesiodos, Theogonia 345 & 366–370
- ↑ Philostratus die ouere, Eikones (Εἰκόνες) 2.8
- ↑ Ptolemaeus Chennos (chennos beteken "kwartel", Koine: Πτολεμαῖος Χέννος, Ptolemaios Chennos), New History Book 4 (opsomming deur Fotios, Myriobiblon 190)
- ↑ Skolia oor Euripides, Orestes 11
- ↑ Apollodorus, 3.12.3
- ↑ Homeros, Ilias 20.74, 21.146.
- ↑ Pseudo-Plutarch. "XIII. Scamander". De fluviis. Vertaal deur Goodwin.
Bronne[wysig | wysig bron]
- Hesiodos, Theogonia (Θεογονία), in The Homeric Hymns and Homerica met 'n Engelse vertaling deur Hugh G. Evelyn-White, Cambridge, Massachusetts., Drukpers van Harvard-universiteit; Londen, William Heinemann Bpk. 1914. Aanlyn weergawe beskikbaar by die Perseus digitale biblioteek.
- Homeros, Die Ilias, Afrikaanse vertaling deur Johannes Petrus Jansen van Rensburg, 1952
- Tsotakou-Karveli. Lexicon of Greek Mythology. Athene: Sokoli, 1990.