Eerste Vryheidsoorlog

Eerste Vryheidsoorlog
Slag van Majuba 1881.
Datum 1880–1881 Ligging Suid-Afrika Resultaat Oorwinning van die Boere
Strydende partye
Verenigde Koninkryk	Zuid-Afrikaansche Republiek (Transvaal)
Aanvoerders
George Pomeroy Colley †	Piet Joubert
Ongevalle en verliese
Burgerlikes wat omgekom het[meestal Boere]

Die Eerste Vryheidsoorlog was 'n konflik tussen Groot-Brittanje en die Boere van Transvaal, (die Suid-Afrikaanse Republiek). Dit het van Desember 1880 tot Maart 1881 geduur.

Oorsig

Dit het begin nadat Sir Theophilus Shepstone van Groot-Brittanje die Sandrivier-konvensie van 1852 verbreek het deur die Transvaal op 12 April 1877 te annekseer.

Daar was vier botsings en veldslae tussen die Boere en die Britte:

• Bronkhorstspruit-konflik
• Die Slag van Laingsnek
• Die Slag van Ingogo, ook bekend as die Slag van Skuinshoogte
• Die Slag van Majuba

Na Majuba is met vredesonderhandelinge begin en is daar op 21 Maart 1881 'n vredesooreenkoms geteken.

Oorlog

1877 anneksasie

Die oorlog het begin nadat Sir Theophilus Shepstone die Transvaal op 12 April 1877 geannekseer het. Die boere het geprotesteer en die oorlog het daarna uitgebreek.

11 November 1880, Potchefstroom

In November 1880 het die eerste openlike konflik tussen die Boere en Brittanje plaasgevind. PL Bezuidenhoudt het geweier om ekstra fooie te betaal op sy ossewa deur te sê dat hy reeds sy belasting betaal het. Die Britse owerhede het die wa gekonfeskeer. 100 manne onder leiding van Piet Cronje het die wa teruggeneem en aan Bezuidenhout terugbesorg.

20 Desember 1880, Bronkhorstspruit

Kolonel Anstruther se opmars van Lydenburg na Pretoria word by Bronkhorstspruit deur generaal Frans Jouberts met 150 man binne 10 min. vernietigend gestuit – 57 Britte dood, meer as 100 gewond. Boere: 2 dood, 5 gewond. Anstruther sterf.

28 Januarie 1881, Langsnek

Generaal Colley word met meer as 1000 man verpletterend verslaan – 83 dood en 111 gewond. Boere: 14 dood, 27 gewond. Britte vlug na hul kamp by Mount Prospect, maar Boere volg nie op nie.

8 Februarie 1881, Ingogo (Skuinshoogte)

Op die ou pad na Newcastle ongeveer 15 km suid van Mount Prospect verslaan genl. Niklaas Smit ‘n "vertoningsmag – bangmaakmag" onverwags suid van die Ingogo op Skuinshoogte. Colley se mag trek deur die nag terug. Boere volg nie op nie. Dooies en gewondes in treurige toestand agtergelaat. 76 Britte dood, 63 gewondes. Boere: 8 dood, 6 gewond.

27 Februarie 1881, Majuba

Slag van Majuba was die mees verwoestende veldslag – nie in omvang nie, maar in krysvernuf en politieke betekenis onberekenbaar groot. Britse ryk is tot in sy fondamente geskud. Transvaal het sy vryheid herwin. Naas Bloedrivier die belangrikste enkele gebeurtenis vir die Afrikanervolk in sy oorlewingstryd. 92 Britte dood, 135 gewond, 53 gevange. Boere: 1 gesneuwel (Bekker), 5 gewond.

Sien ook

• Tweede Vryheidsoorlog