Graaff-Reinet: Verskil tussen weergawes
k test |
No edit summary |
||
| Lyn 14: | Lyn 14: | ||
|beeld_stadsilhoeët=Graaff-Reinet GR1.jpg |
|beeld_stadsilhoeët=Graaff-Reinet GR1.jpg |
||
|beeldgrootte= |
|beeldgrootte= |
||
|beeldbyskrif='n Lugfoto van Graaff-Reinet. |
|beeldbyskrif='n Lugfoto van Graaff-Reinet vanaf die [[Vallei van Verlatenheid]] geneem. |
||
|beeld_vlag= |
|beeld_vlag= |
||
|vlaggrootte= |
|vlaggrootte= |
||
Wysiging soos op 06:59, 20 Julie 2011
Graaff-Reinet | |
|---|---|
 'n Lugfoto van Graaff-Reinet vanaf die Vallei van Verlatenheid geneem. | |
  Graaff-Reinet | |
| Koördinate: 32°15′8″S 24°32′16″O / 32.25222°S 24.53778°O | |
| Land |  Suid-Afrika |
| Provinsie | Oos-Kaap |
| Distrik | Cacadu |
| Plaaslike Munisipaliteit | Camdeboo |
| Bevolking | |
| • Totaal | 32 464 |
| Tydsone | UTC+2 (SAST) |
| Poskodes | 6286, 6280, 6281 |
Graaff-Reinet is 'n dorp in die munisipaliteit Camdeboo (provinsie Oos-Kaap, Suid-Afrika) met sowat 40 000 inwoners. Die dorp is in 1786 gestig en die vierde oudste blanke nedersetting in Suid-Afrika.
Graaff-Reinet lê aan die voet van die Sneeuberge, in 'n perdeskoenkronkel wat deur die Sondagrivier gemaak word en temidde van die Karoo se dorre halfwoestyn. Die dorp, wat ook as die "Juweel van die Karoo" bekend staan, is vandag die godsdienstige, kulturele, onderwys- en landbousentrum van die Middelland. Veeteelt (veral skape en volstruise), wynbou en handel is die basis van die plaaslike ekonomie.
Geskiedenis
In die 18de eeu het die boere se perdekommando's, wat van die Kaap af ooswaarts getrek het, die gebied van die Kamdeboovlakte en die Sneeuberge bereik. Die eerste plase aan die voet van die Sneeuberge het in die dekade 1770 tussen 1780 ontstaan. Onrus, wetteloosheid en talle botsings met die Xhosas het die vroeë geskiedenis van Graaff-Reinet gekenmerk. Eers met die aanstelling van 'n landdros, wat wet en orde moes handhaaf, het die vreedsame ontwikkeling van die dorp 'n aanvang geneem.[1]
Mauritz Woeke, die eerste landdros, is op 13 Desember 1785 na die destydse grensgebied gestuur. Hy het die distrik en woonplek, wat hy vir homself uitgesoek het, na die goewerneur van die Kaap, Cornelis Jacob van der Graaff, en sy vrou Cornelia, gebore Reinet, vernoem. Die grense van die nuwe landdrosdistrik, die vierde in die land na Kaapstad, Stellenbosch en Swellendam, is op 19 Julie 1786 in ' kennisgewing van die regering, 'n sogenaamde "plakkaat", geproklameer. Die Kaapse goewerneur het die dokument op 30 Augustus 1786 onderteken.[2]
Die dorp se stigting het aan die begin van 'n wisselvallige tydperk in die Kaap se geskiedenis plaasgevind. In die volgende twintig jaar was daar vier regerings in die kolonie - eers die Nederlanders, wat deur die Britte opgevolg is, daarna weereens die Nederlandse Bataviërs en in 1806 weer die Britte. Die onafhanklike Republiek van Graaff-Reinet, wat in 1795 uitgeroep is, het 'n kortstondige episode in die dorp se geskiedenis gebly.
Vanaf die jaar 1804 het die Sweedse burgemeester van Graaff-Reinet, Andries Stockenström, en die Franse argitek Louis-Michel Thibault met 'n ambisieuse bouprogram begin.[3]
Die plaaslike landbou is in die dertigerjare van die 19de eeu deur 'n ernstige droogte geknel, en talle boere het die gebied vir goed verlaat om by die Groot Trek na die binneland, met sy vrugbare boerderygrond, aan te sluit. Aangesien die pad oor die Sneeuberge nie maklik begaanbaar was nie, is talle besittings agtergelaat, wat van Graaff-Reinet nog steeds 'n eersterangse plek vir liefhebbers van historiese geboue en plaaslike geel- en stinkhoutmeubels maak.
Die agtergelate plase is deur nuwe immigrante uit Brittanje en Oos-Kaapse 1820-Setlaars, wat hulle in die gebied gevestig het, oorgeneem.
Graaff-Reinet het in die veertigerjare tot 'n belangrike sentrum van die wolproduksie en handel in huide, velle en ivoor gegroei. Danksy die welvaart van die landbou en handel het die dorp in hierdie tydperk sy "Goue Eeu" beleef, wat tot die negentigerjare voortgeduur het.
Die dorp het ook begin om 'n belangrike rol as onderwyssentrum te speel, met die stigting van talle privaat skole en die opening van die Graaff-Reinet-kollege in 1861. Die eerste plaaslike koerant, The Graaff-Reinet Herald, het vanaf Augustus 1852 verskyn.[4]
Met die ontdekking van goud aan die Witwatersrand en die stigting van Johannesburg in 1886 het die dorp 'n ekonomiese agteruitgang beleef. Maar anders as in die Goudstad het hierdie agteruitgang die bewaring van die dorp se geskiedkundige erfenis verseker. Groot restourasieprojekte is gedurende die 20ste eeu aangepak, en daar is nou sowat 250 nasionale gedenkwaardighede op Graaff-Reinet, waaronder pragtige voorbeelde van die Kaaps-Hollandse en Victoriaanse boustyl.
Die pragtige Karoo-bergveld van die omgewing word as natuureservaat bewaar, sodat die dorp nou te midde van die Camdeboo-Nasionale Park lê.