Stadstatus in die Verenigde Koninkryk

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Stadstatus word in die Verenigde Koninkryk deur die Britse monarg aan sekere munisipaliteite verleen. In 2014 was daar altesaam 69 nedersettings met stadstatus in die land, waarvan 51 in Engeland, 6 in Wallis, 7 in Skotland en 5 in Noord-Ierland. Stadstatus behels geen besondere regte nie, behalwe dat 'n nedersetting hom amptelik city (stad) mag noem. Nogtans is dit 'n gesogte titel vanweë die aansien wat 'n nedersetting met stadsregte geniet.

Daar is geen besondere kriteria vir die toekenning van stadsregte nie, alhoewel stadstatus in Engeland en Wallis tradisioneel aan nedersettings met diosesaankatedrale verleen is. Hierdie tradisie gaan terug tot die vroeë 1540's toe koning Hendrik VIII dioseses in ses Engelse nedersettings met katedrale gestig en stadsregte aan hulle toegeken het.

In Ierland is stadstatus net aan 'n betreklik klein aantal nedersettings verleen. So was daar in die gebied van die huidige Noord-Ierland voor die 19de eeu slegs twee stede. In Skotland het stadstatus nog tot in die 19de eeu geen besondere erkenning deur die staat geniet nie. In dié tyd het die tradisie om stadsregte aan bepaalde nedersettings toe te ken herleef. Engeland het die voortou in dié verband geneem deur stadstatus aan nedersettings met nuutgeboude katedrale te verleen. Skotland en Ierland het die Engelse voorbeeld later gevolg.

Vanaf die 20ste eeu was stadstatus nie langer tot katedraalstede beperk nie. Stadsregte is sedertdien volgens 'n verskeidenheid van kriteria, waaronder die inwonertal, aan nedersettings toegeken.