Gaan na inhoud

Ginesium

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf Stamper)
Die blom van Magnolia × wieseneri met die ginesium in die middel van die blom aangedui.

Ginesium is ’n versamelnaam vir die dele van ’n blom wat die saadknoppe vervaardig en eindelik in die vrug en saad ontwikkel. Dit is die middelste deel van die blom wat uit een of meer stampers kan bestaan en word omring deur die voortplantingsorgane wat die stuifmeel vervaardig: die meeldrade, wat saam die meeldraadkrans genoem word.

Daar word dikwels na die ginesium verwys as die "vroulike" deel van die blom, hoewel dit nie regstreeks vroulike gamete (eierselle) vervaardig nie;[1] dit vervaardig megaspore, waarvan elkeen in ’n vroulike gametofiet ontwikkel, en laasgenoemde vervaardig dan die eierselle.

Blomme wat ’n ginesium het, maar nie ’n meeldraadkrans nie, word vroulike blomme genoem, en blomme sonder ’n ginesium word manlike blomme genoem.

Stampers

[wysig | wysig bron]
Die anatomie van ’n eenvrugblarige blom. 1. Volwasse blom 2. Stempel 3. Styl 4. Helmdraad 5. Blomas 6. Knoop 7. Stingel 8. Heuningkelk 9. Meeldraad 10. Vrugbeginsel 11. Saadknop 12. Helmbindsel 13. Mikrosporangium 14. Helmknop 15. Blomdek 16. Kroonblaar: blomkroon 17. Kelkblaar: blomkelk
Hippeastrum-blomme wat die meeldrade, styl en stempel wys.
Die stempel en styl van Hippeastrum.
Die stempel van 'n Crocus-blom.

Die ginesium kan uit een of meer stampers bestaan. ’n Tipiese stamper bestaan uit ’n paar afsonderlike dele: ’n uitgebreide basale deel wat die vrugbeginsel genoem word, ’n lang deel bekend as die styl en ’n apikale struktuur wat die stuifmeel opvang, die stempel.

  • Die vrugbeginsel is die grootste basale deel wat plasentas, of saaddraers, het – riwwe weefsel wat een of meer saadknoppe bevat. Die plasentas en/of saadknoppe kan aan die ginesium-aanhangsels gedra word of minder dikwels aan die blomkruin.[2][3][4][5][6] Die kamer waarin die saadknoppe ontwikkel, word ’n vrughokkie of sel genoem.
  • Die styl is ’n pilaaragtige steel waardeur die stuifmeelbuise groei om die vrugbeginsel te bereik. Sommige blomme soos Tulipa het nie ’n aparte styl nie en die stempel is direk op die vrugbeginsel geleë.[7]
  • Die stempel is gewoonlik aan die punt van die styl, die deel van die vrugblaar/vrugblare wat die stuifmeel opvang. Dit is gewoonlik taai of veeragtig om die doeltreffendheid daarvan te verhoog.

Vrugblare

[wysig | wysig bron]

Die stampers van die blom bestaan uit vrugblare. Dié is aangepaste blare en bevat saadknoppe, waarin die eierselle eindelik vorm. ’n Stamper kan uit een vrugblaar bestaan, met sy vrugbeginsel, styl en stempel, of verskeie vrugblare kan vergroei wees om een vrugbeginsel te vorm.

Hoewel baie blomme se vrugblare aan bogenoemde beskrywing voldoen, is daar ook blomme wat nie vrugblare volgens dié definisie het nie omdat die saadknoppe in sulke blomme direk aan die kruin gedra word en eers later in die vrugblaar toegevou word.[4][8]

Die mate waarin die vrugblare vergroei is, wissel. Hulle kan net by die basis vergroei wees met aparte style en stempels, of heeltemal vergroei wees met net aparte stempels. Soms is vrugblare se style of stempels vergroei, maar hulle het aparte vrugbeginsels.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Judd, W.S.; Campbell, C.S.; Kellogg, E.A.; Stevens, P.F.; Donoghue, M.J. (2007). Plant Systematics: A Phylogenetic Approach (3rd uitg.). Sunderland, MA: Sinauer Associates, Inc. ISBN 978-0-87893-407-2. {{cite book}}: Onbekende parameter |lastauthoramp= geïgnoreer (hulp)
  2. Macdonald, A.D.; Sattler, R. (1973). "Floral development of Myrica gale and the controversy over floral theories". Canadian Journal of Botany. 51: 1965–1975. doi:10.1139/b73-251. {{cite journal}}: Onbekende parameter |lastauthoramp= geïgnoreer (hulp)
  3. Sattler, R. (1973). Organogenesis of Flowers : a Photographic Text-Atlas. University of Toronto Press. ISBN 978-0-8020-1864-9.
  4. 4,0 4,1 Sattler, R.; Lacroix, C. (1988). "Development and evolution of basal cauline placentation: Basella rubra". American Journal of Botany. 75: 918–927. doi:10.2307/2444012. {{cite journal}}: Onbekende parameter |lastauthoramp= geïgnoreer (hulp)
  5. Sattler, R.; Perlin, L. (1982). "Floral development of Bougainvillea spectabilis Willd., Boerhaavia diffusa L. and Mirabilis jalapa L. (Nyctaginaceae)". Botanical Journal of the Linnean Society: 161–182. doi:10.1111/j.1095-8339.1982.tb00532.x. {{cite journal}}: Onbekende parameter |lastauthoramp= geïgnoreer (hulp)
  6. Greyson 1994, p. 130.
  7. Esau, K. (1965). Plant Anatomy (2nd uitg.). New York: John Wiley & Sons. OCLC 263092258.
  8. D'Arcy, W.G.; Keating, R.C. (1996). The Anther: Form, Function, and Phylogeny. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-48063-5.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]