Taalverwerwing
| Deel van ’n reeks oor |
| Menslike groei en ontwikkeling |
|---|
 |
| Stadiums |
|
Sigoot • Embrio • Fetus • Baba • Peuter • Kind • Adolessent • Volwassene |
| Biologiese mylpale |
| Bevrugting • Swangerskap • Geboorte • Taalverwerwing • Puberteit • Menopouse • Veroudering • Dood |
| Ontwikkeling en menslike sielkunde |
| Kind • Volwassenheid • Moraal |
Taalverwerwing is die proses waarvolgens mense die kapasiteit bekom om taal waar te neem en begryp, asook om woorde en sinne te kommunikeer. Taalverwerwing is een van die fundamentele menslike eienskappe, want nie-mense kommunikeer nie deur middel van taal nie.[1] Taalverwerwing verwys algemeen na eerstetaalverwerwing, wat die studie van suigelinge se verwerwing van hulle moedertaal behels. Dit word van tweedetaalverwerwing onderskei wat die verwerwing van addisionele tale behels (by beide kinders en volwassenes).
Die vermoë om taal suksesvol te gebruik vereis die verwerwing van ʼn reeks vaardighede insluitend fonologie, morfologie, sinsbou, semantiek en ʼn uitgebreide woordeskat. Taal kan gevokaliseer word as byvoorbeeld spraak, of met die hand byvoorbeeld gebare taal. Die menslike taalvermoë word in die brein aangevoer. Hoewel die mens se taalvermoë eindigend is, kan ʼn oneindige aantal sinne verstaan en geuiter word, gebaseer op ʼn sintaktiese beginsel genoem rekursie. Bewyse wil voorstel dat elke individu drie rekursiewe meganismes besit wat die onbepaalde voortbring van sinne toelaat. Die drie meganismes is : relativering, komplimentering en koördinering.[2]
Die vermoë om taal te verwerf en gebruik is ʼn sleutelfaktor in die onderskeid tussen mense en dier. Hoewel dit moeilik is om presies vas te stel watter aspekte van taal uniek tot die mens is, is daar ʼn paar ontwerpskenmerke wat in alle bekende vorms van menslike taal voorkom, maar ontbreek in vorms van dierekommunikasie. Baie diere het byvoorbeeld die vermoë om met mekaar te kommunikeer deur tekens te gee na die voorwerpe om hulle, maar dit ontbreek die willekeurigheid van menslike tongvalle (in dat daar geen leidraad is in die klank van die woord "hond" wat op sy betekenis sal dui nie). Ander vorms van dierekommunikasie kan gebruik maak van willekeurige klanke, maar kan nie die klanke op verskillende wyses kombineer om algehele nuwe boodskappe te maak wat outomaties deur die ander verstaan sal word nie. Charles F. Hockett het hierdie ontwerpskenmerk van menslike taal "produktiwiteit" genoem. Dit is deurslaggewend tot die begrip van die mens se taalverwerwing dat ons nie beperk is tot ʼn eindige stel woorde nie, maar eerder die vermoë moet besit om ʼn ingewikkelde stelsel te verstaan en benut, wat toelaat vir ʼn oneindige aantal moontlike boodskappe. Dus, hoewel verskeie vorms van dierekommunikasie bestaan, verskil dit van menslike taal in soverre dat dit ʼn beperkte reeks vokabulêre tekens het, en dat die items nie sintakties saamgevoeg word om frases te vorm nie.[3]
ʼn Belangrike debat rondom die verstaan van taalverwerwing is hoe die vermoëns, vanuit linguistieke insette, deur suigelinge bekom word. Insette binne die linguistieke konteks word verstaan as "Alle woorde, kontekste en ander vorms van taal waaraan ʼn leerder blootgestel word, relatief tot verwerfde vaardigheid in eerste of tweede tale". Nativiste soos Noam Chomsky het gefokus op die besonder komplekse wese van menslike grammatika, die eindigheid en dubbelsinnigheid van die insette wat kinders ontvang, en die relatief beperkte kognitiewe vermoëns van ʼn suigeling. Vanuit die kenmerke kon hulle aflei dat die proses van taalverwerwing in suigelinge streng afgedwing en beheer word deur die biologiesbepaalde karakteristieke van die menslike brein. Anders, redeneer hulle, is dit uiters moeilik om te verduidelik hoe kinders, binne die eerste vyf jaar van hulle lewens, reëlmatig die ingewikkelde, grootliks versweë grammatikareëls van hulle moedertaal bemeester.[4]
Ander geleerdes staan egter die moontlikheid teen dat suigelinge se reëlmatige sukses met die verwerwing van hul moedertaal se grammatika, enigiets meer benodig as die aanleervorms waargeneem met ander kognitiewe vaardighede, insluitend eenvoudige motoriese vaardighede soos om te leer fietsry. In besonder was daar weerstand teen die moontlikheid dat menslike biologie enige vorm van spesialisering van taal insluit. Die konflik word gereeld na verwys as die "Aangebore versus aangeleer" debat. Uit die aard van die saak erken meeste geleerdes dat sekere aspekte van taalverwerwing die gevolg moet wees van die spesifieke manier waarop die mens se verstand "bedraad" is (ʼn "aangebore" komponent, wat ʼn verklaring lewer vir hoekom dierespesies nie menslike taal kan verwerf nie), en ander aspekte wat weer gevorm word deur die spesifieke taalomgewing waarin ʼn persoon groot word (ʼn "aanleer" komponent wat verklaar hoekom mense wat opgroei in verskillende gemeenskappe verskillende tale aanleer). Die tot nog toe onbeantwoorde vraag is die mate waartoe die spesifieke kognitiewe vermoëns in die "aangebore" komponent ook buite taal gebruik word.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Kosslyn, Stephen Michael, and Daniel N. Osherson. An Invitation to Cognitive Science. Cambridge, MA: MIT, 1995. N. pag. Print.
- ↑ Lightfoot, David (2010). "Language acquisition and language change". Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science. 1 (5): 677–684. doi:10.1002/wcs.39. ISSN 1939-5078.
- ↑ Tomasello, Michael (2008). Origins of human communication. Cambridge, Mass: MIT Press. ISBN 0-262-20177-1. OCLC 439979810.
- ↑ Sakai, Kuniyoshi L. (2005). "Language Acquisition and Brain Development". Science. 310 (5749): 815–819. doi:10.1126/science.1113530. PMID 16272114.
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
