Torpedojaer

Torpedojaer

Die Torpedojaer is 'n tipe skip wat ontstaan het na die suksesvolle ontwikkeling van die torpedo tydens die laat 1800's.

Agtergrond

Voor die ontwikkeling van die selfaangedrewe torpedo was see-oorloë beslis deur die nasie wat die skepe met die grootste kanonne gehad het. Die slagskip was die grootste vaartuig op see en van die grootstes het 21-duim kanonne gedra. Die skepe was ook goed gepantser om aanvalle van ander skepe te kon weerstaan. Die pantser was hoofsaaklik op die dek – tot 13-duim dik – en langs die skip bo die waterlyn. Met 'n torpedo kon so 'n slagskip egter gesink word deur 'n baie kleiner vaartuig omrede die topedo die slagskip onder die waterlyn kon tref. Die Franse het dit besef en torpedobote gebou om die mag van die Britse Vloot te neutraliseer. Die torpedobote was klein en baie vinnig (40 knope) en kon naby genoeg kom om torpedo's af te vuur sonder dat die slagskip dit kon keer. Soos die reikafstand van die torpedo's verbeter het, het die probleem groter geword.

Om die probleem die hoof te bied is die Torpedobootjagter (Engels: Torpedo boat destoyers afgekort na Destroyers) en in Afrikaans Torpedojaer genoem, gebou om die torpedobote te vernietig. Die torpedojaer was groter as die torpedoboot en het self ook torpedo's gedra en kon snelhede van tot 36 knope en selfs vinniger haal. Wanneer vlote mekaar dus nader is die torpedojaers vooruitgestuur om die vyand se torpedobote te vernietig en ook selfs om torpedoaanvalle te loods. Hulle is ook gebruik om verkenningswerk te doen weens hul hoë snelheid.

Veranderde rol van torpedojaers

Die koms van die vliegtuig het die rol van torpedojaers drasties verander. Slagskepe, en enige skip, was weerloos teen vliegtuie. Om hulself te beskerm is skepe en ook torpedojaers toegerus met lugafweerkanonne. Met hulle hoër snelheid het torpedojaers aan die kantsye van konvooie gevaar om 'n sambreel oor dié skepe te vorm in 'n poging om vliegtuie af te keer. Dit was nie werklik suksesvol nie. Die koms van missiele het die balans tussen skip en vliegtuig weer herstel.

Die effektiewe gebruik van duikbote het daartoe gelei dat torpedojaers ook gebruik is om duikbote te jag en konvooie te beskerm – 'n rol waarvoor hulle nie ontwerp was nie. Die fregat het later die rol as duikbootjagter oorgeneem.

Bron

• An Illustrated History of Destroyers of the World. Bernard Ireland. Hermes House. 2010. ISBN 978-1-84476-866-0