Gaan na inhoud

Verdrag van Dover

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Charles II van Engeland
Lodewyk XIV van Frankryk
Henrietta Anne, Karel II se jongste suster wat gehelp het met die onderhandelinge wat tot die verdrag gelei het.[1]

Die Verdrag van Dover was 'n geheime verdrag wat in 1670 tussen Karel II van Engeland en Lodewyk XIV van Frankryk gesluit is. Die Frans-Nederlandse Oorlog was 'n direkte gevolg van die verdrag.

Onderhandelinge en bepalings

[wysig | wysig bron]

Dit is onbekend presies wie die bondgenootskap tussen die twee tradisionele vyande vir die eerste keer voorgestel het. Ook die datum toe die moontlikheid vir die eerste keer bespreek is, is onbekend. Dit is egter bekend dat die twee nasies van 1663 'n nouer verhouding bespreek het. Aanvanklik was die enigste deelnemers in die gesprekke koning Lodewyk XIV van Frankryk, koning Karel II, en Karel se suster Henrietta Anne, Hertogin van Orléans. Henrietta Anne was ook Lodewyk se skoonsuster as gevolg van haar huwelik met sy enigste broer Phillippe Duc d'Orléanes.

Tot 1669 is weinig vordering met die onderhandelinge gemaak totdat Karel na bewering 'n vergadering met sy adviseurs gehad het. In die vergadering het Karel aangekondig dat hy hom amptelik tot Katolisisme wou bekeer en terselfdertyd sy lande met die Rooms-Katolieke Kerk herenig. Daar is intense gissinge oor die vraag of die vergadering in werklikheid plaasgevind het. Alhoewel heelwat van die aanvoorwerk vir die verdrag deur Henrietta Anne gedoen is, is die fynere puntjies en die uiteindelike bepalings van die verdrag deur Henry Bennet, 1ste Graaf van Arlington en sir Thomas Clifford uitgewerk.

In die verdrag wat op 31 Desember 1670[2] by Dover onderteken is, het Lodewyk ooreengekom om Karel van voldoende finansiële middele te voorsien om minder afhanklik te wees van die Engelse parlement, en militêre steun in die vorm van 'n leërmag van 6 000 man te verskaf om Engeland en Skotland na Rooms-Katolisisme te bekeer. Karel kom in die verdrag ooreen om die Drievoudige Verbond met Swede en die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande te verlaat en hom by Frankryk te skaar in sy plan om die Nederlandse Republiek oor te neem. As die inval suksesvol sou wees, is Engeland verskeie besonder winsgewende hawens langs een van die groot riviere wat deur die Nederlandse Republiek loop, belowe.

Gevolge van die Verdrag van Dover

[wysig | wysig bron]

Engeland raak as gevolg van die verdrag betrokke by die Frans-Nederlandse Oorlog en verklaar op 28 Maart 1672 oorlog teen die Nederlandse Republiek. Die oorlog, wat ook as die Derde Anglo-Nederlandse Oorlog bekend staan, het nie soos beplan afgeloop nie. Die koste om die Britse Vloot te ontplooi, was baie hoër as wat verwag is, en die geld wat aan Lodewyk gestuur is as vergoeding was nie naastenby genoeg nie. Verder het die Nederlanders onder kaptein-generaal Willem III van Oranje harder geveg as wat verwag is. Desperaat vir vondse moes Karel die Parlement vir die eerste keer in meer as twee jaar byeenroep. Hy het gehoop dat hy die parlement in reses kon laat bly sodat hy oorlog kon voer sonder parlementêre toesig. In 1674, hoofsaaklik as gevolg van druk uitgeoefen op die Parlement deur Karel, teken Engeland die Verdrag van Westminster waarmee hulle hulle deelname in die derde Anglo-Nederlandse Oorlog beëindig. Die Franse sou vir nog vier jaar aanhou veg totdat hulle die Vrede van Nijmegen gesluit het.

In 1672 vaardig Karel 'n toegewingsverklaring uit wat die strafwette teen afgeskeidene Protestante ophef. Dieselfde verklaring het ook strafwette wat op Rooms-Katolieke van toepassing was verslap. Toe die Parlement die jaar weer byeenkom het hulle die Verklaring verdoem en aangekondig dat die Engelse Monarg nie die mag het om proklamasies uit te gee wat strafwette wat deur die Parlement goedgekeur is op te skort nie. Verder het hulle geweier om die Derde Anglo-Nederlandse Oorlog verder te befonds totdat dit teruggetrek is. Karel is gedwing om aan die Parlement se eise te voldoen en daarmee sy droom om Engeland met die Rooms-Katolieke Kerk te herenig finaal verydel.

Op 19 Februarie 1674 trek Engeland uit die stryd terug.

Verwysings

[wysig | wysig bron]