Gaan na inhoud

Plesiosauria: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Geskrapte inhoud Bygevoegde inhoud
VisueelWikiteks
Besig
Besig
Lyn 69: Lyn 69:
[[Beeld:Augustasaurus BW.jpg|links|230px|thumb|Basale Pistosauria, soos ''Augustasaurus'', het reeds baie soos die Plesiosauria gelyk.]]
[[Beeld:Augustasaurus BW.jpg|links|230px|thumb|Basale Pistosauria, soos ''Augustasaurus'', het reeds baie soos die Plesiosauria gelyk.]]
Uit die vroegste Jura, die [[Hettangium]], is 'n ryke verskeidenheid plesiosouriërs bekend, wat daarop dui dat die groep in die Laat Trias al moes gediversifiseer het. Van dié diversifikasie is egter net 'n paar basale vorme ontdek. Die daaropvolgende [[evolusie]] van die plesiosouriërs is baie debatteerbaar. Die verskeie [[Kladistiek|kladistiese ontledings]] het nie gelei tot 'n konsensus oor die verhoudings tussen die belangrikste subgroepe nie. Plesiosouriërs is tradisioneel verdeel in die langnekkige Plesiosauroidea en die kortnekkige Pliosauroidea. Moderne navorsing dui egter daarop dat sommige groepe met lang nekke lede met kort nekke kon gehad het. Om verwarring te vermy tussen die [[filogenie]], die evolusionêre verhoudings en die morfologie (die bou van die diere), word langnekkige vorme dus "Plesiosauromorpha" en kortnekkige vorme "Pliosauromorpha" genoem. Die spesies van "Plesiosauromorpha" is nie noodwenig nader aan mekaar as aan die "Pliosauromorpha" verwant nie.<ref>{{cite journal | last1 = O'Keefe | first1 = F.R. | year = 2002 | title = The evolution of plesiosaur and pliosaur morphotypes in the Plesiosauria (Reptilia: Sauropterygia) | journal = Paleobiology | volume = 28 | pages = 101–112 | doi=10.1666/0094-8373(2002)028<0101:teopap>2.0.co;2| s2cid = 85753943 | url = http://doc.rero.ch/record/14731/files/PAL_E1857.pdf }}</ref>
Uit die vroegste Jura, die [[Hettangium]], is 'n ryke verskeidenheid plesiosouriërs bekend, wat daarop dui dat die groep in die Laat Trias al moes gediversifiseer het. Van dié diversifikasie is egter net 'n paar basale vorme ontdek. Die daaropvolgende [[evolusie]] van die plesiosouriërs is baie debatteerbaar. Die verskeie [[Kladistiek|kladistiese ontledings]] het nie gelei tot 'n konsensus oor die verhoudings tussen die belangrikste subgroepe nie. Plesiosouriërs is tradisioneel verdeel in die langnekkige Plesiosauroidea en die kortnekkige Pliosauroidea. Moderne navorsing dui egter daarop dat sommige groepe met lang nekke lede met kort nekke kon gehad het. Om verwarring te vermy tussen die [[filogenie]], die evolusionêre verhoudings en die morfologie (die bou van die diere), word langnekkige vorme dus "Plesiosauromorpha" en kortnekkige vorme "Pliosauromorpha" genoem. Die spesies van "Plesiosauromorpha" is nie noodwenig nader aan mekaar as aan die "Pliosauromorpha" verwant nie.<ref>{{cite journal | last1 = O'Keefe | first1 = F.R. | year = 2002 | title = The evolution of plesiosaur and pliosaur morphotypes in the Plesiosauria (Reptilia: Sauropterygia) | journal = Paleobiology | volume = 28 | pages = 101–112 | doi=10.1666/0094-8373(2002)028<0101:teopap>2.0.co;2| s2cid = 85753943 | url = http://doc.rero.ch/record/14731/files/PAL_E1857.pdf }}</ref>

[[Beeld:Simolestes1DB.jpg|thumb|230px|'n Illustrasie van die pliosouriër ''Simolestes vorax''.]]
Die [[laaste gemeenskaplike voorsaat]] van die Plesiosauria was moontlik 'n vorm met 'n taamlike kort nek. In die vroegste Jura was die subgroep met die meeste spesies die Rhomaleosauridae, 'n moontlike baie basale afsplitsing van spesies wat ook kortnekkig was. Plesiosouriërs was in dié tydperk hoogstens vyf meter lank. Teen die [[Toarsium]], sowat 180&nbsp;miljoen jaar gelede, het ander groepe, insluitende die [[Plesiosauridae]], talryker geword en sommige spesies het langer nekke ontwikkel. Dit het gelei tot liggaamslengtes van tot 10&nbsp;m.<ref name=Bensonetal12>{{cite journal|year=2012 |title=High Diversity, Low Disparity and Small Body Size in Plesiosaurs (Reptilia, Sauropterygia) from the Triassic–Jurassic Boundary |journal=PLOS ONE |volume=7 |issue=3 |pages=e31838 |doi=10.1371/journal.pone.0031838 |pmid=22438869 |pmc=3306369 |author1=Roger B. J. Benson |author2=Mark Evans |author3=Patrick S. Druckenmiller |editor1-last=Lalueza-Fox |editor1-first=Carles|bibcode=2012PLoSO...731838B|doi-access=free }}</ref>

In die middel van die Jura het baie groot Pliosauridae ontwikkel. Hulle is gekenmerk deur 'n groot kop en kort nek, soos ''Liopleurodon'' en ''Simolestes''. Hulle skedels was tot drie meter lank en hulle gesamentlike lengte was tot 17&nbsp;m. Die pliosourides het groot, keëlvormige tande gehad en was die oorheersende seekarnivore van hulle tyd. In dieselfde tyd, sowat 160&nbsp;miljoen jaar gelede, was die Cryptoclididae teenwoordig. Hulle was korter en het 'n lang nek en klein kop gehad.<ref name="Ketchum2010"/>


==Verwysings==
==Verwysings==

Wysiging soos op 17:36, 11 Mei 2024

Plesiosauria
Tydperk: Laat Trias - Laat Kryt, 203–66.0 m. jaar gelede[1]
'n Gerestoureerde skelet van 'n Plesiosaurus.
Skelet van Peloneustes.
Wetenskaplike klassifikasie e
Domein: Eukaryota
Koninkryk: Animalia
Filum: Chordata
Klas: Reptilia
Superorde: †Sauropterygia
Klade: †Pistosauria
Orde: †Plesiosauria
Blainville, 1835
Subgroepe
  • †Anningasaura
  • †Lindwurmia
  • †Zahrisaurus
  • †Termatosaurus?
  • †Alexeyisaurus?
  • †Neoplesiosauria
    • †Plesiosauroidea
    • †Pliosauroidea

Die Plesiosauria (van die Griekse πλησίος plesios, "na aan", en sauros, "akkedis"),[2] of plesiosouriërs, is 'n orde of klade van uitgestorwe Mesosoïese seereptiele wat tot die superorde Sauropterygia behoort het.

Plesiosouriërs het in die laaste periode van die Trias die eerste keer verskyn, moontlik in die tydsnede Rhaetium, sowat 203 miljoen jaar gelede.[3] Hulle het veral in die Jura algemeen geraak en het floreer totdat hulle in die Kryt-Paleogeen-uitwissingsvoorval, sowat 66 miljoen jaar gelede, verdwyn het. Hulle was in die wêreld se oseane versprei, en sommige spesies het minstens gedeeltelik varswateromgwings bewoon.[4]

Plesiosouriërs was van die eerste fossiele reptiele wat ontdek is. Aan die begin van die 10de eeu het wetenskaplikes besef hoe uitsonderlik hulle bou was en hulle is in 1835 as 'n aparte orde geklassifiseer. Die eerste genus van Plesiosauria, die Plesiosaurus, het in 1821 'n naam gekry. Sedertdien is meer as 100 spesies beskryf. Die getal ontdekkings het in die 21ste eeu toegeneem, en dit het gelei tot 'n groter begrip van hulle anatomie, verwantskappe en lewenswyse.

Plesiosouriërs het 'n breë, plat lyf en kort stert gehad. Hulle ledemate het in vier lang swempote ontwikkel, wat aangedryf is deur sterk spiere. Dié was geheg aan breë, benerige plate wat deur die skouergordel en bekken gevorm is. Die swempote het 'n vlieënde beweging deur die water uitgevoer. Plesiosouriërs het lug ingeasem en lewende kleintjies voortgebring; dit is 'n aanduiding dat hulle warmbloedig was.

Daar was twee morfologiese soorte plesiosouriërs. Sommige spesies het 'n "plesiosouromorfe" bou gehad; hulle nekke was besonder lank en hulle koppe klein. Hulle was relatief stadig en het klein seediere gevang. Ander spesies het tot 17 meter lank geword en het 'n "pliosouromorfe" bou gehad, met 'n kort nek en groot kop. Hulle was toproofdiere: vinnige jagters van groot prooi. Dié twee soorte het verband gehou met die tradisioneel streng verdeling van Plesiosauria in twee subordes, die langnekkige Plesiosauroidea en die kortnekkige Pliosauroidea.

Beskrywing

Grootte

'n Skelet van die plesiosouriër Meyerasaurus in die Museum am Löwentor, Stuttgart (van onder af gesien).

Plesiosouriërs het gewoonlik in volwasse lengte gewissel van 1,5 tot 15 m. Die groep bevat dus sommige van die grootste seeroofdiere in die fossielrekord: die langste Ichthyosauria, Mosasauridae, haaie en getande walvisse. Sommige plesiosouriëroorblyfsels, soos 'n 2,875 m lange stel gerekonstrueerde en gefragmenteerde onderkakebene in die Oxford-universiteitsmuseum wat Pliosaurus rossicus genoem word (voorheen Stretosaurus[5] en Liopleurodon), dui op 'n lengte van 17 m. Onlangs is egter geredeneer die grootte kan nie werklik vasgestel word nie omdat die fossiele swak gerekonstrueer is en dat 'n lengte van 12,7 m waarskynliker is.[6]

MCZ 1285, 'n spesimen waarna tans verwys word as Kronosaurus queenslandicus, uit die Vroeë Kryt van Australië, het na raming 'n skedel van 2,21 m lank gehad.[6][7] 'n Reeks nekwerwels uit die Kimmeridge-kleiformasie dui daarop dat 'n pliosouriër, moontlik Pliosaurus, tot 14,4 m lank kon gewees het.[8]

Skelet

Die tipiese plesiosouriër het 'n breë, plat lyf en 'n kort stert gehad. Hulle het die twee pare ledemate van hulle voorsate behou en dit het in groot swempote ontwikkel.[9] Plesiosouriërs was verwant aan die vroeëre Nothosauridae,[10] wat 'n krokodilagtiger lyf gehad het. Die rangskikking van die swempote is algemeen vir waterdiere deurdat al vier ledemate waarskynlik gebruik is om die dier vorentoe deur die water aan te dryf deur op-en-afbewegings. Die stert is waarskynlik gebruik om die rigting te help beheer. Dit verskil van die Ichthyosauria en die latere Mosasauria, waar die stert die grootste aandrywing verskaf het.[11]

Om krag aan die swempote te verskaf is die skouergordel en bekken grootliks aangepas en het dit ontwikkel in breë beenplate aan die onderkant van die lyf. Hieraan was groot groepe spiere vasgeheg wat die ledemate kon aftrek ondertoe. In die skouer het die kraaibekbeen die grootste element geword en 'n groot deel van die bors bedek. Die skouerblad was baie kleiner. Soos by die meeste tetrapodes is die skouergewrig deur die skouerblad en kraaibekbeen gevorm. In die bekken is die beenplaat gevorm deur die iskium (sitbeen) agter en die groter pubiese been daarvoor.[11]

Om in swempote te ontwikkel het die ledemate aansienlik verander. Hulle was baie groot en omtrent so lank soos die lyf. Die voor- en agterledemate het baie ooreengestem. Die bene in die boarm en -been het groot en plat geword, en breër by die punte. Die elmboog- en kniegewrigte het nie meer gewerk nie. Alle buitenste bene het plat steunelemente van die swempote geword. Hulle was styf met mekaar verbind en kon skaars roteer, buig of uitsprei. Om die swempote te verleng het die getal toon- en vingerbeentjies vermeerder: tot 18 in 'n ry.

'n Afgietsel van die "Puntledgerivier-elasmosouriër" (Kanadese Natuurmuseum).

Hoewel plesiosouriërs min verskil in die bou van die lyf getoon het, was daar groot verskille in die vorm van die nek en skedel. Plesiosouriërs kan daarvolgens in twee groot morfologiese tipes ingedeel word: "Plesiosauromorpha", soos Cryptoclididae, Elasmosauridae en Plesiosauridae, het lang nekke en klein koppe gehad. "Pliosauromorpha", soos die Pliosauridae en Rhomaleosauridae, het korter nekke met 'n groot, lang kop gehad.

Die verskil in neklengtes is nie deur 'n verlenging van die nekwerwels veroorsaak nie, maar deur 'n toename in hulle getalle. Elasmosaurus het 72 nekwerwels gehad; die rekord word sover bekend gehou deur die Elasmosauridae Albertonectes, met 76.[12]

Die groot getal gewrigte het vroeë navorsers laat glo die nek moes baie buigbaar gewees het. Moderne navorsing dui egter daarop dat lang, plaatagtige stekels bo-op die werwels nekbeweging ernstig gekortwiek het. Die nek sou dus nie in slangagtige spirale beweeg kon word nie. Dit was nog eerder waar vir die kortnekkige "Plesiosauromorpha", wat tot net 11 nekwerwels gehad het.

Die skedel van plesiosouriërs het nie "slaapholtes" agter die oogholtes gehad soos sommige ander diere nie. Die oogholtes was groot en gewoonlik skuins na bo gedraai. Daar was interne neusholtes, maar ook 'n tweede paar agtertoe, wat dalk die ware neusholtes kon gewees het terwyl die voorste paar twee soutkliere was.[13] Die afstand tussen die oog- en neusholtes was beperk, want die neusbeen was klein en in baie spesies afwesig.[14]

Seeleyosaurus, met 'n stertvin.

Die getal en vorm van die tande het baie gewissel. Sommige soorte het honderde naaldagtige tande gehad. Die meeste spesies het groter, keëlvormige tande gehad. Die tande het in tandholtes voorgekom. Sommige spesies se voortande was merkbaar langer, om prooi mee te gryp.[15]

Sagte weefsel

Dit is selde dat sagte weefsel aan die fossiele van plesiosouriërs bewaar bly, maar as die omstandighede reg is, kan dit gedeeltelik te sien wees, byvoorbeeld aan die buitelyne van die lyf. Een so 'n vroeë ontdekking was van die holotipe van Plesiosaurus conybeari (tans Attenborosaurus). Uit sulke vondste kan afgelei word die vel was glad, sonder sigbare skubbe maar met fyn plooitjies; die volgkant van die swempote het tot aansienlik agter die ledematebene gestrek;[16] en die stert het 'n vertikale vin gehad, soos berig deur Wilhelm Dames in sy beskrywing van Plesiosaurus guilelmiimperatoris (tans Seeleyosaurus).[17]

Evolusie

Nothosouriërs het steeds funksionele bene gehad.

Plesiosouriërs se oorsprong lê in die Sauropterygia, 'n groep moontlike Archelosauria-reptiele wat na die see teruggekeer het. 'n Gevorderde subgroep van Sauropterygia, die vleisvretende Eusauropterygia met 'n klein kop en lang nek, het in die Laat Trias in twee takke verdeel. Een van hulle, die Nothosauroidea, het funksionele elmboog- en kniegewrigte behou; die ander een, die Pistosauria, het ten volle by 'n seelewe aangepas. Laasgenoemde se vertikale kolom het stywer geword en die hoofaandrywing het nie meer deur die stert plaasgevind nie, maar deur die ledemate, wat in swempote verander het.[18] Die Pistosauria het warmbloedig en lewendbarend geword.[19] Vroeë basale lede van die groep, wat tradisioneel Pistosauridae genoem word, was steeds in 'n groot mate kusdiere. Hulle skouergordels het swak gebly, hulle bekken kon nie die krag van sterk swemhale ondersteun nie en hulle swempote was stomp. Later het 'n meer gevorderde Pistosauria-groep afgesplits: die Plesiosauria.

Hulle het versterkte skouergordels, platter bekkens en meer gepunte swempote gehad. Ander aanpassings wat hulle in staat gestel het om die oop see se koloniseer sluit in stywe gewrigte; meer beentjies in die hande en voete en 'n korter stert.[20][14]

Basale Pistosauria, soos Augustasaurus, het reeds baie soos die Plesiosauria gelyk.

Uit die vroegste Jura, die Hettangium, is 'n ryke verskeidenheid plesiosouriërs bekend, wat daarop dui dat die groep in die Laat Trias al moes gediversifiseer het. Van dié diversifikasie is egter net 'n paar basale vorme ontdek. Die daaropvolgende evolusie van die plesiosouriërs is baie debatteerbaar. Die verskeie kladistiese ontledings het nie gelei tot 'n konsensus oor die verhoudings tussen die belangrikste subgroepe nie. Plesiosouriërs is tradisioneel verdeel in die langnekkige Plesiosauroidea en die kortnekkige Pliosauroidea. Moderne navorsing dui egter daarop dat sommige groepe met lang nekke lede met kort nekke kon gehad het. Om verwarring te vermy tussen die filogenie, die evolusionêre verhoudings en die morfologie (die bou van die diere), word langnekkige vorme dus "Plesiosauromorpha" en kortnekkige vorme "Pliosauromorpha" genoem. Die spesies van "Plesiosauromorpha" is nie noodwenig nader aan mekaar as aan die "Pliosauromorpha" verwant nie.[21]

'n Illustrasie van die pliosouriër Simolestes vorax.

Die laaste gemeenskaplike voorsaat van die Plesiosauria was moontlik 'n vorm met 'n taamlike kort nek. In die vroegste Jura was die subgroep met die meeste spesies die Rhomaleosauridae, 'n moontlike baie basale afsplitsing van spesies wat ook kortnekkig was. Plesiosouriërs was in dié tydperk hoogstens vyf meter lank. Teen die Toarsium, sowat 180 miljoen jaar gelede, het ander groepe, insluitende die Plesiosauridae, talryker geword en sommige spesies het langer nekke ontwikkel. Dit het gelei tot liggaamslengtes van tot 10 m.[22]

In die middel van die Jura het baie groot Pliosauridae ontwikkel. Hulle is gekenmerk deur 'n groot kop en kort nek, soos Liopleurodon en Simolestes. Hulle skedels was tot drie meter lank en hulle gesamentlike lengte was tot 17 m. Die pliosourides het groot, keëlvormige tande gehad en was die oorheersende seekarnivore van hulle tyd. In dieselfde tyd, sowat 160 miljoen jaar gelede, was die Cryptoclididae teenwoordig. Hulle was korter en het 'n lang nek en klein kop gehad.[23]

Verwysings

  1. ↑ "PBDB". paleobiodb.org. Besoek op 11 Julie 2021.
  2. ↑ Colbert, Edwin H. (Edwin Harris); Knight, Charles Robert (1951). The dinosaur book: the ruling reptiles and their relatives. New York: McGraw-Hill. p. 153.
  3. ↑ "The Plesiosaur Directory". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 20 April 2013.
  4. ↑ "Plesiosaur fossils found in the Sahara suggest they weren't just marine animals". ScienceDaily (in Engels). 27 Julie 2022. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Julie 2022. Besoek op 3 Augustus 2022.
  5. ↑ Tarlo, L.B.H. (1959). "Stretosaurus gen nov., a giant pliosaur from the Kimmeridge Clay". Palaeontology. 2 (2): 39–55.
  6. ↑ 6,0 6,1 McHenry, Colin Richard (2009). "Devourer of Gods: the palaeoecology of the Cretaceous pliosaur Kronosaurus queenslandicus" (PDF): 1–460
  7. ↑ Benson, R. B. J.; Evans, M.; Smith, A. S.; Sassoon, J.; Moore-Faye, S.; Ketchum, H. F.; Forrest, R. (2013). Butler, Richard J (red.). "A Giant Pliosaurid Skull from the Late Jurassic of England". PLOS ONE. 8 (5): e65989. Bibcode:2013PLoSO...865989B. doi:10.1371/journal.pone.0065989. PMC 3669260. PMID 23741520.
  8. ↑ Martill, David M.; Jacobs, Megan L.; Smith, Roy E. (2023). "A truly gigantic pliosaur (Reptilia, Sauropterygia) from the Kimmeridge Clay Formation (Upper Jurassic, Kimmeridgian) of England". Proceedings of the Geologists' Association. 134 (3): 361–373. Bibcode:2023PrGA..134..361M. doi:10.1016/j.pgeola.2023.04.005. S2CID 258630597.
  9. ↑ Caldwell, Michael W; 1997b. Modified perichondral ossification and the evolution of paddle-like limbs in Ichthyosaurs and Plesiosaurs; Journal of Vertebrate Paleontology 17 (3); 534-547
  10. ↑ Storrs, Glenn W.; 1990. Phylogenetic Relationships of Pachypleurosaurian and Nothosauriform Reptiles (Diapsida: Sauropterygia); Journal of Vertebrate Paleontology; 10 (Supplement to Number 3)
  11. ↑ 11,0 11,1 Smith, Adam Stuart (2008). "Fossils explained 54: Plesiosaurs". Geology Today. 24 (2): 71–75. doi:10.1111/j.1365-2451.2008.00659.x. S2CID 247668864.
  12. ↑ Kubo, Tai; Mitchell, Mark T.; Henderson, Donald M. (2012). "Albertonectes vanderveldei, a new elasmosaur (Reptilia, Sauropterygia) from the Upper Cretaceous of Alberta". Journal of Vertebrate Paleontology. 32 (3): 557–572. Bibcode:2012JVPal..32..557K. doi:10.1080/02724634.2012.658124. S2CID 129500470.
  13. ↑ Buchy, M C.; Frey, E.; Salisbury, S.W. (2006). "The internal cranial anatomy of the Plesiosauria (Reptilia, Sauropterygia): evidence for a functional secondary palate" (PDF). Lethaia. 39 (4): 289–303. doi:10.1080/00241160600847488.
  14. ↑ 14,0 14,1 Rieppel, O., 1997, "Introduction to Sauropterygia", In: Callaway, J.M. & Nicholls, E.L. (reds.), Ancient marine reptiles pp 107–119. Academic Press, San Diego, Kalifornië
  15. ↑ "Analysing The Skeleton: The Plesiosaur Diet". Analysing The Skeleton: The Plesiosaur Diet (in Engels). Besoek op 28 Januarie 2022.
  16. ↑ Huene, F. von (1923). "Ein neuer Plesiosaurier aus dem oberen Lias Württembergs". Jahreshefte des Vereins für vaterländische Naturkunde in Württemberg. 79: 1–21.
  17. ↑ Dames, W (1895). "Die Plesiosaurier der Süddeutschen Liasformation". Abhandlungen der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. 1895: 1–81.
  18. ↑ Rieppel, O. (2000). Sauropterygia I. Handbuch der Paläoherpetologie (in Duits). Vol. 12A. Verlag Dr. Friedrich Pfeil. pp. 1–134.
  19. ↑ Cheng, Y-N.; Wu, X-C.; Ji, Q. (2004). "Chinese marine reptiles gave live birth to young" (PDF). Nature. 432 (7015): 383–386. Bibcode:2004Natur.432..383C. doi:10.1038/nature03050. PMID 15549103. S2CID 4391810.
  20. ↑ Storrs, G.W. (1993). "Function and phylogeny in sauropterygian (Diapsida) evolution". American Journal of Science. 293A: 63–90. Bibcode:1993AmJS..293...63S. doi:10.2475/ajs.293.A.63.
  21. ↑ O'Keefe, F.R. (2002). "The evolution of plesiosaur and pliosaur morphotypes in the Plesiosauria (Reptilia: Sauropterygia)" (PDF). Paleobiology. 28: 101–112. doi:10.1666/0094-8373(2002)028<0101:teopap>2.0.co;2. S2CID 85753943.
  22. ↑ Roger B. J. Benson; Mark Evans; Patrick S. Druckenmiller (2012). Lalueza-Fox, Carles (red.). "High Diversity, Low Disparity and Small Body Size in Plesiosaurs (Reptilia, Sauropterygia) from the Triassic–Jurassic Boundary". PLOS ONE. 7 (3): e31838. Bibcode:2012PLoSO...731838B. doi:10.1371/journal.pone.0031838. PMC 3306369. PMID 22438869.
  23. ↑ Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Ketchum2010

Skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Plesiosauria&oldid=2670570"