Chomsky-Foucault-debat
.jpg)
Die Chomsky-Foucault-debat was 'n debat oor die menslike natuur tussen Noam Chomsky en Michel Foucault, wat plaasgevind het by die Eindhoven Universiteit van Tegnologie in Nederland, op 22 Oktober 1971 om 19:30. Die debat is op die 28 November 1971 om 21:30 uitgesaai. Chomsky en Foucault was deur die Nederlandse filosoof Fons Elders genooi om 'n eeue oue vraag te bespreek: "is daar iets soos 'aangebore' menslike natuur wat onafhanklik van ons ervarings en eksterne invloede is?"[1][2][3]
Debat[wysig | wysig bron]
Die moderator het die onderwerp soos volg opgesom : "Alle studie aangaande die mens, wat van geskiedenis tot linguistiek en sielkunde wissel, word gekonfronteer met die vraag [van] of ons in die laaste instansie die produk van allerlei eksterne faktore is, of of ten spyte van ons verskille, ons iets wat as 'n gemeenskaplike menslike natuur beskryf kan word, waardeur ons mekaar mense kan noem."[4] Noam Chomsky en Michel Foucault het opponerende standpunte met verwysing na die vraag aangeneem. Chomsky het geredeneer dat die menslike natuur bestaan, en het dit geïdentifiseer met aangebore strukture van die menslike verstand, in ooreenstemming met sy teorie van universele grammatika. Foucault het geargumenteer dat hierdie fenomene as 'n gevolg van menslike sosiale strukture verskyn.
Byvoorbeeld, terwyl Chomsky erken het dat dit futiel sou wees om 'n post-revolusionêre samelewing akkuraat te probeer voorspel, het Chomsky daarop aangedring dat dit steeds die moeite werd is om betrokke te raak by die taak van teoriekonstruksie. Selfs al kan hulle nie 'n volledige beeld van 'n toekomstige samelewing skep nie, kan teorieë steeds 'n visie en 'n sin van rigting vir revolusionêre stryd bied. Foucault het hierop geantwoord deur die basis van sulke teorieë te bevraagteken. Volgens hom is ons konsepte van die menslike natuur uit ons samelewing, beskawing en kultuur verkry. Hy het, as voorbeeld hiervan, laat 19de en vroeë 20ste eeuse Marxisme aangebied, wat volgens Foucault sy konsep van geluk by die burgerlike samelewing geleen het. Idees oor seksualiteit, gesinslewe en estetika is ontleen aan bourgeois voorbeelde. Foucault het volgehou dat wanneer ons 'n sekere konsep van die menslike natuur aanneem ons die risiko loop om ou magsverhoudings in 'n post-revolusionêre samelewing te herkonstrueer, waarop Chomsky geantwoord het: "Ons konsep van menslike natuur is beslis beperk, gedeeltelik, sosiaal gekondisioneer, ingeperk deur ons eie karakterfoute en die beperkings van die intellektuele kultuur waarin ons bestaan, maar terselfdertyd is dit van kritiese belang dat ons 'n rigting het, dat ons weet watter onmoontlike doelwitte ons probeer bereik, as ons van die moontlike doelwitte wil bereik."[5]
Tydens die debat was Foucault krities oor wat hy gesien het as die verborge politieke mag van skynbaar neutrale instellings. Volgens hom word mag in die Europese samelewing as iets wat aan instellings van politieke mag (soos die regering) en verwante sektore van die samelewing soos die staatsapparaat, polisie en die weermag behoort, beskou. Maar volgens Foucault dien instellings soos die gesin, skole, universiteite, fisiologie en psigiatrie almal die doel om mag in die hande van een sosiale klas te behou en die ander uit te sluit. Hy het die kritiek van sulke instellings as 'n essensiele intellektuele taak beskou: "Dit lyk vir my dat die werklike politiese taak in 'n samelewing soos ons s'n die werking van instellings, wat neutraal en onafhanklik blyk te wees, te kritiseer is; om hulle te kritiseer en aan te val op so 'n wyse dat die politieke geweld, wat nog altyd onduidelik deur hulle uitgeoefen is, ontmasker sal word, sodat 'n mens teen hulle kan veg."[4]
Chomsky het saamgestem en bygevoeg dat hy nie net in teorie saamstem nie, maar ook in die praktyk. Volgens hom is die belangrikste instellings wat in die moderne samelewing beveg moet word ekonomies, soos finansiële instellings en multinasionale korporasies. Volgens Chomsky, selfs al stel hulle hulself voor as onderhewig aan die demokrasie van die mark, is hulle steeds outokraties. Mag is gesetel in 'n minderheid van eienaars en bestuurders terwyl die werkende meerderheid geen werklike beheer oor die werking van die korporasie het nie. Volgens Chomsky kry sulke instellings hul mag van die oorheersing van markkragte in wat hy as die ongelykvormige samelewings van die Weste beskou het.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Noam Chomsky & Michel Foucault Debate - 'On human nature'". ONscenes. 1971. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2017. Besoek op 6 November 2017.
- ↑ "Clash of the Titans: Noam Chomsky & Michel Foucault Debate Human Nature & Power on Dutch TV, 1971". Open Culture. Besoek op 6 November 2017.
- ↑ "Noam Chomsky debates with Michel Foucault (1971) - Classroom - Art & Education". artandeducation.net (in Engels). Besoek op 6 November 2017.
- ↑ 4,0 4,1 "Human Nature: Justice versus Power". chomsky.info. Besoek op 16 April 2019.
- ↑ "Chomsky & Foucault - Justice versus Power - YouTube". www.youtube.com. Besoek op 3 November 2020.
Verdere leeswerk[wysig | wysig bron]
- The Chomsky-Foucault Debate: On Human Nature (2006). The New Press. ISBN 978-1595581341ISBN 978-1595581341.
- Wilkin, Peter (1999). "Chomsky and Foucault on Human Nature and Politics: An Essential Difference?". Social Theory and Practice. doi:10.5840/soctheorpract199925217.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- Debat Noam Chomsky & Michel Foucault - Oor die menslike natuur (Video, van Nederlandse TV 1971)
- Transkripsie van die debat