Russiese Bevrydingsleër
Die Russiese Bevrydingsleër ( Russies: Русская освободительная армия, Roesskaja oswoboditelnaja armija), afgekort as Russies: РОА, ROA, ook bekend as Wlasofleër ( Russies: Власовская армия, Wlasofskaja armija) was 'n formasie, hoofsaaklik saamgestel uit Russe, wat tydens die Tweede Wêreldoorlog onder Duitse bevel geveg het. Die leër is gelei deur Andrei Wlasof, 'n generaal van die Rooi Leër wat in 1942 gevang is en ingestem het om met Duitsers saam te werk, en daar word dikwels na lede van die leër verwys as wlasoftsi (Russies: власовцы). In 1944 het dit bekend geword as Krygsmag van die Komitee vir die Bevryding van die Volke van Rusland ( Russies: Вооружённые силы Комитета освобождения народов России, Wooroezjonnije sili Komiteta oswobozjdenija narodof Rossiji, afgekort as Russies: ВС КОНР, VS KONR).
Wlasof het ingestem om met Nazi-Duitsland saam te werk nadat hy aan die Oosfront gevange geneem is. Die soldate onder sy bevel was hoofsaaklik voormalige Sowjet-krygsgevangenes, maar het ook Wit-Russiese emigrante ingesluit, waarvan sommige veterane van die antikommunistiese Wit Leër uit die Russiese burgeroorlog was. Op 14 November 1944 is dit amptelik herdoop tot die Weermag van die Komitee vir die Bevryding van die Volke van Rusland, en die KONR is gestig as 'n politieke korps waaraan die leër trou gesweer het. Op 28 Januarie 1945 is amptelik verklaar dat die Russiese afdelings nie meer deel uitmaak van die Duitse leër nie, maar direk onder die bevel van KONR sou wees.
Tot in 1944 was die bestaan van die Wlasofleër bloot nominaal; in werklikheid was die meeste militêre eenhede, wat formeel onder sy bevel was, besig met optrede teen partisane as deel van groter Duitse formasies, en sommige van hierdie eenhede was heeltemal outonoom (die Russiese korps in Joego-Slawië en troepe van Bronislaf Kaminski in Wes-Rusland). Slegs sedert 1944 het Duitsers Russiese medewerkers aktief begin betrek by militêre optrede (onderdrukking van die Warskou-opstand in 1944 en die Slag van Berlyn in 1945). In Mei 1945 het Wlasoftroepe in Praag plaaslike anti-Duitse militêre groepe ondersteun en gehelp om die stad te bevry.
Die meeste offisiere van die Wlasofleër (ook Wlasof self) is in 1945 deur die Rooi Leër gevange geneem, in 1946 verhoor en tereggestel. Diegene wat daarin geslaag het om te ontsnap, het hulle later in Duitsland, die VSA, Kanada of Australië gevestig.
Bibliografie[wysig | wysig bron]
- The Gulag Archipelago: 1918-1956 deur Aleksandr Solzhenitsyn
- Army of the Damned: on Twentieth Century - CBS Documentary Documentary Series - Desember 1962
- Fersen, Nicholas. Corridor of Honour. Bobbs-Merrill, Indianapolis 1958.
