Anchesenamen
| Anchesenamen | ||||
| Anchesenpaaten | ||||
| ||||
| Koningin van die 18de Dinastie | ||||
| Periode | Omstreeks 1332–1323 v.C. | |||
| Vader | Achenaten | |||
| Moeder | Nefertiti | |||
| Gade(s) | Achenaten (pa/oom) Toetankamen (halfbroer) Ai (oupa/oom) | |||
| Gebore | Omstreeks 1348 v.C. | |||
| Oorlede | Omstreeks 1322 v.C. (op sowat 26) | |||
| ||||
Anchesenamen (ˁnḫ-s-n-imn, "Haar Lewe is van Amen"; omstreeks 1348 – ná 1322 v.C.) was ’n koningin van die 18de Dinastie van Egipte. Sy is as Anchesenpaaten gebore en was die derde van ses bekende dogters van farao Achenaten en sy hoofkoningin, Nefertiti. Sy het later die hoofkoningin van haar halfbroer, Toetankamen, geword.[1] Die verandering in haar naam weerspieël die veranderings in Antieke Egipte se godsdiens ná haar pa se dood.
Sy word as jong vrou goed verteenwoordig in die antieke skilderings en reliëfwerke uit haar ouers se bewind. Sy en Toetankamen het dieselfde pa gehad, maar onlangs is met DNS-toetse vasgestel Toetankamen se ma was een van Achenaten se onbekende susters, wie se mummie Die Jonger Dame genoem word. Sy en Achenaten was die kinders van Amenhotep III.
Anchesenamen is moontlik in die vierde jaar van Achenaten se bewind gebore en teen die 12de jaar het sy drie jonger susters gehad. Ná Toetankamen se dood was sy vermoedelik met sy opvolger, Ai, getroud wat sommige glo haar oupa aan moederskant was.[2]
DNS-toetse in Februarie 2010 dui ook op die moontlikheid dat een van die twee mummies van koninginne uit die 18de Dinastie wat in tombe KV21 ontdek is, sy kon gewees het. Volgens die toetse was albei moontlik lede van die koningshuis.[3]
Vroeë lewe[wysig | wysig bron]
| |||||||
| Anchesenpaaten (anḫ s n pa itn) "Haar Lewe is van Aten" in hiërogliewe |
|---|
| ||||||
| Anchesenamen (anḫ s n imn) "Haar Lewe is van Amen" in hiërogliewe |
|---|
Anchesenpaaten is in ’n tyd gebore toe daar groot godsdienstige onrus in die land was (omstreeks 1348 v.C.). Haar pa het die ou gode van Egipte verwerp ten gunste van Aten, tot voor dié tyd ’n onbelangrike aspek van die songod wat uitgebeeld is as die son se skyf.
Sy is vermoedelik in Waset (vandag Thebe) gebore, maar het in haar pa se nuwe hoofstad, Akhetaten (vandag Amarna), grootgeword. Die drie oudste dogters van Achenaten – Meritaten, Meketaten en Anchesenpaaten – het die "senior prinsesse" geword wat allerhande regerings- en godsdienstake gehad het.
Latere lewe[wysig | wysig bron]
Sy was vermoedelik eers met haar eie pa getroud.[4] Dit was nie ongewoon onder die koninklike families van Egipte nie. Daar word geglo sy was die ma van prinses Anchesenpaaten Tasjerit (moontlik by haar pa of by dié se opvolger, Smenchkare) toe sy 12 jaar oud was, hoewel dit nie seker is nie.[1]
Ná haar pa se dood en die kort bewind van Smenchkare en Neferneferoeaten (moontlik Nefertiti), het sy Toetankaten se vrou geword.[5] Ná hul troue het hulle hul pa se god, Aten, verwerp, die aanbidding van Amoen (of Amen) en ander ou gode heringestel en hul name verander na Toetankamen en Anchesenamen om dié verandering te weerspieël.[6] Hulle het vermoedelik twee doodgebore dogters gehad.[6] Omdat sy Toetankamen se enigste vrou was, is dit heel waarskynlik dat die fetusse wat in Toetankamen se tombe ontdek is, dié van haar dogters is. Iewers in die negende jaar van sy bewind is Toetankamen skielik op sowat 18 oorlede. Anchesenamen, toe sowat 21, het alleen agtergebly sonder ’n erfgenaam.[6]
’n Ring wat ontdek is, beeld dalk Anchesenamen se troue met Ai uit kort voordat sy van die toneel verdwyn het, hoewel geen rekords aandui dat sy sy koningin was nie.[7] Teen die mure van Ai se tombe word Tei as sy hoofkoningin uitgebeeld en nie Anchesenamen nie. Sy is waarskynlik kort ná Toetankamen dood en haar mummie is sover bekend nog nie ontdek nie.
Die Hetitiese Briewe[wysig | wysig bron]
’n Dokument is in die antieke Hetitiese hoofstad Hattoesa ontdek wat uit die Amarna-tydperk dateer, die sogenaamde Handelinge van Soeppiloelioema I. Die Hetitiese heerser het ’n brief van ’n Egiptiese koningin ontvang terwyl hy Karkemisj beleër het. Dit lui:
"My man is dood en ek het geen seuns nie. Hulle sê van jou dat jy baie seuns het. Jy kan dalk vir my een van jou seuns gee om my man te word. Ek wil nie een van my onderdane as man neem nie . . . ek is bang."[5]
Hy was aanvanklik versigtig, maar het later een van sy seuns, Zannanza, na Egipte gestuur. Dié is egter onderweg dood; hy kon vermoor gewees het.[8]
Dit is nie seker watter koningin die brief geskryf het nie; sy word in die Hetitiese dokumente Dachamoenzoe genoem, wat dalk ’n vertaling van die Egiptiese titel Tahemetnesoe ("die koning se vrou") is.[9] Anchesenamen is lank beskou as die moontlikste kandidaat omdat daar niemand was wat Toetankamen ná sy dood kon opvolg nie, terwyl Achenaten minstens twee wettige opvolgers gehad het.[5] ’n Hersiening van die bewindstydperke van sekere farao's laat dit egter lyk of die afgestorwe koning wel Achenaten kon gewees het en nie Toetankamen nie.
Stamboom[wysig | wysig bron]
| Amenhotep III | Tije | Ai | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Die Jonger Dame | Achenaten | Nefertiti | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toetankamen | Smenchkare | Meritaten | Meketaten | Anchesenamen | Neferneferoeaten Tasjerit | Neferneferoere | Setepenre | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2 doodgebore fetusse | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 Dodson, Aidan; Dyan Hilton (2004). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. p. 148.
- ↑ Grajetzki, Wolfram (2000). Ancient Egyptian Queens; a hieroglyphic dictionary. Londen: Golden House. p. 64.
- ↑ Lorenzi, Rosella. "King Tut Felled by Malaria, Bone Disease." Discovery News, 16 Februarie 2010. URL: King Tut DNA lineage
- ↑ Reeves, Nicholas (2001). Akhenaten: Egypt's False Prophet. Thames and Hudson.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Manley, Suzie. "Ankhesenamun - Queen of Tutankhamun and Daughter of Akhenaten". Egypt * Pyramids * History (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Junie 2019.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 "Queen Ankhesenamun" (in Engels). Saint Louis University. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 November 2016. Besoek op 27 November 2016.
- ↑ Dodson, Aidan; Dyan Hilton (2004). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. p. 153.
- ↑ Amelie Kuhrt (1997). The Ancient Middle East c. 3000 – 330 BC. Vol. 1. Londen: Routledge. p. 254.
- ↑ William McMurray. "Towards an Absolute Chronology for Ancient Egypt" (pdf). p. 5.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Anchesenamen.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
