Baffie Coetzee

Baffie Coetzee (*9 Desember 1907, Bethulie – †15 Junie 2003, Kroonstad) was ’n onderwyser en skoolhoof en Afrikaanse skrywer van jeugverhale en romans.

Lewe en werk

Herkoms en opleiding

Johannes Coetzee is op 9 Desember 1907 in die distrik Bethulie gebore. Hy matrikuleer in 1926 aan die Hoërskool Edenburg. Hierna werk hy in 1927 vir ’n jaar in die bank en studeer dan vanaf 1928 verder aan die Glen Landboukollege en in 1929 en 1930 aan die Bloemfonteinse Onderwyskollege, waar hy hom as onderwyser bekwaam. In 1931 begin hy sy onderwysloopbaan aan ’n plaasskooltjie in die Marquard distrik, terwyl hy deeltyds verder studeer. Op hierdie wyse verwerf hy verskeie grade en diplomas, soos die B.A.-graad aan die einde van 1938 en later die B.Com.-graad.

Loopbaan as joernalis en onderwyser

In 1942 word hy dan aangestel as Handelsonderwyser aan die Hoërskool Kroonstad. Hy hou ook skool in Harrismith en Steynsrus en is dan vanaf 1953 tot 1972 hoof van die Laerskool Ficksburg. Na sy aftrede hou hy vir ’n jaar lank skool by die Hoërskool Ficksburg en die Hoërskool Clocolan. Vir baie dekades is hy Die Volksblad se korrespondent op Ficksburg.

Persoonlike lewe

Sedert 1953 is hy voorsitter van die Ficksburg kultuurraad en Oos-Vrystaatse kunswedstrydvereniging, poste wat hy beklee tot met sy aftrede in 1972. Hy is ook hoofouderling in sy gemeente en kommandant van die Voortrekkerbeweging.

Hy ontmoet sy vrou Jacoba (Bessie) Hough in 1935 in Rosendal en hulle trou op 27 Junie 1938. Sy vrou gee ook onderwys en die egpaar het drie kinders, Johan, Japie en Erna. Japie is op 31-jarige ouderdom oorlede. Die gesin woon in Ficksburg in ’n huis tot na aftree-ouderdom, waarna Baffie en Bessie trek na die Imperanipark tehuis vir bejaardes op die dorp. In 2000 verlaat hulle Ficksburg om by hulle dogter Erna in Kroonstad te gaan woon. Wanneer veral Bessie, ’n diabeteslyer, se gesondheid vinnig agteruitgaan, trek hulle in 2002 na Huis Silwerkroon in Kroonstad. Bessie is kort hierna oorlede. Baffie is op Sondag 15 Junie 2003 in Kroonstad oorlede, kort nadat hy ’n operasie ondergaan het.

Skryfwerk

Romans

Hy skryf oor ’n armblanke seun se stryd om bo uit te kom in Arm maar ryk.

In Die Bobankers van Malieshoek is die held die nuwe onderwyser Hercules Clase by die eenmanskool op Petrusverdriet. Hy leer die mense van Malieshoek ken, veral die armoedige maar opregte mense van die Bobank. Met Petrus Erwee en sy dogter Hester word hy gou bevriend en hy deel die Bobankers se lief en leed. Wanneer hy vir Lila uit die rivier red besef hy dat sy die meisie van sy drome is, maar sy behoort aan sy vriend. Hercules gaan met vakansie, maar wanneer hy terugkom konfronteer Petrus Erwee en Hester hom met ’n wandaad wat hy nie gepleeg het nie.  Om sy onskuld te bewys gaan moeilik wees en wanneer die aanklag bekend word, gaan dit die lewe vir hom baie moeilik maak. Die skrywer werk verskeie skoolkwessies soos debatte, rugby en dissipline en ook boerderykwessies soos goeie buurskap en droogtes in die verhaal in.

Twee pyle aan een boogsnaar is die verhaal van die jong Adri Besselaar, wat in haar matriekjaar haar ouers deur ’n ongeluk verloor. Sy verloor geloof in God, in haarself en ook haar kêrel Pieter en vlug dan na ’n wildvreemde skool in die stad. Hier is die goddelose Nickey haar kamermaat en Adri raak verlief op die jong onderwyser André Marx. Adri leer hier dat ’n mens nie van jouself en jou probleme kan wegvlug nie en dis eers wanneer sy terugkeer na haar tuisdorp wat sy insig kry oor die lewe en haar ouers se dood kan verwerk.

In  Spore en sleepsels doen Fanie Sevenster aansoek vir die pos as skoolhoof by Dreyersrus met sy vrou Alta wat hom ondersteun. Fanie kry die pos maar moet hierdie nuwe uitdaging alleen aanpak, want Alta is nie meer daar om hom te onderskraag nie. Baffie skryf ook sy outobiografie, maar verloor in die vroeë dae van rekenaars die manuskrip wanneer hy per ongeluk die verkeerde knoppie druk en die hardeskyf skoonmaak.

Kinder- en jeugverhale

Hy lewer ook ’n belangrike bydrae op die gebed van kinder- en jeugverhale, insluitende Die ongelukkige koningsdogter, Hans die reus, of Die verborge skatte, Jannie en sy ideaal en Nieksie en ou Blindjie. Kinders van die Imperaniberg word in Engels vertaal as Children of Mount Imperani.

Eerbewyse

Die Laerskool Ficksburg vereer hom met ’n erepenning vir sy dekades lange diens aan die kultuur en die onderwys van die dorp.

Publikasies

Werke wat uit sy pen verskyn sluit in:

Jaar	Publikasies
1939	Die ongelukkige koningsdogter
	Hans die reus, of Die verborge skatte
1942	Arm maar ryk
1947	Jannie en sy ideaalrm maar ryk
1950	Nieksie en ou Blindjie
1974	Die wenduif
1981	Die Bobankers van Malieshoek
1982	Rhebokrant se mense
	Twee pyle aan een boogsnaar
1984	Spore en sleepsels
1987	Kinders van die Imperaniberg
	Die hommelby

Bronnelys

Boeke

• Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg  Eerste uitgawe Eerste druk 1983

Internet

• De Wet, Tom Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/06/18/2/25.html^{[dooie skakel]}
• Van Deventer, Hennie LitNet: http://blogs.litnet.co.za/hvandeventer/2011/04/13/oom-baffie-se-boek/

Ongepubliseerde dokumente

• Coetzee, Baffie Lewenskets Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein