Brandstofprospektering
Die enigste manier om vas te stel of 'n gebied waardevolle brandstofneerslae besit, is om te boor of 'n gat te grawe en te kyk wat gebeur. Lank gelede het die prospekteerders in Amerika alles gewaag op boorgate wat dikwels min of geen kans op sukses gehad het nie. Vandag word daar altyd deeglike geologiese opnames gedoen voordat daar geboor word.
Ontdekkingsmetodes
[wysig | wysig bron]Geoloë gebruik 'n reeks wetenskaplike toetse om vas te stel presies wat onder die grond lê. Tydens 'n geologiese opname word groot gebiede vinnig en akkuraat op kaarte vasgelê met behulp van lugfotografie. Geoloë kan baie inligting omtrent ondergrondse rotsformasies van só 'n kaart verkry. Deur fossiele en rotsmonsters in 'n gekose area te versamel, kan geoloë dan die ouderdom en die soort gesteente bepaal wat op die kaart aangedui word.
Tydens 'n geofisiese opname verskaf moderne wetenskaplike instrumente akkurate inligting omtrent die fisiese eienskappe van die aarde, soos die magnetiese en gravitasieveldsterkte, elastisiteit, digtheid en die hoeveelheid radioaktiwiteit. Die geoloog gebruik hierdie inligting om sekere rotslae te identifiseer.
Prospekteerdery in olieboordery en ander fossielontginningsmetodes
[wysig | wysig bron]Seismiese metodes word algemeen in die olienywerheid gebruik om die teenwoordigheid van brandstof wat in die rots vasgekeer is, asook die dikte van die poreuse bronrotse te bepaal. Ontploffings wat gekontroleer word, stuur skokgolwe deur die aardkorts wat weer teruggekaats word na 'n reeks verklikkers, wat geofone genoem word. Die tyd wat dit die golwe neem om terug te keer, verskaf inligting oor die rotsformasies waardeur dit beweeg het. Hierdie inligting word ook in die steenkoolbedryf gebruik om die dikte en lengte van ondergrondse steenkoollae te bepaal. In die soek na die radioaktiwiteit wat dui op uraanafsettings, word vonktellers in oorvlieënde vliegtuie tans meer algemeen gebruik as Geiger-tellers wat in die hand gehou word.
Tydens 'n geochemiese opname word grond-, plant- en watermonsters ontleed met die hoop dat spoor-elemente wat met sekere ertssoorte verband hou, bespeur sal word. 'n Buitengewoon hoë persentasie radon ('n radioaktiewe gas wat uit radioaktiewe isotope van radium verval), dui dikwels op 'n uraanafsetting in die nabyheid.
Nie ál ons steenkool-, olie- en gasafsettings word onder die grondoppervlak gevind nie. Die rotse onder die seebodem word in toenemende mate 'n belangrike bron. Steenkoolafsettings in die kusgebiede mag selfs tot onder die seebodem strek. Prospekteerdery is baie moeilik in hierdie omstandighede.
Rotsformasies
[wysig | wysig bron]Olie en gas word meesal in sedimentêre gesteentes soos sandsteen en kalksteen gevind. As gevolg van nuwe rotslae wat besig was om bo-op te vorm, is olie en gas uit die rots waarin hulle ontstaan het, na poreuse rots bokant hulle gepers. Hierin het hulle boontoe en sywaarts beweeg totdat syferdigte rots hul pad versper het. Só is olieversamelplekke gevorm.
Oliemaatskappye gebruik geofisiese metodes om die rotsformasies op te spoor wat moontlik olie en gas kan versamel. Algemene versamelplekke soos verskuiwings, antiklinale (plooirûe) en soutkoepels veroorsaak veranderinge in die aarde se magnetiese- en gravitasievelde. 'n Magentometer in 'n vliegtuig kan dikwels die teenwoordigheid van die meer magnetiese gesteentes vasstel. Soutkoepels naby die oppervlak veroorsaak 'n geringe afname in die aarde se gravitasieveld, en dít kan met behulp van 'n sensitiewe gravimeter gemeet word.