François Jacobus du Toit

Sen. François du Toit.

Sen. François Jacobus du Toit (Colesberg, Kaapkolonie, 14 Mei 1871 – 1931) was ’n Suid-Afrikaanse politikus en boer op die plaas Caroluspoort, Noupoort.

Du Toit is op 24 Junie 1894 op sy geboortedorp met Anna Sophia van der Walt getroud. Uit dié huwelik is vyf kinders gebore onder wie die oudste, die ekonoom en universiteitskanselier dr. François du Toit. Sy ouers was François Jacobus en Hester Hendrina Elizabeth du Toit, gebore Van der Walt. Sy moeder was ’n kleinkind van kmdt. Tjaart van der Walt. Haar vader het deelgeneem aan verskillende Grensoorloë. Sy vader het geveg die Basoeto-oorlog van 1865 en ook in die Basoeto-oorlog onder Engelse bewind van 1881 en het die rang van onderveldkornet beklee.

François du Toit het sy opvoeding op Colesberg ontvang en was tegelyk skaapwagter. Hy het hom op sy vader se plaas gevestig en die res van sy lewe daar deurgebring. Gedurende die Tweede Vryheidsoorlog was hy 12 maande lank in die tronk om politieke redes. Van sy 18de jaar af het hy aktief deelgeneem aan politiek en is as Bondsman meermale afgevaardig na kongresse.

Ná die ontbinding van die Bond het hy by die Suid-Afrikaanse Party (SAP) aangesluit en het van 1910 af gedien as voorsitter van die Nauwpoort-tak, eers vir die SAP en later vir die Nasionale Party. Hy het die eerste Nasionale Party-tak in die Colesberg-afdeling in sy huis gestig in die tyd toe die opposisie huise en geboue afgebrand het as wraak teen Duitsland. Hiervan was hy voorsitter en het al die kongresse, met uitsondering van twee, as afgevaardigde bygewoon. Hy was vrederegter vanaf 1906. Hy het ook in die afdelingsraadgedien, eers as ondervoorsitter en sowat twee jaar lank tot sy dood as voorsitter. Hy was sowat 16 jaar lank voorsitter van die Nauwpoortse Skoolraad. Van 1920 tot 1929 was hy lid van die provinsiale raad en is in 1929 gekies vir die senaat, maar is twee jaar later oorlede.

Bronne

• (af) Le Roux, dr. J.H. en Coetzer, P.W. 1980. Die Nasionale Party Deel 2. Die eerste bewindsjare 1924–1934: I. Bloemfontein: Instituut vir Eietydse Geskiedenis, die Universiteit van die Oranje-Vrystaat.
• (af) (en) Reitz, Hjalmar en Oost, Harm (reds.), Goodman, I.M. (samesteller). 1931. Die Nasionale Boek. 'n Geskiedenis van die ontstaan en groei van die Nasionale Party van Suid-Afrika en wat dit bereik het, tesaam met belangwekkende Artiekels in verband daarmee. Johannesburg: Nasionale Boek Maatskappy.