Gaboense Demokratiese Party
Die Gaboense Demokratiese Party (Frans: Parti démocratique gabonais, PDG) is 'n politieke party in Gaboen. Dit was die oorheersende politieke party van 1961 tot 2023. Tussen 1968 en 1990 was dit die enigste wettige party. Op 30 Augustus 2023, na die uitslag van die Gaboenese algemene verkiesing, het die weermag president Ali Bongo Ondimba, leier van die PDG in 'n staatsgreep uit die presidensie verdryf en 'n junta tot stand gebring.[1][2]
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Die party is gestig as die Gaboenese Demokratiese Blok (Bloc Démocratique Gabonais, BDG) in 1953 as 'n samesmelting van die Gaboenese Gemengde Komitee en die Gaboenese Demokratiese Party.[3] In die 1957 Territoriale Vergadering verkiesings het dit agt setels gewen, wat agter die Gaboenese Demokratiese en Sosiale Unie (UDSG) geëindig het, wat 14 setels gewen het. Die BDG kon egter 'n koalisieregering vorm met die "Entente–Verdediging van Gaboenese belange"-lys, onder leiding van een van sy lede, en vyf onafhanklikes.[4]
Die BDG en UDSG het 'n alliansie gevorm voor die algemene verkiesing van 1961, met BDG-leier Léon M'ba as die enigste presidensiële kandidaat, en 'n gesamentlike "Nasionale Unie"-lys wat onbestrede vir die Nasionale Vergadering meegeding het. Die 1964-parlementêre verkiesing het die twee partye teen mekaar meegeding, met die BDG wat 31 van die 47 setels gewen het.
Die BDG was die enigste party wat aan die algemene verkiesing van 1967 deelgeneem het, met M'ba wat as president herkies is. M'ba is later in die jaar oorlede en is deur Omar Bongo opgevolg. Op 12 Maart 1968 is die BDG opgevolg deur die Gaboenese Demokratiese Party,[5] wat die enigste wettige party geword het. Die PDG en Bongo is herkies in eenpartyverkiesings in 1973, 1980 en 1985, voordat grondwetlike wysigings in Mei 1990 die veelpartystelsel heringestel het.[6]
Die PDG het die mag behou in die 1990-parlementêre verkiesings en het 63 van die 120 setels in die Nasionale Vergadering gewen. Bongo is weer in 1993 met 51% van die stemme herkies. Die party het 85 setels in die 1996-parlementêre verkiesing gewen, en Bongo is in 1998 vir 'n vyfde keer herkies, met 67% van die stemme. Die PDG het een setel meer in die 2001 parlementêre verkiesing gekry en Bongo is weer in 2005 met 79% van die stemme herkies.
In die 2006-parlementêre verkiesings het die PDG tot 82 setels verminder, hoewel dit gemaklik sy meerderheid behou het en geaffilieerde partye 'n verdere 17 setels gewen het.[7] Bongo is in 2009 dood, en sy seun Ali Bongo Ondimba het PDG-leier geword. Hy het later in die jaar presidensiële verkiesings gewen met 42% van die stemme. Die BDG het 113 setels in die 2011-parlementêre verkiesing gewen, wat deur die meeste van die opposisie geboikot is.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Gabon military officers declare coup after Ali Bongo wins disputed election". The Guardian, Besoek 30 Augustus 2023.
- ↑ Gabon army claims overthrow of 56-year-old political dynasty after election. Washington Post, Besoek 30 Augustus 2023.
- ↑ Messi Me Nang Clotaire, N’Foule Mba Fabrice & Nnang Ndong Léon-Modeste Le consensus politique au Gabon, de 1960 à nos jours Geargiveer 10 Desember 2015 op Wayback Machine
- ↑ Bernault, Florence (1996) Démocraties ambiguës en Afrique centrale: Congo-Brazzaville, Gabon, 1940–1965 Paris: Karthala, ISBN 2-86537-636-2, bl 262
- ↑ Ian Gorvin (1989) Elections since 1945: a worldwide reference compendium, Longman, bl 115
- ↑ "Gabon". Encyclopædia Britannica. (2008). Encyclopædia Britannica Online.
- ↑ Elections in Gabon African Elections Database