Gladys Hugo

Gladys Hugo
Gladys Hugo, 1946
Agtergrondinligting
Geboortenaam	Gladys Elizabeth Liesching
Gebore	8 Januarie 1895 Victoria-Wes
Sterf	31 Maart 1988 Azaliahof, Stellenbosch
Genres	Opera
Beroep(e)	Sangeres
Instrumente	Stem

Gladys Hugo (gebore 8 Januarie 1895 te Victoria-Wes - oorlede 31 Maart 1988, Stellenbosch) was bekend as 'n hoogstaande Suid-Afrikaanse sopraan.

Sy het 'n fyngeskoolde en kunstig-beheersde stem gehad, haar suiwer bel canto en verfynde en deurleefde vertolkings was, vir dié wat haar gehoor het, iets wat nooit vergeet kon word nie. Soos met ander beroemde sangers wat voor 1900 gebore was, was haar stem 'n goeie voorbeeld van die bel canto-skool. Dit was egaal in sy volle omvang en volg die goue middeweg tussen die 'bedekte' en die 'wit' stem en herinner aan Elisabeth Rethberg en Claudia Muzio. Sy was dus in staat om koloratuur, liries- en jeugdig-dramatiese rolle te sing en was 'n ideale Violetta in 'La Traviata' en Desdemona in 'Otello' asook die titelrol in Refice se 'Cecelia'.

Biografie

Gladys Elizabeth Liesching is op 8 Januarie 1895 op Victoria-Wes gebore en as jong dogter was sy 'n voorsanger in die skoolkoor en wenner van verskeie sangpryse. Haar eerste sanglesse was by Gladys van Niekerk op Worcester, daarna by Eveline Fincken aan die Suid-Afrikaanse Musiekkollege in Kaapstad waar Signor Guiseppe Paganelli haar Italiaans vervolmaak het en haar talente ten volle ontplooi het.

Tydens 'n besoek aan Rome in 1934 het sy 'n aantal opera-arias aan Astolfo Pescia, die destyds wêreldberoemde sangleermeester, en 'n impressario voorgedra. Hulle wou haar dadelik operakontrakte aanbied, maar haar man, dr. C.J. Hugo, was nie daartoe bereid nie. In 1939 moes sy ook aanbiedings uit Dresden afwys. Ook Tito Schipa en die ewe beroemde Julius Patzak het die grootste lof oor haar kuns uitgespreek.

Gladys het dit as haar ideaal gestel om met haar kuns haar volk te dien. Sy het gereeld oor die radio opgetree en ook in Kaapland met die onvergeetlike 'Miss Joan van Niekerk' as begeleidster en dr. Con de Villiers wat vooraf verduidelik het waaroor die werke gaan en selfs die woorde in Afrikaans vertaal het. Sy het oor 'n ongelooflike repertoire van sowat 'n duisend opera arias, kunsliedere, gewyde musiek en volkswysies in meer as tien tale (onder meer Russies, Tsjeggies, Noorweegs en Frans) beskik.

Artikel in Die Huisgenoot

Op 22 Maart 1946 het ’n artikel oor Gladys Hugo deur J.C. De W. Steyn in Die Huisgenoot verskyn waarin sy agt resepte met lesers gedeel het. Die inleiding tot die resepte lui: "Dit wil voorkom asof die moderne vrou 'n vergelyk probeer tref. As gevolg van die hedendaagse huishoudelike geriewe, het sy baie vrye tyd tot haar beskikking, en dit is vanselfsprekend dat sy van hierdie ledige uurtjies gebruik wil maak om haarself te ontwikkel en ook in een of ander rigting te presteer.

"Aan die een kant besef sy dat sy haar roeping as huisvrou en moeder van die toekomstige geslag moet aanvaar, maar tog behou sy die reg om die nou kring van die huis te verwyd met buitebelang. En seer sekerlik is die man trots daarop wanneer sy vrou deel kan hê aan die wêreld waarin hy beweeg – en tóg nog oor die tyd en vaardigheid beskik om allerlei tuisgemaakte lekkernye aan hom en sy vriende voor te sit. Dit besef elke skerpsinnige vrou seker deeglik!

Mev. dr. Gladys Hugo is 'n vrou wat hierdie ideale vergelyk uitleef. Sy is in Victoria-Wes gebore as Gladys Liesching en het ook daar grootgeword. Van kleinsaf het sy belang gestel in musiek en sang; haar opleiding as sangeres het sy in Kaapstad aan die Kollege van Musiek onder Paganelli ontvang. Na haar huwelik met dr. C.J. Huo is hulle oorsee, en veral na Italië, waar sy in Rome onder die vermaarde stempedagoog, Pescia, verder in die sangkuns gestudeer het. Kenners het dadelik in haar 'n kunstenares van besondere waarde ontdek. Sy is uitgenooi om in Italië en Duitsland in operas op te tree, maar onvermydelike omstandighede het dit verhoed.

"'n Tyd lank was ons hier in Suid-Afrika nie eens bewus van die feit dat ons so 'n besondere sangeres in ons midde het nie. Vir ons moes sy 'ontdek' word, en dit het dan ook heel toevallig gebeur. Tien jaar gelede tydens 'n besoek van prof. Con de Villiers aan Rome, het mev. Hugo se destydse leermeester, Pescia, aan hom meegedeel dat hier in Suid-Afrika 'n liriese sopraan is wat die groot tekort aan daardie stemtipe in Italië volmaak sou kon aanvul. As opregte belangstellende en ook deur nuuskierigheid geprikkel, wou prof. De Villiers by sy terugkeer self vasstel of hierdie bewering waar was.

"Mev. Hugo het gewoonlik net in geslote kringe opgetree, en dit is by een van hierdie geleenthede dat prof. De Villiers haar gehoor het. En Pescia was reg! Hier was 'n Afrikaanse vrou met 'n suiwer sopraanstem, foutlose tegniek en, nog belangriker, 'n sensitiewe vertolkster wat volkome reg laat geskied aan die musiek. Hoeveel van die vertolkende kunstenaars besit vandag hierdie gawe? Dit is iets wat nie aangeleer kan word nie, maar wat spruit uit diep emosie en fyn aanvoeling.

"Spoedig het sy in konserte begin optree en 'n jaar of wat gelede het sy 'n landswye radiotoer onderneem. Die gevolg was dat die platteland haar persoonlik wou hoor. Uitnodigings het gekom van De Aar, Montagu, Caledon en elders. Die driemanskap wat vandag so welbekend is – nl. mej. Joan van Niekerk as begeleidster, mev. Hugo as solis, en prof. Con de Villiers as kommentator, wat eers 'n helder uiteensetting van die musiek gee voordat mev. Hugo dit vertolk – het op herhaalde aanvraag voor groot gehore oral die land begin optree.

"Alhoewel mev. Hugo altyd getrou bly aan die hoogste ideale en tradisies van die sangkuns, het sy die intellektuele vermoë en persoonlike sjarme om haar gehoor te kan meevoer na gebiede wat gewoonlik net vir die kenner toeganklik is. Nooit laat sy onreg geskied aan die kunswaarde van 'n kunslied of opera-aria deur dit 'populer' te probeer voorstel nie.

"Mev. Hugo woon tans in Claremont, een van die mooiste voorstede van Kaapstad. Sonder belangstelling kan enige taak of plig 'n vervelige roetine word. Vir mev. Hugo is dit egter 'n plesier om haar huis te versier, koek te bak, en kos te kook. Gedurig is sy op soek na seldsame breekware, en dis 'n ware genot om haar versameling te sien. Sy besit o.m. 'n hele Meissnerservies, Jensen-silwerware, Orefossglas en pragtige Venesiaanse wynkelkies.

"In die kombuis is mev. Hugo nie in geringer mate 'n kunstenares as op die verhoog nie. Sy het koskook tot 'n ware kuns gevoer. Op haar oorsese reise, en sy is al driekeer om die wêreld, het sy haar daarop toegelê om 'n studie te maak van die nasionale geregte van die verskillende lande. Sy weet te vertel van die heerlike nasionale vleisgereg, suckiaki, die smaaklike lotusknol en die ryskoek wat sy in Japan geëet het. In New Orleans was dit weer die verskeidenheid van seekosse wat op allerlei nuwe maniere voorberei word, wat haar getref het. Maar veral het die Italiaanse kafeetjies haar bekoor. Paganelli, haar Italiaanse sangmeester in Kaapstad, het haar voor haar vertrek na Italië vertel watter kafees sy in elke streek moes besoek. Want in Italië het elke distrik of stad mos sy eie manier om kos en veral macaroni gaar te maak! En hier het sy dan ook resepte aangeleer van al daardie heerlike geregte waarop sy nou nog haar gaste trakteer."

Bronne

• (af) "Gladys Hugo", Huisgenoot, 22 Maart 1946. URL besoek op 31 Julie 2016.

Verwysings

• Frits Stegman: Filma November 1945

Eksterne skakels

• SA Operasingers