Hulpbronvloek

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Die hulpbronvloek, ook bekend as die paradoks van oorvloed of die armoedeparadoks, is die verskynsel van lande met 'n oorvloed natuurlike hulpbronne (soos fossielbrandstowwe en sekere minerale) wat minder ekonomiese groei, minder demokraties of slegter ontwikkelingsuitkomste as lande het, met minder natuurlike hulpbronne.[1] Daar is baie teorieë en baie akademiese debat oor die redes vir, en uitsonderings op, hierdie ongunstige uitkomste. Die meeste kenners meen die hulpbronvloek is nie universeel of onvermydelik nie, maar raak sekere soorte lande of streke onder sekere omstandighede.[2]

Hulpbronvloekteorie[wysig | wysig bron]

Die idee dat hulpbronne meer 'n ekonomiese vloek as 'n seën kan wees, het in die 1950's en 1960's begin na vore kom in debatte oor die ekonomiese probleme van lae- en middelinkomstelande.[3] Maar so ver terug as 1711 het The Spectator geskryf "Daar word algemeen waargeneem dat in lande met die grootste oorvloed daar die armste lewendes is",[4] so dit was nie 'n heeltemal nuwe waarneming nie. Die term hulpbronvloek is vir die eerste keer in 1993 deur Richard Auty gebruik om te beskryf hoe lande ryk aan minerale hulpbronne nie in staat was om daardie rykdom te gebruik om hul ekonomieë 'n hupstoot te gee nie en hoe, teen-intuïtief, hierdie lande laer ekonomiese groei gehad het as lande sonder 'n oorvloed natuurlike hulpbronne. 'n Invloedryke studie deur Jeffrey Sachs en Andrew Warner het 'n sterk korrelasie tussen natuurlike hulpbronoorvloed en swak ekonomiese groei gevind..[5] Honderde studies het nou die uitwerking van hulpbronrykdom op 'n wye reeks ekonomieseuitkomste geëvalueer, en het baie verduidelikings gegee vir hoe, hoekom en wanneer 'n hulpbronvloek waarskynlik sal plaasvind.[2][6]Terwyl "die lotery-analogie waarde het, maar ook tekortkominge het",[7] het baie waarnemers die hulpbronvloek vergelyk met die probleme wat loterywenners tref wat sukkel om die komplekse newe-effekte van nuutgevonde rykdom te bestuur.[8][9][10][11]

Akademiese navorsing oor die hulpbronvloek het toenemend verskuif na die verduideliking waarom sommige hulpbronryke lande sukses behaal en waarom ander nie, in teenstelling met om bloot die gemiddelde ekonomiese uitwerking van hulpbronne te ondersoek.[12] Navorsing dui daarop dat die wyse waarop hulpbroninkomste bestee word, 'n regeringstelsel, institusionele kwaliteit, tipe hulpbronne en vroeë vs laat industrialisasie alles gebruik is om suksesse en mislukkings te verklaar[12]

Vanaf 2018 het 'n nuwe bespreking ontstaan oor die potensiaal vir 'n hulpbronvloek wat verband hou met kritieke materiale vir hernubare energie.[13] Dit kan óf lande met oorvloedige hernubare energiebronne, soos sonskyn, óf kritieke materiale vir hernubare energietegnologieë, soos neodimium, kobalt of litium, raak.

Sien ook[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ Smith, Benjamin; Waldner, David (2021). Rethinking the Resource Curse. doi:10.1017/9781108776837. ISBN 9781108776837. S2CID 233539488. {{cite book}}: |website= ignored (hulp)AS1-onderhoud: url-status (link)
  2. ↑ 2,0 2,1 Venables, Anthony J. (Februarie 2016). "Using Natural Resources for Development: Why Has It Proven So Difficult?". Journal of Economic Perspectives. 30 (1): 161–184. doi:10.1257/jep.30.1.161. S2CID 155899373.
  3. ↑ Ross, Michael L. (Januarie 1999). "The Political Economy of the Resource Curse". World Politics. 51 (2): 297–322. doi:10.1017/S0043887100008200. S2CID 154826053.
  4. ↑ Steele (19 Oktober 1711). The Spectator. Vol. 200.
  5. ↑ Sachs, Jeffrey; Warner, Andrew (1995). "Natural Resource Abundance and Economic Growth". NBER Working Paper (5398). doi:10.3386/w5398.
  6. ↑ Frankel, Jeffrey (2012). "The Natural Resource Curse: A Survey of Diagnoses and Some Prescriptions". HKS Faculty Research Working Paper Series (RWP12Sjabloon:Hyphen014).
  7. ↑ Bryan, James B.; Castillo, Sarah Lamarche (2012). "Politics, the Preservation of Natural Resource Wealth, and the Funding of a Basic Income Guarantee". In Widerquist, Karl; Howard, Michael W. (reds.). Alaska's Permanent Fund Dividend: Examining its Suitability as a Model. Springer. p. 81. ISBN 978-1137015020.
  8. ↑ Center for Global Development (3 Junie 2015). "Turning Oil into Cash: How Developing Countries Can Win the Resource Lottery and Avoid the Curse". Persberig. http://www.cgdev.org/article/turning-oil-cash-how-developing-countries-can-win-resource-lottery-and-avoid-curse. 
  9. ↑ Coll, Steve (2012). Private Empire: ExxonMobil and American Power. Penguin. p. 107. ISBN 978-1101572146.
  10. ↑ Weeks, Jennifer (20 Desember 2011). "The Resource Curse". CQ Researcher. 5 (24).
  11. ↑ Marron, Donald (15 Junie 2010). "Afghanistan and the natural resource curse". Christian Science Monitor.
  12. ↑ 12,0 12,1 Torvik, Ragnar (1 Julie 2009). "Why do some resource-abundant countries succeed while others do not?". Oxford Review of Economic Policy. 25 (2): 241–256. doi:10.1093/oxrep/grp015. ISSN 0266-903X. S2CID 9992028.
  13. ↑ Overland, Indra (1 Maart 2019). "The geopolitics of renewable energy: Debunking four emerging myths". Energy Research & Social Science. 49: 36–40. doi:10.1016/j.erss.2018.10.018. ISSN 2214-6296.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Hulpbronvloek&oldid=2494633"