Kongo-Vrystaat
Die Kongo-Vrystaat, ook bekend as die Onafhanklike Staat van die Kongo (Frans: État indépendant du Congo), was 'n groot staat en absolute monargie in Sentraal-Afrika van 1885 tot 1908. Dit was privaat besit deur en in 'n "persoonlike unie" met Leopold II van België. Dit was nie deel van, en het ook nie aan die Koninkryk van België behoort nie, waarvan Leopold II die grondwetlike monarg was. Leopold kon die streek in beslag neem deur ander Europese state by die Berlynse konferensie oor Afrika te oortuig dat hy betrokke was by humanitêre en filantropiese werk en nie handel sou belas nie.[1] Via die Internasionale Kongo-vereniging kon hy aanspraak maak op die grootste deel van die Kongo-bekken. Op 29 Mei 1885, na die sluiting van die Berlynse Konferensie, het die koning aangekondig dat hy beplan om sy besittings "die Kongo-Vrystaat" te noem, 'n benaming wat nog nie by die Berlynse Konferensie gebruik is nie en wat amptelik die "Internasionale Kongo-vereniging" op 1 Augustus 1885 vervang.[2][3][4] Die Kongo-Vrystaat het as 'n aparte nasie van België gefunksioneer, in 'n "persoonlike unie" met sy Koning. Dit was privaat beheer deur Leopold II, hoewel hy nooit persoonlik die staat besoek het nie.[5]
Die staat het die hele gebied van die huidige Demokratiese Republiek van die Kongo ingesluit en het bestaan van 1885 tot 1908, toe die regering van België die staat teësinnig as 'n kolonie wat aan België behoort het na internasionale druk, geannekseer het.[6]
Leopold se heerskappy in die Kongo het uiteindelik berug geword weens die gruweldade wat teen die plaaslike inwoners gepleeg is. Leopold II se Vrystaat het ivoor, rubber en minerale in die boonste Kongo-kom ontgin vir verkoop op die wêreldmark deur 'n reeks internasionale konsessiemaatskappye, al was die oënskynlike doel daarvan in die streek om die plaaslike mense op te hef en die gebied te ontwikkel. Onder Leopold II se administrasie het die Kongo-Vrystaat een van die grootste internasionale skandale van die vroeë 20ste eeu geword. Die Casement-verslag van die Britse konsul Roger Casement het gelei tot die arrestasie en straf van amptenare wat verantwoordelik was vir moorde tydens 'n rubber-versamelekspedisie in 1903.[7]
Die lewensverlies en gruweldade het literatuur soos Joseph Conrad se roman Heart of Darkness geïnspireer en 'n internasionale uitroep laat ontstaan. Debat is aan die gang oor die hoë sterftesyfer in hierdie tydperk.[8] Die hoogste skattings sê dat die wydverspreide gebruik van dwangarbeid, marteling en moord direk en indirek tot die dood van 50 persent van die bevolking gelei het.[9] Die gebrek aan akkurate rekords maak dit moeilik om die aantal sterftes wat veroorsaak word deur die uitbuiting en die gebrek aan immuniteit teen nuwe siektes wat deur kontak met Europese koloniste ingebring is, te kwantifiseer.[10] Tydens die Kongo-Vrystaatse propagandaoorlog het Europese en Amerikaanse hervormers gruweldade in die Kongo-Vrystaat aan die publiek blootgestel deur die Kongo Hervormingsvereniging, gestig deur Casement en die joernalis, skrywer en politikus E. D. Morel. Die skrywer Arthur Conan Doyle was ook aktief om die aktiwiteite van die Kongo-Vrystaat bloot te lê, wie se boek The Crime of the Congo in die vroeë 1900's wyd gelees is. Teen 1908 het openbare druk en diplomatieke maneuvers gelei tot die einde van Leopold II se absolutistiese bewind; die Belgiese Parlement het die Kongo-Vrystaat as 'n kolonie van België geannekseer. Dit het daarna as die Belgiese Kongo bekend geword. Daarbenewens het 'n aantal groot Belgiese beleggingsmaatskappye die Belgiese regering gedruk om die Kongo oor te neem en die mynbousektor te ontwikkel aangesien dit feitlik onontgin was.[11]
Verwysing[wysig | wysig bron]
- ↑ Gifford, Paul (1971). France and Britain in Africa. Imperial Rivalry and Colonial Rule. New Haven: Yale University Press. pp. 221–260. ISBN 9780300012897.
- ↑ Katzenellenbogen, S. (1996). "It didn't happen at Berlin: Politics, economics and ignorance in the setting of Africa's colonial boundaries.". In Nugent, P.; Asiwaju, A. I. (eds.). African Boundaries: Barriers, Conduits and Opportunities. London: Pinter. bl. 21–34.
- ↑ Cornelis, Sabine. 1991. "Stanley au service de Léopold II: La fondation de l'Etat Indépendant du Congo (1878-1885)". In H. M. Stanley: Explorateur au service du Roi, edited by Sabine Cornelis, 41-60. Tervuren: Royal Museum for Central Africa.
- ↑ Crowe, S.E. (1942). The Berlin West African Conference, 1884–1885. London: Longmans Green.
- ↑ MO - De koning in Kinshasa die nooit in Congo was [Slot] Geargiveer 28 Julie 2020 op Wayback Machine
- ↑ Britannica:"Congo Free State". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 April 2021. Besoek op 22 April 2021.
- ↑ "Massacre in Congo State" (PDF). The New York Times. 5 Januarie 1900. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 13 November 2020. Besoek op 5 Desember 2011.
- ↑ Vansina, Jan (2010). "Being Colonized. The Kuba Experience in Rural Congo, 1880-1960". Madison. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 November 2020. Besoek op 14 Desember 2016.
- ↑ Hochschild, Adam (2006). King Leopold's Ghost: A Story of Greed, Terror, and Heroism in Colonial Africa. pp. 225–33. ISBN 978-1-74329-160-3.
- ↑ John D. Fage, The Cambridge History of Africa: From the earliest times to c. 500 BC Geargiveer 2 November 2020 op Wayback Machine, Cambridge University Press, 1982, bl. 748. ISBN 0-521-22803-4
- ↑ Gann, L.H. (1979). The rulers of Belgian Africa, 1884-1914. New Jersey: Princeton University Press. ISBN 9780691631813.
