LGBT-geskiedenis in Turkye
LGBT-geskiedenis in Turkye dek die ontwikkeling, bydraes en struikelblokke van lesbiese, gay, biseksuele en transgender (LGBT) mense in die geskiedenis van Turkye, asook hul verhouding met Turkse politiek sedert die afskaffing van die Kalifaat tot hedendaagse Turkye.
Voor die Republiek van Turkye[wysig | wysig bron]
Die streek waarin moderne Turkye geleë is, het inderdaad 'n lang geskiedenis van homoseksuele aktiwiteit wat terugdateer na die Griekse oudheid. Tydens die Bisantynse tydperk is homoseksualiteit deur hul wet as 'n sonde en "teen die natuur" beskou. Diegene wat skuldig bevind is aan homoseksuele dade, het verskeie strafmaatreëls in die gesig gestaar, insluitend doodstraf, kastrering, gevangenisstraf, of langdurige boetedoening as vorme van straf.[1]
Toe die Ottomaanse Ryk ontstaan het, het die hof sowel as die leër sentra vir homoseksuele aktiwiteit geword. Aanvanklik het die Ottomane nie homoseksualiteit en heteroseksualiteit gekategoriseer nie, maar het in plaas daarvan "pederastie" beoefen, waar onderskei is tussen "die minnaar" en "die beminde". Die minnaar het 'n aktiewe rol gespeel, terwyl die beminde 'n passiewe rol gehad het.[2] Pederastie was veral algemeen binne die devshirme-stelsel.[3]
Verskeie sultans van die Ottomaanse Ryk is bekend daarvoor dat hulle pederastie beoefen het, wat teenswoordig as homoseksualiteit beskou kan word. Suleiman die Magnifieke het 'n intieme verhouding gehad met Pargalı Ibrahim Pasha en dit is moontlik dat Mehmet II ook homoseksuele verhoudings gehad het.[4][5] Gedurende die 18de en 19de eeu het pederastie wat in die hof beoefen is, ook meer algemeen geword onder die algemene elite. Hierdie praktyk het verborge gebly vir die wyer samelewing en was beperk tot afgesonderde plekke soos hammams.[6]
Ná die dekriminalisering van homoseksualiteit in 1858 het homoseksualiteit 'n private aktiwiteit gebly. Teen die laat 19de eeu het homoseksualiteit begin afneem, deels as gevolg van konserwatiewe sienings ten opsigte van homoseksualiteit in Europa. In 'n dokument aan Abdul Hamid II, die sultan van die Ottomaanse Ryk, het Ahmed Cevad Pasha die afnemende teenwoordigheid van homoseksualiteit beskryf:
"Vroueliefhebbers het in getalle toegeneem, terwyl seungeliefdes verminder het. Dit is asof die volk van Lot deur die aarde verswelg is. Die liefde en affiniteit wat berug en gewoonlik op jong mans gerig was, is nou herlei na meisies, in ooreenstemming met die natuurtoestand."[7]
Republiek van Turkye[wysig | wysig bron]
Onder Mustafa Kemal Atatürk[wysig | wysig bron]
Na die ineenstorting van die Ottomaanse Ryk in 1923 en die stigting van die Turkse Republiek, het Turkye se eerste president, Mustafa Kemal Atatürk, 'n aantal hervormings ingestel wat die siening van homoseksuele verhoudings binne die land beïnvloed het. Atatürk se doel om instansies en kulturele tradisies te moderniseer, is sterk beïnvloed deur konserwatiewe Westerse ideale. Christenbeheerde lande het nie homoseksuele verhoudings geoorloof nie en het hul ideale op die res van die wêreld afgedwing. Onder die invloed van Europese modernisering het Turkye meer en meer aangepas by Europese klerestyle en die dra van hoede verpligtend gemaak. Weiering om dit in die openbaar te dra, het regsgevolge gehad. Verdere gedrag, soos oop geneentheid jeens mense van dieselfde geslag, benewens as "vroulike" gedrag, het gestigmatiseer geraak.[8] Hierdie proses van "europeanisering" het gelei tot 'n vinnige toename van diskriminasie teenoor die queer gemeenskap. Dit is onduidelik hoedanig Atatürk self homoseksualiteit aanvaar het aldan nie.[9]
Hervormings is deurgaans gedurende sy presidentskap gemaak, maar die drastiesste was die sekularisasie van 'n oorheersend Islamitiese Turkye. Die amptelike hervormings van Atatürk het met sosiale hervormings saamgeval. Hierdie hervormings het onder meer die rol wat godsdiens in die alledaagse lewe gespeel het en drasties anderse gemoderniseerde vereistes ingesluit. In Kemal Atatürk beweer Geskiedenis dat "Mustafa Kemal die kalief, die teoretiese opvolger van die profeet Mohammed en die geestelike leier van die wêreldwye Moslem-gemeenskap, afgesit het. Hy het ook alle godsdienstige howe en skole gesluit, die dra van hoofdoeke onder openbaresektorwerknemers verbied, die ministerie van kanoniese reg en vrome stigtings opgehef, 'n verbod op alkohol opgehef, die Gregoriaanse kalender in plaas van die Islamitiese kalender aanvaar, Sondag as 'n rusdag in plaas van Vrydag gemaak, die Turkse alfabet van Arabiese letters na 'n Romeinse alfabet verander, beveel dat die oproep tot gebed in Turks eerder as Arabies moet wees, en selfs die dra van die fes verbied."[10]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Bullough, Vern L. (2000). "Eastern Orthodox Christianity". Handbook of medieval sexuality. New York: Garland Pub.: Routledge. pp. 329–343. ISBN 9780203054284.
- ↑ "What Ottoman erotica teaches us about sexual pluralism | Aeon Ideas". Aeon (in Engels). Besoek op 18 Mei 2023.
- ↑ Murray, Stephen O. (2000). Homosexualities (1ste uitg.). Chicago: University of Chicago Press. pp. 51–60. ISBN 0226551946.
- ↑ Murray, Stephen O. (2000). Homosexualities (1ste uitg.). Chicago: University of Chicago Press. pp. 51–60. ISBN 0226551946.
- ↑ Kinross, Patrick Balfour (1979). The Ottoman centuries: the rise and fall of the Turkish empire. Morrow Quill paperbacks. New York, N.Y.: Morrow. pp. 115–116. ISBN 978-0-688-08093-8.
- ↑ Murray, Stephen O. (2007). "Homosexuality in the Ottoman Empire". Historical Reflections. 33 (1): 101–116.
- ↑ "What Ottoman erotica teaches us about sexual pluralism | Aeon Ideas". Aeon (in Engels). Besoek op 18 Mei 2023.
- ↑ Hawkins, Spencer (15 Maart 2018). "Queerly Turkish: Queer Masculinity and National Belonging in the Image of Zeki Müren". Popular Music and Society. 41 (2): 99–118. doi:10.1080/03007766.2016.1212625. hdl:11693/48986. ISSN 0300-7766. S2CID 193388037.
- ↑ "The Dynamics of the Queer Movement in Turkey | Heinrich Böll Stiftung | Brussels office – European Union". Heinrich-Böll-Stiftung (in Engels). Besoek op 17 Mei 2022.
- ↑ "Kemal Atatürk". HISTORY (in Engels). Besoek op 20 Desember 2022.