Gaan na inhoud

Naos

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Naos
Naos se ligging (in die rooi sirkel).
Naos se ligging (in die rooi sirkel).
Sterrebeeld Agterdek
Bayer-naam Zeta Puppis
Spektraaltipe O4If(n)p[1]
Soort Superreus
Waarnemingsdata (Epog J2000)
Regte klimming 08h 03m 35.1s[2]
Deklinasie -40° 00′ 11.6″[2]
Skynmagnitude (m) 2,25[3]
Absolute magnitude (M) -6,23[4]
B-V-kleurindeks  -0,27[3]
U-B-kleurindeks  -1,09[3]
Besonderhede
Massa (M) 56,1[4]
Radius (R) 14-26[5]
Ouderdom (jaar) 3,2 miljoen[4]
Temperatuur (K) 40 000[4]
Rotasiespoed (km/s) >220[6]
Metaalinhoud [Fe/H] 0,34[6]
Eienskappe
Veranderlikheid Vermoedelik α Cyg[7]
Ander name
Suhail Hadar, CPD−39°2011, FK5 306, GC 10947, HD 66811, HIP 39429, HR 3165, PPM 312524, SAO 198752
Portaal  Portaalicoon   Sterrekunde

Naos (ook genoem Zeta Puppis of ζ Pup) is ’n ster in die sterrebeeld Agterdek (Puppis). Die spektraaltipe "O4" beteken dit is een van die warmste en helderste sterre wat met die blote oog sigbaar is. Dit is een van die min O-tipe sterre wat met die blote oog sigbaar is sowel as een van die naastes aan die Aarde.[5] Dit is ’n blou superreus en een van die Melkweg se helderste sterre. Dit is visueel meer as 10 000 so helder soos die Son, maar sy hoë temperatuur beteken die grootste deel van sy straling is in die ultraviolet. Dit is die 72te helderste ster in terme van sy skynbare magnitude.

Naos is ’n tipiese O-tipe ster omdat dit ’n uiters sterk sterwind het: sowat 2 500 km/s,[8] wat beteken dit verloor meer as ’n miljoenste van sy massa elke jaar,[8] of sowat 10 miljoen keer soveel as die Son.

Die ster se Bayer-naam is "Zeta Puppis". Sy redelik onlangse naam, "Naos", kom van die Griekse ναύς, "skip". Sy Arabiese naam is Suhail Hadar (سهيل هدار, moontlik "die dawerende helder een"). In 2016 het die Internasionale Astronomiese Unie se sternaamwerkgroep (WGSN) die naam Naos vir die ster goedgekeur.[9]

Eienskappe

[wysig | wysig bron]
’n Kunstenaar se voorstelling van Naos.

Naos is al baie bestudeer vanweë sy seldsaamheid en relatiewe nabyheid aan die Aarde, maar min is nog bekend oor sy fisiese parameters en afstand. Sy spektraaltipe is O4If(n)p. Die "O4" dui aan dit is ’n swaar, warm ster. Die "f" dui aan die spektrum het emissielyne van geïoniseerde helium en stikstof, wat nie ongewoon is in geëvolueerde O-sterre nie. Die "n" (vir newelagtig) dui breë absorpsielyne aan wat veroorsaak word deur die ster se vinnige rotasie, in hierdie geval meer as 220 km/s by sy ewenaar. Die "p" is ’n algemene spektrale aanduiding van uitsonderlikheid. Hierdie kombinasie spektraaltipe is ongewoon omdat geëvolueerde sterre na verwagting relatief stadig roteer nadat dit deur ’n sterk sterwind gerem is, en net agt sterre van hierdie tipe in die Melkweg is bekend.[10] Die spektraaltipe kompliseer die vasstelling van fisiese parameters. Sy eienskappe dui op ’n wegbeweeg van die hoofreeks, en Zeta Puppis word dus as ’n superreus geklassifiseer.[4]

As die ster se afstand bekend was, sou die grootte, ligsterkte en massa vasgestel kon word. Studies oor die afstand wissel egter tussen sowat 978 en meer as 1 956  ligjare.[5] Dit lei tot ramings van tussen 550 000 en 800 000 keer die ligsterkte van die Son, ’n massa van tussen 22,5 en 56 keer die Son s’n en ’n radius van tussen 14 en 26 keer die Son s'n. Die hersiene Hipparcos-parallakswaarde dui op ’n afstand van 1 092 ligjare van die Son af,[11] baie kleiner as wat verwag kan word uit die ster se waargenome eienskappe.

Naos word geklassifiseer as ’n vermoedelike Alpha Cygni-veranderlike. Dit toon wisselings in Hα-spektraallynprofiele en X-straalligsterkte op tydskale van minder as ’n dag.[12][13]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Sota, A.; Maíz Apellániz, J.; Walborn, N. R.; Alfaro, E. J.; Barbá, R. H.; Morrell, N. I.; Gamen, R. C.; Arias, J. I. (2011). "The Galactic O-Star Spectroscopic Survey. I. Classification System and Bright Northern Stars in the Blue-Violet at R ∼ 2500". The Astrophysical Journal Supplement Series. 193 (2): 24–50. arXiv:1101.4002. Bibcode:2011ApJS..193...24S. doi:10.1088/0067-0049/193/2/24.
  2. 2,0 2,1 Van Leeuwen, F. (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653–664. arXiv:0708.1752. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357.
  3. 3,0 3,1 3,2 Ducati, J. R. (2002). "VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system". CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues. 2237: 0. Bibcode:2002yCat.2237....0D.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Bouret, J. -C.; Hillier, D. J.; Lanz, T.; Fullerton, A. W. (2012). "Properties of Galactic early-type O-supergiants: A combined FUV-UV and optical analysis". Astronomy & Astrophysics. 544: A67. arXiv:1205.3075v1. Bibcode:2012A&A...544A..67B. doi:10.1051/0004-6361/201118594.
  5. 5,0 5,1 5,2 Schilbach, E.; Röser, S. (2008). "On the origin of field O-type stars". Astronomy and Astrophysics. 489: 105–114. arXiv:0806.0762. Bibcode:2008A&A...489..105S. doi:10.1051/0004-6361:200809936.
  6. 6,0 6,1 Dany Vanbeveren (2011). "Zeta Pup: The merger of at least two massive stars". Proceedings of a Scientific Meeting in Honor of Anthony F. J. Moffat Held at Auberge du Lac Taureau. 465: 342. arXiv:1109.6497v1. Bibcode:2012ASPC..465..342V.
  7. Samus, N. N.; Durlevich, O. V. (2009). "VizieR Online Data Catalog: General Catalogue of Variable Stars (Samus+ 2007–2013)". VizieR On-line Data Catalog: B/gcvs. Oorspronklik gepubliseer in: 2009yCat....102025S. 1: 02025. Bibcode:2009yCat....102025S.
  8. 8,0 8,1 Eversberg, T.; Lepine, S.; Moffat, A. F. J. (1998). "Outmoving Clumps in the Wind of the Hot O Supergiant ζ Puppis". The Astrophysical Journal. 494 (2): 799. Bibcode:1998ApJ...494..799E. doi:10.1086/305218.
  9. "IAU Catalog of Star Names" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Mei 2020. Besoek op 28 Julie 2016.
  10. Walborn, Nolan R.; Howarth, Ian D.; Evans, Christopher J.; Crowther, Paul A.; Moffat, Anthony F. J.; St-Louis, Nicole; Farina, Cecilia; Bosch, Guillermo L.; Morrell, Nidia I.; Barba, Rodolfo H.; van Loon, Jacco Th. (2010). "The Onfp Class in the Magellanic Clouds". The Astronomical Journal. 139 (3): 1283. arXiv:1001.4032. Bibcode:2010AJ....139.1283W. doi:10.1088/0004-6256/139/3/1283.
  11. Maíz Apellániz, J.; Alfaro, E. J.; Sota, A. (2008). "Accurate distances to nearby massive stars with the new reduction of the Hipparcos raw data". 0804: 2553. arXiv:0804.2553. Bibcode:2008arXiv0804.2553M. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  12. Berghoefer, T. W.; Baade, D.; Schmitt, J. H. M. M.; Kudritzki, R.-P.; Puls, J.; Hillier, D. J.; Pauldrach, A. W. A. (1996). "Correlated variability in the X-ray and Hα emission from the O4If supergiant ζ Puppis". Astronomy and Astrophysics. 306: 899. Bibcode:1996A&A...306..899B.
  13. Oskinova, L. M.; Todt, H.; Huenemoerder, D. P.; Hubrig, S.; Ignace, R.; Hamann, W.-R.; Balona, L. (2015). "On X-ray pulsations in β Cephei-type variables". Astronomy & Astrophysics. 577: A32. arXiv:1503.05749. Bibcode:2015A&A...577A..32O. doi:10.1051/0004-6361/201525908.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]