Plaagkolom, Wene
 | Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
Die plaagkolom (Duits: Pestsäule), of Drie-eenheidskolom (Duits: Dreifaltigkeitssäule), is 'n Heilige Drie-eenheidskolom wat in die Graben, 'n straat in die middestad van Wene, Oostenryk, geleë is. Die Barok-gedenkteken, wat na die Groot Plaag-epidemie van 1679 opgerig is, is een van die bekendste en mees prominente stukke beeldhoukuns in die stad. Christine M. Boeckl, skrywer van Images of Plague and Pestilence, beskryf dit as "een van die mees ambisieuse en innoverendste beeldhouwerk-ensembles wat in Europa in die post-Bernini-era geskep is." [1]
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
In 1679 het 'n groot plaagepidemie in Wene uitgebreek. Die Habsburgse keiser Leopold I het uit die stad gevlug, maar 'n gelofte gemaak dat, indien die epidemie tot 'n einde kom, hy 'n genadekolom sal oprig. In dieselfde jaar is 'n voorlopige houtkolom, wat deur Johann Frühwirth gemaak is, ingehuldig. Hierdie kolom het die Heilige Drie-eenheid op 'n Korinthiese kolom, tesame met nege gebeeldhoude engele (vir die Nine Choirs of Angels), getoon.
In 1683 is Matthias Rauchmiller opdrag gegee om 'n algemene ontwerp sowel as sommige van die beelde te skep. Rauchmiller is in 1686 oorlede, maar sy basiese voorstelling en drie van sy engelfigure kan nog steeds op die moderne monument gesien word.[2]
Verskeie nuwe ontwerpe het gevolg, onder andere dié van Johann Bernhard Fischer von Erlach, wat die beeldhouwerk by die basis van die kolom ontwerp het. Die projekbestuur is uiteindelik aan Paul Strudeltoegeken, wat sy werk op die konsep van teateringenieur Lodovico Burnacini gebaseer het.
Onder die figuur van die Drie-eenheid het Burnacini 'n wolkpiramide met engelbeelde, sowel as die knielende keiser Leopold, in aanbidding tot 'n geloofsbeeld, uitgebeeld. Die beeldhouers Tobias Kracker en Johann Bendel het onder meer ook bydraes tot die kolom gelewer. Die kolom is in 1694 ingewy.[1]
Ten spyte van die lang konstruksietydperk, die gereelde wysigings van die ontwerp en die groot aantal beeldhouers wat daarby betrokke was, vertoon die monument redelik homogeen. Gedurende die ontwerpperiode het dit van 'n konserwatiewe gedenksteenkolom na 'n laat-Baroktoneel, wat die verhaal op 'n teatrale wyse uitbeeld, verander. Die monument verteenwoordig gevolglik die oorgang na die laat-Barok-era in Wene. Dit het die ontwerpstyl van die tydperk sterk beïnvloed en is in die hele Oostenrykse streek nageboots.
Ikonografie[wysig | wysig bron]
Die kolom het 'n komplekse ikonografie, waarvan die basiese boodskap is dat die plaag en die Ottomane se tweede beleg van Wene (1683), albei straf vir sonde was, wat afgeweer of verslaan is deur die vroomheid en voorbidding van die keiser Leopold I. (Die kolom kan gevolglik ook gesien word as 'n oorwinningsmonument vir die keiser.)
Ikonografies word die Drie-eenheid verskeie kere, naamlik vertikaal in drie fases, uitgebeeld [3]:
- in die voetstuk wat vir mans gereserveer is, in die boonste derde waar Leopold I tot God as bemiddelaar bid,
- by die engele as middelaar tussen God en die mensgebied,
- op die hoogste vlak gereserveer vir die Heilige Drie-eenheid.
Daarbenewens is daar ook 'n drieparty-verdeling in die ontwerp, wat 'n verband tussen die heilige program en die drie dele van die Habsburgse monargie daarstel:
- Die westelike aansig is aan God die Vader opgedra en vertoon 'n arend met twee koppe, die wapenskild van die Heilige Romeinse Ryk, sowel as die wapenskilde van die Binne-Oostenrykse lande, die hertogdomme van Stiermarke, Karintië en Carniola. Tussen die westelike en oostelike vleuels is die wapenskilde vir die kernlande van die monargie.
- Die oostekant word met die Seun van God geassosieer en vertoon die wapenskilde van die koninkryke van Hongarye, Kroasië, Dalmasië en Bosnië.
- Die noordelike aansig, wat aan die Heilige Gees toevertrou is, is versier met die wapenskilde van die Koninkryk van Bohemië, die Markgraafskap van Bo-Lusatiz en Laer-Silesië, sowel as die Hertogdom van Silesië.
Galery[wysig | wysig bron]
-
Bokant van die plaagkolom -
Plaagkolom in die aand -
Wapenskild van Hongarye -
Wapenskild van die aartshertogte van Oostenryk
.jpg)
Sien ook[wysig | wysig bron]
- Plaagkolom, Košice
- Plaagkolom, Kutná Hora
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 Boeckl, Christine M. (2017). "Vienna's Pestsäule: The Analysis of a Seicento Plague Monument". Wiener Jahrbuch für Kunstgeschichte, 49.1 (2017): 41-56. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Julie 2018. Besoek op 5 Julie 2018.
Although the Pestsäule was planned that very year it was not completed until 1694, and its imagery reflects some of the most traumatic events but also some of Austria's greatest triumphs. The intervening years saw the invasion and repulsion of the Turkish army which added new meaning to the original concept.
- ↑ Kossatz, Tillman. "Rauchmiller, Mathias". New German Biography 21 (2003), pp. 200-201 (in Duits). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Julie 2019. Besoek op 10 Julie 2018.
In 1679 R. was awarded the contract for the Trinity Column donated by King Leopold I to the Graben in Vienna (completed in 1694) according to plans by JB Fischer von Erlach and L. Burnacini). The basic idea of replacing the hitherto usual pillar with a triangular-shaped pyramid has been preserved, as have three life-size, reading and musical angels of androgynous corporeality. (English translation of German original)
- ↑ Thomas Winkelbauer: 1522-1699, Freedom of suffrage and prince power.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Plaagkolom, Wene.- Plague Column Vienna 'n Video
