Ruimtetoerisme
Ruimtetoerisme is toerisme "in die ruimte", of "buite die aarde se atmosfeer", hoewel dit eintlik geen duidelike algemeen aanvaarde grense het nie.
Daar is verskillende soorte ruimtetoerisme, waaronder wentel-, suborbitale en maan ruimtetoerisme. Tot op hede is orbitale ruimtetoerisme slegs deur die Russiese ruimteagentskap uitgevoer. Daar word ook gewerk aan die ontwikkeling van voertuie vir suborbitale ruimtetoerisme. Dit word gedoen deur lugvaartondernemings soos Blue Origin en Virgin Galactic. Daarbenewens het SpaceX ('n ruimte vervaardiger) in 2018 aangekondig dat die maatskappy van plan is om twee ruimtetoeriste na 'n vry-retoerbaan rondom die Maan te stuur met SpaceX se module aangedryf deur die BFR-vuurpyl, bekend as die Starship.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Van 2001 tot 2009 was daar sewe ruimtetoeriste wat hoë bedrae (20 tot 35 miljoen dollar) betaal het om 'n ruimtevlug te onderneem (sien hieronder). Hulle het via die Space Adventures-onderneming na die Internasionale Ruimtestasie (ISS) gegaan, wat verbonde is aan Roskosmos, die Russiese regeringsagentskap vir ruimtereise is.
Na 2009 was ruimtetoeriste nie meer welkom by die ISS nie.[1] In Junie 2019 het NASA egter weer die ISS vir ruimte-toeriste geopen. 'n Verblyf kos ongeveer 31 000 euro per dag, uitgesonderd die vlug daarheen. Die toeris moet dit self bespreek by 'n bekendstellingsonderneming wat deur NASA goedgekeur is. Die ruimtetoeris moet ook aan die standaard vir die fisiese toestand van NASA-ruimtevaarders voldoen en opleiding volg. 'n Paar dae na die aankondiging het Bigelow Space Operations, deel van Bigelow Aerospace, 'n reisagentskap gestig en vier vlugte bespreek met 'n SpaceX Crew Dragon. So 'n vlug sou VSA$ 52 miljoen kos.[2]
Na 2009 was ruimtetoeriste nie meer welkom by die ISS nie. In Junie 2019 het NASA egter weer die ISS vir ruimte-toeriste geopen. 'n Verblyf kos ongeveer 31 000 euro per dag, uitgesonderd die vlug daarheen. Die toeris moet dit self bespreek by 'n lanseeronderneming wat deur NASA goedgekeur is. Die ruimtetoeris moet ook aan die standaard vir die fisiese toestand van NASA-ruimtevaarders voldoen en opleiding volg. 'n Paar dae na die aankondiging het Bigelow Space Operations, deel van Bigelow Aerospace, 'n reisagentskap opgerig en vier vlugte bespreek met 'n SpaceX Crew Dragon. So 'n vlug sou $ 52 miljoen kos. Blue Origins New Shepard is ook vir hierdie doel ontwikkel. Blue Origin ontwikkel 'n wentelbaan-ruimteskipkombinasie genaamd New Glenn wat ook vir ruimtetoerisme gebruik kan word. Net soos 'n maanlanseerder genaamd New Armstrong.
'n Vlug om die maan (vry terugkeertrajek) word vir 2023 beplan met die (nog onder ontwikkeling) Big Falcon Rocket. Die Japannese Yusaku Maezawa (uitvoerende hoof van ZOZO) het met SpaceX ooreengekom om op hierdie vlug te gaan (teen betaling van 'n onbekende bedrag) en om ses tot agt top kunstenaars saam te nooi wat deur hom gekies word as deel van 'n kunsprojek genoem Liewe Maan. Die bedoeling is dat die vlug hierdie kunstenaars sal inspireer om spesiale nuwe kunswerke te skep. Maezawa dink aan kunstenaars soos 'n filmregisseur, skilder, danser, romanskrywer, musikant, mode-ontwerper, beeldhouer, fotograaf en argitek.[3][4] Voorts sal een of meer personeellede van SpaceX as vlieënier / ruimtevaarder aansluit.[5]
Kritiek
[wysig | wysig bron]Ruimtoerisme word gekritiseer deur die omgewingsbeweging. Die hoë energieverbruik en kweekhuisgasvrystellings sou, met 'n groot toename in ruimtetoerisme, die kweekhuiseffek versterk en 'n geweldige impak op die omgewing. In teenstelling met gereelde ruimtereis, is daar (gewoonlik) geen wetenskaplike gebruik daarvoor nie. Vuurpyle wat waterstof gebruik (soos die New Shepard) het egter amper geen besoedelende emissies nie. Die CO2-uitlaat van waterstofproduksie moet egter in ag geneem word.
Daar was ook kritiek van die voormalige ruimtevaarder John Glenn wat gestel het dat ruimtetoerisme ruimtereise op 'n "goedkoop" manier gekommersialiseer het.[6] Ironies genoeg word Glenn self in 1998 gekritiseer toe hy, nadat hy by NASA afgetree het en toe 'n senator was, 'n vlug onderneem het op die pendeltuig, wat gesien word as 'n plesierrit vir 'n belangrike senator en 'n reklame truik vir NASA was. Daar kan dus aangevoer word dat Glenn self 'n ruimtetoeris was.
Lys van selfgefinansierde ruimtetoeriste
[wysig | wysig bron]Lys van selfgefinansierde ruimtetoeriste | |||||
---|---|---|---|---|---|
Ruimtetoeris | Nasionaliteit | Koste | Missie | Duur (Periode) | Jaar |
1. Dennis Tito | Amerikaans | 20 miljoen dollar | Daarheen: Sojoes TM-32 Terug: Sojoes TM-31 |
9 dae (28 April - 6 Mei) | 2001 |
2. Mark Shuttleworth | Suid-Afrikaans / Brits | 20 miljoen dollar | Daarheen: Sojoes TM-34 Terug: Sojoes TM-33 |
11 dae (25 April - 5 Mei) | 2002 |
3. Gregory Olsen | Amerikaans | 20 miljoen dollar | Daarheen: Sojoes TMA-7 Terug: Sojoes TMA-6 |
11 dae (1 Oktober - 11 Oktober) | 2005 |
4. Anousheh Ansari | Iranees / Amerikaans | ongeveer 20 miljoen dollar | Daarheen: Sojoes TMA-9 Terug: Sojoes TMA-8 |
12 dae (18 September - 29 September) | 2006 |
5. Charles Simonyi | Hongaars / Amerikaans | ongeveer 20 miljoen dollar | Daarheen: Sojoes TMA-10 Terug: Sojoes TMA-9 |
15 dae (7 April - 21 April) | 2007 |
35 miljoen dollar | Daarheen: Sojoes TMA-14 Terug: Sojoes TMA-13 |
12 dae (26 Maart - 8 April) | 2009 | ||
6. Richard Garriott | Amerikaans / Brits | 30 miljoen dollar | Daarheen: Sojoes TMA-13 Terug: Sojoes TMA-12 |
12 dae (12 Oktober - 23 Oktober) | 2008 |
7. Guy Laliberté | Kanadees | 35 miljoen dollar | Daarheen: Sojoes TMA-16 Terug: Sojoes TMA-14 |
12 dae (30 September - 12 Oktober) | 2009 |
Galery
[wysig | wysig bron]-
Dennis Tito, die eerste ruimtetoeris
-
Mark Shuttleworth, die tweede ruimtetoeris
-
Gregory Olsen, die derde ruimte toeris
-
Anousheh Ansari, die vierde en eerste vroulike ruimtetoeris
-
Charles Simonyi, die vyfde ruimtetoeris en die enigste wat twee keer na die ISS reis
-
Richard Garriott, die sesde ruimtetoeris
-
Guy Laliberté, die sewende ruimtetoeris
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (en) Russia says no more space tourists after 2009, The Register, 21 Januarie 2009
- ↑ (en) Michael Sheetz, A trip to the International Space Station will cost tourists $52 million, CNBC, 11 Junie 2019
- ↑ https://dearmoon.earth
- ↑ https://news.artnet.com/art-world/billionaire-art-collector-bringing-artists-to-moon-elon-musk-1349987
- ↑ https://www.space.com/41856-how-spacex-bfr-moon-passenger-flight-works.html
- ↑ (en) John Glenn: Space tourist cheapening Alpha, CNN, 3 Mei 2001
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |