Kanaal: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added

Inline

Wysiging soos op 16:03, 28 Junie 2015

'n Kanaal is 'n kunsmatig aangelêde waterweg. Mense bou al etlike eeue lank kanale vir die vervoer van swaar goedere in skepe of bote. Kanale word ook vir besproeiing of hidroëlektrisiteit gebruik. Die kante van kanale is soms met klei of beton versterk.

Kanale verbind gewoonlik mere, riviere of oseane. Die Panamakanaal is 'n voorbeeld van 'n bekende kanaal wat die Atlantiese Oseaan met die Stille Oseaan verbind. Die Sueskanaal verbind die Middellandse See met die Rooi See.

Daar is verskillende soorte kanale:

Voedingskanale word gebruik om water na 'n bepaalde plek waar dit benodig word, soos vir besproeiing, te gelei.
Afvoerkanale word gebruik om water weg te voer (dreinering).
Verbindingskanale verbind twee of meer mere, riviere of oseane.
Laterale kanale word gewoonlik langs onbevaarbare gedeeltes van 'n rivier gebou.

Geskiedenis

Perde word gebruik om 'n sleepboot te trek.

Die eerste kanale is gebruik om water na landerye aan te lê. Vroeë beskawings, soos in Antieke Egipte en Mesopotamië, het reeds kanale vir besproeiing aangelê. In Sjina met mense begin om riviere bevaarbaar te maak deur water op te dam, asook die rivier te verdiep en te verbreed. Later het mense begin om nuwe kanale te grawe, sodat meanders (kronkels) en vlak gedeeltes uitgesny kon word. Hulle het ook begin om sluise aan te lê.

Die eerste kanale was relatief klein en het paaie langs hulle gehad. Bote het nie enjins gehad nie en moes meestal deur mense of perde van die kant getrek word. In die 19de eeu is stoombote gebruik om sleepbote oor breër riviere te trek of te stoot. Na die Tweede Wêreldoorlog is skepe met enjins op kanale gebruik, en het die skepe al groter begin word. Talle kanale is verbreed en klein skepe wat nie meer winsgewend was nie is deur groter skepe vervang.

Voor die koms van spoorweë was vervoer oor water goedkoper en vinniger as oor land.

Eksterne skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kanaal.

Hierdie artikel is ’n saadjie. Voel vry om Wikipedia te help deur dit uit te brei.

@@ Lyn 1: / Lyn 1: @@
 [[Lêer:Bainbridge in Suez.jpg|duimnael|'n Oorlogskip op die Sueskanaal.]]
-[[Lêer:Canal de la Peyrade, Sète, Hérault 01.jpg|duimnael|links|Die ''Canal de la Peyrade'' in Sète, [[Hérault (département)|Hérault]], [[Frankryk]].]]
+[[Lêer:Canal de la Peyrade, Sète, Hérault 01.jpg|duimnael|Die ''Canal de la Peyrade'' in Sète, [[Hérault (département)|Hérault]], [[Frankryk]].]]
-'n '''Kanaal''' is 'n kunsmatig aangelêde [[water]]weg. Mense bou al etlike eeue lank kanale vir die vervoer van swaar goedere in skepe of bote. Kanale word ook vir [[besproeiing]] of [[hidroëlektrisiteit]] gebruik. Die kante van kanale is soms met klei of beton versterk.
+'n '''Kanaal''' is 'n kunsmatig aangelêde [[water]]weg. Mense bou al etlike eeue lank kanale vir die vervoer van swaar goedere in [[skip|skepe]] of [[boot|bote]]. Kanale word ook vir [[besproeiing]] of [[hidroëlektrisiteit]] gebruik. Die kante van kanale is soms met klei of beton versterk.
 Kanale verbind gewoonlik [[meer|mere]], [[rivier]]e of [[oseaan|oseane]]. Die [[Panamakanaal]] is 'n voorbeeld van 'n bekende kanaal wat die [[Atlantiese Oseaan]] met die [[Stille Oseaan]] verbind. Die [[Sueskanaal]] verbind die [[Middellandse See]] met die [[Rooi See]].
@@ Lyn 13: / Lyn 13: @@
 == Geskiedenis ==
+[[Lêer:Finowkanal-treidel.jpg|duimnael|links|Perde word gebruik om 'n sleepboot te trek.]]
-Die eerste kanale is gebruik om water na landerye aan te lê. Vroeë beskawings, soos in [[Antieke Egipte]] en [[Mesopotamië]], het reeds kanale vir besproeiing aangelê. In [[Sjina]] met mense begin om riviere bevaarbaar te maak deur water op te dam, en rivier te verdiep en te verbreed. Later het mense begin om nuwe kanale te grawe, sodat meanders (kronkels) en vlak gedeeltes afgesny kon word. Hulle het ook begin om sluise aan te lê.
+Die eerste kanale is gebruik om water na landerye aan te lê. Vroeë beskawings, soos in [[Antieke Egipte]] en [[Mesopotamië]], het reeds kanale vir besproeiing aangelê. In [[Sjina]] met mense begin om riviere bevaarbaar te maak deur water op te dam, asook die rivier te verdiep en te verbreed. Later het mense begin om nuwe kanale te grawe, sodat meanders (kronkels) en vlak gedeeltes uitgesny kon word. Hulle het ook begin om sluise aan te lê.
-Voor die koms van [[spoorweë]] was vervoer oor water goedkoper en vinniger as oor land.
+Die eerste kanale was relatief klein en het paaie langs hulle gehad. Bote het nie enjins gehad nie en moes meestal deur mense of [[perd]]e van die kant getrek word. In die 19de eeu is [[stoomenjin|stoombote]] gebruik om sleepbote oor breër riviere te trek of te stoot. Na die [[Tweede Wêreldoorlog]] is skepe met enjins op kanale gebruik, en het die skepe al groter begin word. Talle kanale is verbreed en klein skepe wat nie meer winsgewend was nie is deur groter skepe vervang.
+Voor die koms van spoorweë was vervoer oor water goedkoper en vinniger as oor land.
 == Eksterne skakels ==