Jelgava: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
taalversorging en skakels
+ Inligtingskas & Commons
Lyn 1: Lyn 1:
{{Gaan taal na}}
{{Gaan taal na}}
{| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;"
[[Lêer:Jelgava aerial view.jpg|duimnael|Voor die Akademie Petrina, links agter dit die Ortodokse Kerk van die Heilige Simeon en Anna, op die regterkant die Mariakatedraal.]]
! align="center" colspan="2" style="color: #FFFFFF; background: #003399; padding: 4px; font-size:170%;" |
⚫
'''Jelgava''' (Duits: ''[[Mitau/Jelgava|Mitau]]'') is 'n stad in [[Letland]], en le in die gebied wat [[Semgale]] genoem word, 44 km suidwes van [[Riga]]. Tot 1919 was Jelgava bekend onder sy Duitse naam [[Mitau/Jelgava|Mitau]]. Mitau was die hoofstad van [[Koerland]]. In teenstelling met die [[Hanse]]atiese Riga, is Mitau se stadsbeeld en argitektuur sterk deur die invloed van [[Baltiese Duitsers|Baltiesduitse]] adelike kultuur gekenmerk. Vandag is Jelgava is een van die nege "republiek-stede" van die Letland (sien [[Administratiewe afdelings van Letland]]).
'''Jelgava'''<br />
[[Lêer:Jelgava aerial view.jpg|280px]]
|- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999"
| '''Ligging in Letland'''
|style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen'''
|- style="background:white"
|rowspan=6| [[Lêer:Latvia-Jelgava city.png|180px|senter]]
|- style="background: white"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Escut Jelgava.png|75px|senter]]
|- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
|- style="background: #CEDAF2; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag'''
|- style="background: white; border-top:1px solid #999;"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Bandera Jelgava.png|90px|senter]]
|- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
|- style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Land'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Letland}}
|- style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Koördinate'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|56|39|N|23|43|O}}
|- style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Stigting'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[10de eeu]]
|- style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Stadstatus'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[1573]]
|- style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Oppervlakte:'''
| style="background: #f7f8ff" | &nbsp;
|-
| &nbsp;- Totaal
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 60 [[vierkante kilometer|vk km]]
|-
| &nbsp;'''Hoogte bo seevlak'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 13 m
|- style="border-top:1px solid #999;"
|- style="border-top:1px solid #999;"
|-
|&nbsp;'''Bevolking:'''
| style="background: #f7f8ff" | &nbsp;
|-
| &nbsp;- Totaal (1 Januarie 2016)
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 61&nbsp;623
|-
| &nbsp;- Bevolkingsdigtheid
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1&nbsp;025,34/vk km
|-
|&nbsp;'''Tydsone'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 (OET)
|- style="border-top:1px solid #999;"
| &nbsp;- [[Somertyd]]
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +3 (OEST)
|- style="border-top:1px solid #999;"
|-
|&nbsp;'''Burgemeester'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Andris Rāviņš
|- style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Amptelike Webwerf'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.jelgava.lv/ www.jelgava.lv]
|- style="border-top:1px solid #999;"
|}

⚫
'''Jelgava''' ([[Duits]]: ''Mitau'') is 'n [[stad]] in [[Letland]], en le in die gebied wat [[Semgale]] genoem word, 44&nbsp;km suidwes van [[Riga]]. Tot 1919 was Jelgava bekend onder sy Duitse naam Mitau. Mitau was die hoofstad van [[Koerland]]. In teenstelling met die [[Hanse]]atiese [[Riga]] is Mitau se stadsbeeld en argitektuur sterk deur die invloed van [[Baltiese Duitsers|Baltiesduitse]] adelike kultuur gekenmerk. Vandag is Jelgava een van die nege "republiek-stede" van Letland.


== Stadbeeld ==
== Stadbeeld ==
[[Lêer:Pils Jelgava.jpg|duimnael|links|Die Kasteel van Jelgava, met uitsig oor die Lielupe]]
⚫
Langs Jelgavas (Mitau) se het Tot die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog|Tweede wêreld oorlog]], is die netjiese breë strate van Mitau (Jelgava) gesoom met die residensiehuise van die in die [[Koerlandiese Hoofstad]] woonagtige Baltieseduitse adel. In en na die oorlog is die bousubstansie van die stad amper volkome vernietig. Vandag se Jelgawa se stadsbeeld word vandag gekenmerk deur veral geboue uit die Sowjetiese tydperk gekenmerk.
[[Lêer:Pils Jelgava.jpg|duimnael|Die Kasteel van Jelgava, met uitsig oor die Lielupe]]
[[Lêer:Academia petrina.jpg|duimnael|links|Die Akademie Petrina]]
[[Lêer:Academia petrina.jpg|duimnael|Die Akademie Petrina]]
[[Lêer:Mitau Große Synagoge.jpg|duimnael|links|Die in 1941, deur die Duitsers vernietigde sinagoge]]
⚫
[[Lêer:19440816 soviet soldiers attack jelgava.jpg|duimnael|links|Sowjet-oldate tydens 'n aanval in Jelgava, in die Agtergrond kan die toring van die Rooms-Katolieke Kerk (Augustus 1944)]]
[[Lêer:Mitau Große Synagoge.jpg|duimnael|Die in 1941, deur die Duitsers vernietigde sinagoge]]
⚫
Langs Jelgavas (Mitau) se het Tot die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]], is die netjiese breë strate van Mitau (Jelgava) gesoom met die residensiehuise van die in die [[Koerlandiese Hoofstad]] woonagtige Baltieseduitse adel. In en na die oorlog is die bousubstansie van die stad amper volkome vernietig. Vandag se Jelgawa se stadsbeeld word vandag gekenmerk deur veral geboue uit die Sowjetiese tydperk gekenmerk.
⚫
[[Lêer:19440816 soviet soldiers attack jelgava.jpg|duimnael|Sowjet-oldate tydens 'n aanval in Jelgava, in die Agtergrond kan die toring van die Rooms-Katolieke Kerk (Augustus 1944)]]


== Bekende Persoonlikhede van die stad ==
== Bekende Persoonlikhede van die stad ==
Lyn 14: Lyn 80:
* Oskar Bidder (1866–1919), Baltiesduitse Pastoor en martelaar van die Evangelise kerk
* Oskar Bidder (1866–1919), Baltiesduitse Pastoor en martelaar van die Evangelise kerk
* August Johann Gottfried Bielenstein (1826–1907), Taalwetenskaplike, Ethnograaf en Teoloog
* August Johann Gottfried Bielenstein (1826–1907), Taalwetenskaplike, Ethnograaf en Teoloog
* Ernst Johann von Biron (1690–1772), Hertog van Koerland
* Ernst Johann von Biron (1690–1772), hertog van Koerland
* Peter von Biron (1724–1800), Hertog van Koerland
* Peter von Biron (1724–1800), hertog van Koerland
* Casimir Ulrich Boehlendorff (1771–1825), Digter en Historikus
* Casimir Ulrich Boehlendorff (1771–1825), digter en historikus
* Johann Daniel von Braunschweig (1786–1857), Baltiesduitse Pedagoog
* Johann Daniel von Braunschweig (1786–1857), Baltiesduitse pedagoog
* Friedrich Wilhelm Brederlo (1779–1862), Koopman, Kunsversamelaar
* Friedrich Wilhelm Brederlo (1779–1862), koopman en kunsversamelaar
* Nora Bumbiere (1947–1994), Lettise Sangeres
* Nora Bumbiere (1947–1994), Lettise sangeres
* Wilhelm Döllen (1820–1897), Russiesduitse Astronoom
* Wilhelm Döllen (1820–1897), Russies-Duitse sterrekundige
* Karl Eduard von Eichwald (1795–1876), Naturwetenskaplike en Palaeontoloog
* Karl Eduard von Eichwald (1795–1876), naturwetenskaplike en palaeontoloog
* Alexander Faltin/ von Faltin (1819–1899), Baltiesduitse juris en liberale Politikus
* Alexander Faltin/ von Faltin (1819–1899), Balties-Duitse juris en liberale Politikus
* Hamilkar von Fölkersahm (1811–1856), Lyflandse Landmarskalk
* Hamilkar von Fölkersahm (1811–1856), Lyflandse Landmarskalk
* Paul Fromhold-Treu (1859–1919), Baltiesduitse Pastoor en martelaar van die Evangeliese kerk
* Paul Fromhold-Treu (1859–1919), Balties-Duitse pastoor en martelaar van die Evangeliese kerk
* Dietrich Ewald von Grotthuß (1751–1786), Pianis en vriend van Ch. Ph. E. Bach
* Dietrich Ewald von Grotthuß (1751–1786), pianis en vriend van Ch. Ph. E. Bach
* Johannes von Guenther (1886–1973), Skrywer, Vertaler en Uitgewer
* Johannes von Guenther (1886–1973), skrywer, vertaler en uitgewer
* Julie von Hausmann (1826–1901), Baltiesduitse liedjieskrywer
* Julie von Hausmann (1826–1901), Balties-Duitse liedjieskrywer
* Renārs Kaupers (* 1974), Lettiese Sanger
* Renārs Kaupers (* 1974), Lettiese sanger
* Friedrich Kasimir Kettler (1650–1698), van 1682 tot 1698 die voorlaaste regerende Hertog van Koerland en Semgale
* Friedrich Kasimir Kettler (1650–1698), van 1682 tot 1698 die voorlaaste regerende hertog van Koerland en Semgale
* Friedrich Kettler (1569–1642), Hertog van Koerland
* Friedrich Kettler (1569–1642), hertog van Koerland
* Wilhelm Kettler (1574–1640), Hertog van Koerland
* Wilhelm Kettler (1574–1640), hertog van Koerland
* Dorothea von Kurland (1761–1821), laaste Hertogin van Koerland
* Dorothea von Kurland (1761–1821), laaste hertogin van Koerland
* Jānis Lūsis (* 1939), Lettiese (sowjeties) Spiesgooier en Olympiawenner van 1968
* Jānis Lūsis (* 1939), Lettiese (Sowjetse) Spiesgooier en Olimpiawenner van 1968
* Fürchtegott Leberecht von Nordenflycht (1752–1815), Geoloog
* Fürchtegott Leberecht von Nordenflycht (1752–1815), geoloog
* Paul Freiherr von der Osten-Sacken (1880–1934), Historikus en Argivaris
* Paul Freiherr von der Osten-Sacken (1880–1934), historikus en argivaar
* Karl Heinrich von Paucker (1820–1883), Klassieke Filoloog
* Karl Heinrich von Paucker (1820–1883), Klassieke filoloog
* Einars Repše (* 1961), Lettiese Politikus en voormalige Premier
* Einars Repše (* 1961), Lettiese Politikus en voormalige eerste minister
* Wilhelmine von Sagan (1781–1839), Hertogin van Sagan
* Wilhelmine von Sagan (1781–1839), hertogin van Sagan
* Paul Schiemann (1876–1944), Joernalis en liberale Politikus
* Paul Schiemann (1876–1944), joernalis en liberale politikus
* Carl Ernst Heinrich Schmidt (1822–1894), Russiese Dokter en Chemikus Baltesduitse afkoms
* Carl Ernst Heinrich Schmidt (1822–1894), Russiese dokter en chemikus van Balties-Duitse afkoms
* August Robert Seraphim (1863–1924), Historikus en Argivaris
* August Robert Seraphim (1863–1924), historikus en argivaar
* Ernst Seraphim (1862–1945), Historikus, Onderwyser en Joernalis
* Ernst Seraphim (1862–1945), historikus, onderwyser en joernalis
* Katrīna Šķiņķe (* 1991), Skaakspeler
* Katrīna Šķiņķe (* 1991), skaakspeler
* Eduard Iwanowitsch Totleben (1818–1884), Russiese Generaal
* Eduard Iwanowitsch Totleben (1818–1884), Russiese generaal
* Paul Wachtsmuth (1879–1919), Baltiesduitse Pastoor en martelaar van die Evangeliese kerk
* Paul Wachtsmuth (1879–1919), Balties-Duitse pastoor en martelaar van die Evangeliese kerk
* Johann Walter-Kurau (1869–1932) Skilder
* Johann Walter-Kurau (1869–1932), skilder
* Richard Wegner (1815–1894), Duitse beampte en Regeringshoof in Stettin
* Richard Wegner (1815–1894), Duitse beampte en regeringshoof in [[Stettyn]]
* Ludwig Zimmermann (1852–1906), Baltieseduitse Pastoor en martelaar van die Evangelise kerk
* Ludwig Zimmermann (1852–1906), Balties-Duitse pastoor en martelaar van die Evangelise kerk


== Literatuur ==
== Literatuur ==
Lyn 56: Lyn 122:


== Name ==
== Name ==
Ander name vir stad is:
Ander name vir die stad is:
* [[Russies]]: ''Елгава / Митава''
* [[Russies]]: ''Елгава / Митава''
* [[Pools]]: ''Mitawa''
* [[Pools]]: ''Mitawa''
* [[Litaus]]: ''Mintauja/Jelgava''
* [[Litaus]]: ''Mintauja/Jelgava''
Sien ook die lys van die Duitse name van Lettiese dorpe.

== Verwysings ==
{{Verwysings}}


== Webskakels ==
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie}}
* [http://www.jelgava.lv/?lang=EN&id=486 Amptelike Tuisblad] van die stad {{en}}
* [http://www.jelgava.lv/ Amptelike webwerf]
* [http://www.jelgavniekiem.lv/ Burgerportaal] van die stad
* [http://www.jelgavniekiem.lv/ Burgerportaal] van die stad
* [http://data.lnb.lv/nba01/MitauscheZeitung/ Skanderings] van die Mitauischen Zeitung van 1905
* [http://data.lnb.lv/nba01/MitauscheZeitung/ Skanderings] van die ''Mitauische Zeitung'' van 1905


[[Kategorie:Nedersettings in Letland]]
[[Kategorie:Nedersettings in Letland]]

Wysiging soos op 12:30, 15 Oktober 2016

Jelgava

Ligging in Letland Wapen
Vlag
 Land Vlag van Letland Letland
 Koördinate 56°39′N 23°43′O / 56.650°N 23.717°O / 56.650; 23.717
 Stigting 10de eeu
 Stadstatus 1573
 Oppervlakte:  
 - Totaal 60 vk km
 Hoogte bo seevlak 13 m
 Bevolking:  
 - Totaal (1 Januarie 2016) 61 623
 - Bevolkingsdigtheid 1 025,34/vk km
 Tydsone UTC +2 (OET)
 - Somertyd UTC +3 (OEST)
 Burgemeester Andris Rāviņš
 Amptelike Webwerf www.jelgava.lv

Jelgava (Duits: Mitau) is 'n stad in Letland, en le in die gebied wat Semgale genoem word, 44 km suidwes van Riga. Tot 1919 was Jelgava bekend onder sy Duitse naam Mitau. Mitau was die hoofstad van Koerland. In teenstelling met die Hanseatiese Riga is Mitau se stadsbeeld en argitektuur sterk deur die invloed van Baltiesduitse adelike kultuur gekenmerk. Vandag is Jelgava een van die nege "republiek-stede" van Letland.

Stadbeeld

Die Kasteel van Jelgava, met uitsig oor die Lielupe
Die Akademie Petrina
Die in 1941, deur die Duitsers vernietigde sinagoge
Sowjet-oldate tydens 'n aanval in Jelgava, in die Agtergrond kan die toring van die Rooms-Katolieke Kerk (Augustus 1944)

Langs Jelgavas (Mitau) se het Tot die einde van die Tweede Wêreldoorlog, is die netjiese breë strate van Mitau (Jelgava) gesoom met die residensiehuise van die in die Koerlandiese Hoofstad woonagtige Baltieseduitse adel. In en na die oorlog is die bousubstansie van die stad amper volkome vernietig. Vandag se Jelgawa se stadsbeeld word vandag gekenmerk deur veral geboue uit die Sowjetiese tydperk gekenmerk.

Bekende Persoonlikhede van die stad

In alfabetiese volgorde

  • Oskar Bidder (1866–1919), Baltiesduitse Pastoor en martelaar van die Evangelise kerk
  • August Johann Gottfried Bielenstein (1826–1907), Taalwetenskaplike, Ethnograaf en Teoloog
  • Ernst Johann von Biron (1690–1772), hertog van Koerland
  • Peter von Biron (1724–1800), hertog van Koerland
  • Casimir Ulrich Boehlendorff (1771–1825), digter en historikus
  • Johann Daniel von Braunschweig (1786–1857), Baltiesduitse pedagoog
  • Friedrich Wilhelm Brederlo (1779–1862), koopman en kunsversamelaar
  • Nora Bumbiere (1947–1994), Lettise sangeres
  • Wilhelm Döllen (1820–1897), Russies-Duitse sterrekundige
  • Karl Eduard von Eichwald (1795–1876), naturwetenskaplike en palaeontoloog
  • Alexander Faltin/ von Faltin (1819–1899), Balties-Duitse juris en liberale Politikus
  • Hamilkar von Fölkersahm (1811–1856), Lyflandse Landmarskalk
  • Paul Fromhold-Treu (1859–1919), Balties-Duitse pastoor en martelaar van die Evangeliese kerk
  • Dietrich Ewald von Grotthuß (1751–1786), pianis en vriend van Ch. Ph. E. Bach
  • Johannes von Guenther (1886–1973), skrywer, vertaler en uitgewer
  • Julie von Hausmann (1826–1901), Balties-Duitse liedjieskrywer
  • Renārs Kaupers (* 1974), Lettiese sanger
  • Friedrich Kasimir Kettler (1650–1698), van 1682 tot 1698 die voorlaaste regerende hertog van Koerland en Semgale
  • Friedrich Kettler (1569–1642), hertog van Koerland
  • Wilhelm Kettler (1574–1640), hertog van Koerland
  • Dorothea von Kurland (1761–1821), laaste hertogin van Koerland
  • Jānis Lūsis (* 1939), Lettiese (Sowjetse) Spiesgooier en Olimpiawenner van 1968
  • Fürchtegott Leberecht von Nordenflycht (1752–1815), geoloog
  • Paul Freiherr von der Osten-Sacken (1880–1934), historikus en argivaar
  • Karl Heinrich von Paucker (1820–1883), Klassieke filoloog
  • Einars Repše (* 1961), Lettiese Politikus en voormalige eerste minister
  • Wilhelmine von Sagan (1781–1839), hertogin van Sagan
  • Paul Schiemann (1876–1944), joernalis en liberale politikus
  • Carl Ernst Heinrich Schmidt (1822–1894), Russiese dokter en chemikus van Balties-Duitse afkoms
  • August Robert Seraphim (1863–1924), historikus en argivaar
  • Ernst Seraphim (1862–1945), historikus, onderwyser en joernalis
  • Katrīna Šķiņķe (* 1991), skaakspeler
  • Eduard Iwanowitsch Totleben (1818–1884), Russiese generaal
  • Paul Wachtsmuth (1879–1919), Balties-Duitse pastoor en martelaar van die Evangeliese kerk
  • Johann Walter-Kurau (1869–1932), skilder
  • Richard Wegner (1815–1894), Duitse beampte en regeringshoof in Stettyn
  • Ludwig Zimmermann (1852–1906), Balties-Duitse pastoor en martelaar van die Evangelise kerk

Literatuur

  • Johann Heinrich Liebeskind: Rükerinnerungen von einer Reise durch einen Theil von Teutschland, Preußen, Kurland und Liefland, während des Aufenthalts der Franzosen in Mainz und der Unruhen in Polen, Straßburg 1795. (Mit ausführlicher Abhandlung über Mitau; Digitalisat der UB Tartu bzw. Digitalisat von Google Bücher im Internet Archive oder als E-Book, PDF)
  • Karl-Otto Schlau: Zur Gründungs- und Verfassungsgeschichte der Stadt Mitau (Jelgava) in Kurland (1265–1795), in: Zeitschrift für Ostforschung 42 (1993), S. 507–562.
  • Karl-Otto Schlau: Ratslinie der Stadt Mitau in Kurland, 1573–1918. Bürgermeister, Gerichtsvögte, Ratsverwandte, Ratsherren, Stadthäupter, Ratmänner, Stadträte, Stadtschreiber und Stadtsekretäre, Hamburg 2002 (Baltische Ahnen- und Stammtafeln, Sonderheft 27).

Name

Ander name vir die stad is:

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Jelgava&oldid=1496355"