Gukurahundi: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added

Inline

Wysiging soos op 10:47, 9 Augustus 2017

Die beweerde gepoogde volksmoord op die Ndebele in Matabeleland-Noord en Matabeleland-Suid (in Zimbabwe) wat geduur het van 1983 tot 1987 staan bekend as die Gukurahundi.

Geskiedenis

In 1837 tydens die Mfekane het Silkaats en sy volgelinge noordwaarts oor die Limpoporivier getrek, die Sjona in die gebied verder na die noorde verdryf en hulself in die gebied, wat van toe af as Matabeleland bekend was, gevestig. Die Sjona het dus in die noordelike deel en die Ndebele in die suidelike en westelike deel van die huidige Zimbabwe gewoon. Die vernedering ervaar weens die verdrywing uit hul tradisionele stamgebied het die Sjona nooit vergeet nie en het nog altyd 'n bron van wrywing tussen die volkere gebly. Tydens die stryd in die 1960’s om die juk van die koloniale heersers af te werp, was die Sjona verenig in die politieke party bekend as ZANU onder leiding van Robert Mugabe met ZANLA as die party se militêre vleuel. Op hul beurt was die Ndebele saamgesnoer in die ZAPU onder Joshua Nkomo met ZIPRA as hul krygsmag. Die Rhodesiese weermag het dus teen ZANLA en ZIPRA geveg, maar die bevrydingsbewegings het ook ondermekaar geveg. Toe Rhodesiё in 1980 Zimbabwe word, was die land 'n verdeelde land en was dit 'n haas onmoontlike taak om die twee krygsmagte in 'n nasionale leёr saam te snoer.

Vyfde Brigade

In 1980 is in Zimbabwe 'n spesiale leёreenheid bekend as die Vyfde Brigade gestig met die doel om politieke afvalliges uit te roei. Die opleiding van hierdie korps is onderneem deur instrukteurs uit Noord-Korea en die lede van die eenheid is gewerf uit vroeёre guerrilla-magte wat lojaal aan Robert Mugabe was. Dus uit ZANLA-troepe. As bevelvoerder is Perence Shiri aangestel. Die bevelstruktuur was nie deur die normale kanale nie, maar direk deur Mugabe na Shiri. Hierdie eenheid het sy eie unieke uniform, eie soort wapens en selfs 'n eie radiofrekwensie gehad. Alles eienskappe waarin dit afgewyk het van die Zimbabwiese weermag.

Konflik

Die massamoorde gepleeg deur die Vyfde Brigade kom na bewering neer op etniese suiwering met die doel om die politieke opposisie uit te wis en daarna 'n eenpartystaat te stig. ZANU en sy leiers was die dryfveer agter hierdie optrede teen die burgerlike Ndebele-bevolking. Dus teen hulle wat die ZAPU-leier Joshua Nkomo gesteun het. Alhoewel die volle omvang van die Gukurahundi nooit presies meer bepaal sal kan word nie, loop skattings van die aantal mense wat hul lewe daarin gelaat het uit van 'n 8 000 tot selfs 30 000. Openbare teregstellings en massamoorde was alledaags. Gevalle van ernstige aanrandings, marteling, verkragting, verdwyning van familielede en vriende het voorgekom. Huise met hul inwoners is aan die brand gesteek, mense is lewend begrawe of in verlate mynskagte gegooi, verwagtende vroue is met bajonette doodgesteek. Ander moes hul eie graf grawe terwyl familielede en bure moes toekyk. Mense is met 'n geweer teen die kop gedwing om op die vars grafte van familielede te dans en pro-ZANU-liedere te sing.

Binne en buitelandse reaksie

Weens die verklaarde noodtoestand in Zimbabwe kon die Gukurahundi ongehinderd voortduur en is dit met redelike sukses geheim gehou, verdoesel, ontken, verswyg en toegesmeer. In die nuusmedia was daar weinig berigte wat hulle teen die gruweldade uitgespreek het. Die indruk is gewek dat Brittanje, maar ook ander grootmoondhede, nie by die saak van grootskaalse skending van menseregte betrokke wou raak nie en dit daarom bloot geïgnoreer het. Na die gebeure het Robert Mugabe nogtans 'n Britse koninklike onderskeiding ontvang.

Gevolge

Op 22 Desember 1987 het Mugabe en Nkomo 'n ooreenkoms bereik, is die Gukurahundi amptelik gestaak en het Zimbabwe in die praktyk 'n eenpartystaat geword. Die volgende jaar is amnestie aan almal wat by die Gukurahundi betrokke was, toegestaan, selfs aan soldate wat hulle aan growwe menseregteskendings skuldig gemaak het en aan gewone misdadigers. Toe alles verby was, was daar groot verligting, maar die nagevolge van armoede, swak gesondheid en veral 'n wantroue in die staatsamptenary duur voort. So 'n twintig jaar na die voorvalle het die Catholic Commission of Justice and Peace onder leiding van die Jesuïete-priester Fidelis Mukonori 'n verslag opgestel waarin Mugabe verbind word met die massamoorde.

Etimologie

Gukurahundi is 'n woord uit die taal van die Sjona met die betekenis “die vroeё reёn was die kaf weg voor die lentereёn begin”, dus “die wegvee van die vuilgoed”.

Bibliografie

Holland, Heidi: Dinner with Mugabe – the untold story of a freedom fighter who became a tyrant. Johannesburg: Penguin Books, 2008. ISBN 978-0-14-302557-3
www.pindula.co.zw
www.thoughtco.com

@@ Lyn 1: / Lyn 1: @@
+{{Weesbladsy|datum=Augustus 2017}}
 Die beweerde gepoogde [[volksmoord]] op die [[Ndebele]] in [[Matabeleland-Noord]] en [[Matabeleland-Suid]] (in [[Zimbabwe]]) wat geduur het van 1983 tot 1987 staan bekend as die Gukurahundi.
 == Geskiedenis ==
-In 1837 tydens die [[Mfekane]] het [[Silkaats]] en sy volgelinge noordwaarts oor die [[Limpoporivier]] getrek, die [[Sjona]] in die gebied verder na die noorde verdryf en hulself in die gebied, wat van toe af as Matabeleland bekend was, gevestig. Die Sjona het dus in die noordelike deel en die Ndebele in die suidelike en westelike deel van die huidige Zimbabwe gewoon.  Die vernedering ervaar weens die verdrywing uit hul tradisionele stamgebied het die Sjona nooit vergeet nie en het nog altyd 'n bron van wrywing tussen die volkere gebly.  Tydens die stryd in die 1960’s  om die juk van die koloniale heersers af te werp, was die Sjona verenig in die politieke party bekend as [[ZANU]] onder leiding van [[Robert Mugabe]] met ZANLA as die party se militêre vleuel. Op hul beurt was die Ndebele  saamgesnoer in die [[ZAPU]] onder [[Joshua Nkomo]] met ZIPRA as hul krygsmag. Die Rhodesiese weermag het dus teen ZANLA en ZIPRA geveg, maar die bevrydingsbewegings het ook ondermekaar geveg. Toe [[Rhodesiё]] in 1980 Zimbabwe word, was die land 'n verdeelde land en was dit 'n haas onmoontlike taak om die twee krygsmagte in 'n nasionale leёr saam te snoer.
+In 1837 tydens die [[Mfekane]] het [[Silkaats]] en sy volgelinge noordwaarts oor die [[Limpoporivier]] getrek, die [[Sjona]] in die gebied verder na die noorde verdryf en hulself in die gebied, wat van toe af as Matabeleland bekend was, gevestig. Die Sjona het dus in die noordelike deel en die Ndebele in die suidelike en westelike deel van die huidige Zimbabwe gewoon. Die vernedering ervaar weens die verdrywing uit hul tradisionele stamgebied het die Sjona nooit vergeet nie en het nog altyd 'n bron van wrywing tussen die volkere gebly. Tydens die stryd in die 1960’s om die juk van die koloniale heersers af te werp, was die Sjona verenig in die politieke party bekend as [[ZANU]] onder leiding van [[Robert Mugabe]] met ZANLA as die party se militêre vleuel. Op hul beurt was die Ndebele saamgesnoer in die [[ZAPU]] onder [[Joshua Nkomo]] met ZIPRA as hul krygsmag. Die Rhodesiese weermag het dus teen ZANLA en ZIPRA geveg, maar die bevrydingsbewegings het ook ondermekaar geveg. Toe [[Rhodesiё]] in 1980 Zimbabwe word, was die land 'n verdeelde land en was dit 'n haas onmoontlike taak om die twee krygsmagte in 'n nasionale leёr saam te snoer.
 == Vyfde Brigade ==
-In 1980 is in Zimbabwe 'n spesiale leёreenheid bekend as die Vyfde Brigade gestig met die doel om politieke afvalliges uit te roei.    Die opleiding van hierdie korps  is onderneem deur instrukteurs uit [[Noord-Korea]] en die lede van die eenheid is gewerf uit vroeёre guerrilla-magte wat lojaal aan Robert Mugabe was. Dus uit ZANLA-troepe. As bevelvoerder is Perence Shiri aangestel. Die bevelstruktuur was nie deur die normale kanale nie, maar direk deur Mugabe na Shiri. Hierdie eenheid het sy eie unieke uniform, eie soort wapens en selfs 'n eie radiofrekwensie gehad. Alles eienskappe waarin dit afgewyk het van die Zimbabwiese weermag.
+In 1980 is in Zimbabwe 'n spesiale leёreenheid bekend as die Vyfde Brigade gestig met die doel om politieke afvalliges uit te roei. Die opleiding van hierdie korps is onderneem deur instrukteurs uit [[Noord-Korea]] en die lede van die eenheid is gewerf uit vroeёre guerrilla-magte wat lojaal aan Robert Mugabe was. Dus uit ZANLA-troepe. As bevelvoerder is Perence Shiri aangestel. Die bevelstruktuur was nie deur die normale kanale nie, maar direk deur Mugabe na Shiri. Hierdie eenheid het sy eie unieke uniform, eie soort wapens en selfs 'n eie radiofrekwensie gehad. Alles eienskappe waarin dit afgewyk het van die Zimbabwiese weermag.
 == Konflik ==
-Die massamoorde gepleeg deur die Vyfde Brigade kom na bewering neer op etniese suiwering met die doel om die politieke opposisie uit te wis en daarna 'n eenpartystaat te stig. ZANU en sy leiers was die dryfveer agter hierdie optrede teen die burgerlike Ndebele-bevolking. Dus teen hulle wat die ZAPU-leier Joshua Nkomo gesteun het. Alhoewel die volle omvang van die Gukurahundi nooit presies meer bepaal sal kan word nie, loop skattings van die aantal mense wat hul lewe daarin gelaat het uit van 'n 8 000 tot selfs 30 000. Openbare teregstellings en massamoorde was alledaags. Gevalle van ernstige aanrandings, marteling, verkragting, verdwyning van familielede en vriende het voorgekom. Huise met hul inwoners is aan die brand gesteek, mense is lewend begrawe of in  verlate mynskagte gegooi, verwagtende vroue is met bajonette doodgesteek. Ander moes hul eie graf grawe terwyl familielede en bure moes toekyk. Mense is met 'n geweer teen die kop gedwing om op die vars grafte van familielede te dans en pro-ZANU-liedere te sing.
+Die massamoorde gepleeg deur die Vyfde Brigade kom na bewering neer op etniese suiwering met die doel om die politieke opposisie uit te wis en daarna 'n eenpartystaat te stig. ZANU en sy leiers was die dryfveer agter hierdie optrede teen die burgerlike Ndebele-bevolking. Dus teen hulle wat die ZAPU-leier Joshua Nkomo gesteun het. Alhoewel die volle omvang van die Gukurahundi nooit presies meer bepaal sal kan word nie, loop skattings van die aantal mense wat hul lewe daarin gelaat het uit van 'n 8 000 tot selfs 30 000. Openbare teregstellings en massamoorde was alledaags. Gevalle van ernstige aanrandings, marteling, verkragting, verdwyning van familielede en vriende het voorgekom. Huise met hul inwoners is aan die brand gesteek, mense is lewend begrawe of in verlate mynskagte gegooi, verwagtende vroue is met bajonette doodgesteek. Ander moes hul eie graf grawe terwyl familielede en bure moes toekyk. Mense is met 'n geweer teen die kop gedwing om op die vars grafte van familielede te dans en pro-ZANU-liedere te sing.
 == Binne en buitelandse reaksie ==
-Weens die verklaarde noodtoestand in Zimbabwe kon die Gukurahundi ongehinderd voortduur en is dit met redelike sukses geheim gehou, verdoesel, ontken, verswyg en toegesmeer.  In die nuusmedia was daar weinig berigte wat hulle teen die gruweldade uitgespreek het. Die indruk is gewek dat [[Brittanje]], maar ook ander grootmoondhede, nie by die saak van grootskaalse skending van menseregte betrokke wou raak nie  en dit daarom bloot geïgnoreer het. Na die gebeure het Robert Mugabe nogtans 'n Britse koninklike onderskeiding ontvang.
+Weens die verklaarde noodtoestand in Zimbabwe kon die Gukurahundi ongehinderd voortduur en is dit met redelike sukses geheim gehou, verdoesel, ontken, verswyg en toegesmeer. In die nuusmedia was daar weinig berigte wat hulle teen die gruweldade uitgespreek het. Die indruk is gewek dat [[Brittanje]], maar ook ander grootmoondhede, nie by die saak van grootskaalse skending van menseregte betrokke wou raak nie en dit daarom bloot geïgnoreer het. Na die gebeure het Robert Mugabe nogtans 'n Britse koninklike onderskeiding ontvang.
 == Gevolge ==