Stillewe met boeke

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Stillewe met boeke, Jan Lievens

Stillewe met boeke (Nederlands: Stilleven met boeken) is 'n c. 1627–1628 olie-op-paneel skildery deur die Nederlandse kunstenaar Jan Lievens. Die skildery is 'n voorbeeld van die Nederlandse vanitas- genre asook Nederlandse realisme. Die werk is vir baie jare deur kenners aan Rembrandt toegedig. Die skildery was in privaatbesit totdat dit in 1963 deur die Rijksmuseum aangekoop is.

Die stillewe sluit grootboeke ('lêers'), boeke, 'n piouterbeker en 'n piouterbord in. Daar is ook 'n stukkie brood, twee aardbolle, 'n palet en 'n luitkas. Gebruikte en verslete items verskyn agter in die prent en hulle word gekontrasteer met die vars brood en ander nuwe items op die voorgrond van die skildery.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Still Life with Books was tot die 20ste eeu in private besit. Die Rijksmuseum in Amsterdam het die skildery aangekoop en dit is sedert 1963 in hul versameling. Die Nederlandse kunstenaar Jan Lievens het die skildery voltooi c. 1627–1628.[1] Verskeie van Lievens se vroeë werke (insluitend Still Life with Books ) is vermoedelik die werk van die groot Nederlandse meesterskilder Rembrandt. Lievens en Rembrandt het 'n ateljee gedeel en dit is dalk die rede waarom die skildery aanvanklik aan Rembrandt toegeskryf is.[2] Die meeste kenners skryf die werk tans aan Lievens toe.[3] X-radiografieë het aan die lig gebring dat die kruik wat in die skildery verskyn oor 'n onvolledige boek geverf is. Voorwerpe wat aan die linkerkant verskyn, is later bygevoeg.[4]

Herkoms[wysig | wysig bron]

Die skildery was in private besit in Engeland. Dit het toe by 'n kunshandelaar, Basil Wheeler, verskyn. Vervolgens is dit deur Montpellier Galleries in Londen aan P. Potter verkoop. Op 28 April 1960 het die kunshandelaar Han Jüngeling van Den Haag die skildery bekom. Van 1960 tot 1963 is dit aan die Dordrechts Museum geleen. In 1963 het die Rijksmuseum die skildery aangekoop.[5] Die skildery is van 6 Februarie 2009 tot en met 26 April 2009 by die Milwaukee-kunsmuseum vertoon vir 'n uitstalling getiteld "Out of Rembrandt's Shadow".[6]

Beskrywing[wysig | wysig bron]

Vanitas stillewe, toegeskryf aan Lievens (Museum de Fundatie, Zwolle )

Die skildery is 'n olie-op-paneel, met afmetings van 91 cm (36 in) × 120 cm (47 in). Dit is in die styl van Spaanse vanitas -skilderye.[7] Die idee van hierdie skilderstyl was om die vlitendheid van besittings en rykdom aan te toon en dat dit niks beteken wanneer 'n mens voor die dood te staan kom nie.[8] Die vanitas- genre behels onderwerpe wat simbole insluit wat sterflikheid of die verganklike aard van die materiële uitbeeld. Die styl kan in 17de-eeuse Nederlandse stilleweskilderye gesien word.[9]

In die beeld is daar 'n luitkas, wat soos 'n luit lyk. Die beelde van boeke vertoon die bande en hulle het sagte omslae óf van leer óf van perkament. Hierdie grootboeke word hoofsaaklik gebruik om dokumente of rekeninge te hou. Die boeke word hier as leë bande sonder substansie uitgebeeld.[10] Die items in die beeld blyk almal ou en weggegooide objekte te wees. Op die beeld is daar 'n piouterbeker en 'n piouterbord met 'n broodrolletjie. Daar is twee aardbolle en net bokant die luitkas op die muur is daar 'n palet.[11]

Die Nederlandse kunshistorikus Pieter JJ van Thiel het gesê dat die luitkas die vreemdste item in die skildery is. Die skildery is goed belig met lig wat na die agterkant vervaag. Hy het gesê, baie stillewe skilderye het luite, maar hulle het nooit 'n luitkas nie. Hy het ook voortgegaan om die boeke te beskryf wat prominent in die skildery vertoon word. Hy het verklaar dat die bindinge op die grootboeke nie gewoon is nie en hulle verskyn byna nooit in 'n 17de-eeuse skildery nie. Verskeie grootboeke in die skildery het slap bande sonder 'n struktuur, maar twee van die grootboeke het 'n band met ingerygde rugkantstutte langs die naat van die boek. Die grootboek aan die onderkant met gesnyde rugkantstutte het agteruitgegaan.[12]

Die skildery het 'n ingewikkelde x-radiografie gehad. Na bestudering van x-radiografieë glo Van Thiel ook dat die broodrolletjie, glas, kruik en bord alles bygevoeg is nadat die skildery voltooi is. Pieter van Thiel meld dat daar aanvaar is dat die byvoeging van die items die werk van 'n ander skilder was. Sommige kenners meen meer onlangs dat hierdie items bygevoeg is as die kunstenaar se "laat inspirasie". Die gevolgtrekking is dat van Thiel nie weet of die bykomende items later geverf is nie, en of dit 'n "atipiese werksmetode" is wat deur die kunstenaar aangeneem is nie.[13]

In 1627 het Lievens ook 'n soortgelyke werk geskilder met die titel, Vanitas stillewe. In die skildery het hy 'n skedel, 'n viool, 'n gedoofde kers en 'n uurglas gebruik; oënskynlik om sterflikheid te illustreer. Hierdie skildery is ook jare lank aan Rembrandt toegeskryf totdat 'n 2014-ondersoek deur kenners by die Rijksmuseum vasgestel het dat dit die werk van Lievens is.[14]

Ontvangs[wysig | wysig bron]

In die boek, Crowning Glories Netherlandish Realism and the French Imagination during the Reign of Louis XIV, beskryf Harriet Stone die skildery as "kompleks en ryklik inkonsekwent".[15] Benjamin Moser het op sy beurt vir The New York Review of Books geskryf en gesê dat die skildery 'n "groot en bedrieglik eenvoudige werk" is.[16] Jackie Wullschläger het vir Financial Times geskryf en na die skildery verwys as, "vanitas van leerbande en verskrompelde ou papiere ... en noukeurige Nederlandse realisme".[17] In die boek, Still life Paintings from the Netherlands, 1550–1720, het die skrywers gesê dat "die hele werk 'n impulsiewe karakter het".[18]

Pieter JJ van Thiel het gesê dat die betekenis van die skildery debateerbaar is. Alhoewel die skildery as 'n vanitas beskou is, het Alan Chong (Currier Museum of Art en Wouter Kloek (voormalige kurator by die Rijksmuseum) gesê daar is geen ooglopende vanitas- simbole - soos 'n skedel of 'n uurglas nie. Die kunshistorikus Arthur K. Wheelock Jr. het die brood gesien as 'n onmiskenbare verwysing na die Eucharistie. Pieter JJ van Thiel het 'n nuwe betekenis aan die skildery toegeskryf toe hy verklaar het dat die grootboeke nie eintlik boeke is nie, maar eerder lêers is. Anders as die meeste vakkundige boeke, bevat lêers praktiese inligting soos rekords. Grootboeke verskyn soms in stilleweskilderye, maar hulle word nooit so prominent vertoon as die hooffokus van 'n skildery nie. Die hoofkenmerk van die grootboekbindings kan wees om hul "vernietigde toestand" te demonstreer. Bindings soos dié in die skildery is in beelde van geldwisselaarsprokureurs en belastinggaarders te siene. Die gedegradeerde grootboeke kan moontlik ontaarde mense verteenwoordig en die grootboeke kontrasteer met "Die foutlose kruik, die glimmende glas witwyn en die vars wit rol." Daardie blink en vars items kan die teenoorgestelde van korrupsie verteenwoordig, of hulle kan godsdiens verteenwoordig: wyn en brood simboliseer God vir Christene. Pieter JJ van Thiel het die komposisie vernuftig genoem deurdat dit die positiewe elemente met die negatiewe koppel. Hy het sy kritiese analise afgesluit deur waar te neem dat daar geen teks of inskripsie is wat die skildery vergesel nie, en dit laat individue toe om hul eie betekenis aan die items in die skildery toe te skryf.[19]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ Still Life with Books, Jan Lievens, c. 1627 - c. 1628: https://www.rijksmuseum.nl/en/collection/SK-A-4090
  2. ↑ Landi, Ann (22 October 2008). "He's Restoring a Reputation Lost in Rembrandt's Shadow". The Wall Street Journal.
  3. ↑ Jan Lievens, About The Artist: https://artvee.com/dl/still-life-with-books/
  4. ↑ Still-life Paintings from the Netherlands, 1550-1720: https://books.google.co.za/books?id=OjfrAAAAMAAJ&q=rembrandt+lievens+still+life+with+books&redir_esc=y
  5. ↑ "Still Life with Books, Jan Lievens, c. 1627 - c. 1628". Rijksmuseum. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Januarie 2023. Besoek op 4 Maart 2023.
  6. ↑ "Jan Lievens: A Dutch Master Rediscovered". Milwaukee Art Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Junie 2022. Besoek op 4 Maart 2023.
  7. ↑ The Fascinating Traits of Spanish Vanitas Paintings: https://www.thecollector.com/fascinating-traits-of-spanish-vanitas-paintings/
  8. ↑ Iacob, Anisia (3 January 2023). "The Fascinating Traits of Spanish Vanitas Paintings". The Collector.
  9. ↑ "Vanitas". Collins English Dictionary. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2023. Besoek op 4 Maart 2023.
  10. ↑ Camplin, Jamie; Ranauro, Maria (2018). The art of reading : an illustrated history of books in paint. Los Angeles, California: Getty Publications. p. 18. ISBN 9781606065860.
  11. ↑ Still Life with Books, Jan Lievens, c. 1627 - c. 1628: https://www.rijksmuseum.nl/en/collection/SK-A-4090
  12. ↑ van Thiel, Pieter J.J. "An Interpretation of the Still Life with Books, Jug, Glass and Bread Roll, Attributed to Jan Lievens". Rijksmuseum. Rijksmuseum. Besoek op 19 Maart 2023.
  13. ↑ An Interpretation of the Still life with Books, Jug, Glass and breadroll, attributed to Jan Lievens: https://bulletin.rijksmuseum.nl/article/view/11606/13151
  14. ↑ "Jan Lievens: Vanitas Still Life". Museumdefundatie. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Besoek op 16 Maart 2023.
  15. ↑ Stone, Harriet (2019). Crowning Glories : Netherlandish Realism and the French Imagination during the Reign of Louis XIV. Toronto: University of Toronto Press. p. 212. ISBN 9781487530150.
  16. ↑ Moser, Benjamin (10 June 2010). "Not Rembrandt, But…". The New York Review of Books. Archived
  17. ↑ Wullschläger, Jackie (11 October 2019). "Rembrandt and Velázquez: inspired pairings at the Rijksmuseum". Financial Times.
  18. ↑ Chong, Alan (1999). Still-life paintings from the Netherlands, 1550-1720. Zwolle: Waanders Publishers. p. 146. ISBN 9789040093173.
  19. ↑ An Interpretation of the Still life with Books, Jug, Glass and breadroll, attributed to Jan Lievens: https://bulletin.rijksmuseum.nl/article/view/11606/13151

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Stillewe_met_boeke&oldid=2570137"