Stoelkleedjie
.jpg)
'n Stoelkleedjie of antimakassar is 'n klein doek wat oor die rug of arms van stoele, of die kop of kussings van 'n bank, geplaas word om te keer dat die permanente materiaal daaronder vuil word.[1] Die naam verwys ook na die lapkraag 'kraag' op 'n matrosehemp, wat gebruik word om makassar-olie van die uniform af te hou.
Makassar-olie was 'n salf vir die hare wat algemeen deur mans in die vroeë 19de eeu gebruik is, en is blykbaar vervaardig uit bestanddele wat in die hawe van Makassar in die Nederlandse Oos-Indië gekoop is. Die digter Byron het dit "jou onvergelyklike olie, Makassar" genoem.[2] Die mode vir geoliede hare het in die Victoriaanse en Edwardiese tydperk so wydverspreid geword dat huisvroue die arms en rûe van hul stoele met wasbare doeke begin bedek om te voorkom dat die materiaal besoedel word. Omstreeks 1850 het hulle as anti-makassars bekend geword. Hulle is ook in teaters geïnstalleer, sedert 1865.
Hulle het uitgebreide patrone gehad, dikwels in ooreenstemmende stelle vir die verskillende items van woonkamermeubels; hulle is óf tuis gemaak met behulp van 'n verskeidenheid tegnieke soos hekel of frivolité, óf gekoop. Die oorspronklike stoelkleedjies was gewoonlik van stywe wit hekelwerk gemaak, maar in die derde kwartaal van die 19de eeu het hulle eenvoudiger en sagter geword, gewoonlik van materiaal wat met 'n eenvoudige patroon in wol of sy gemaak is.[2]
Teen die begin van die 20ste eeu het stoelkleedjies so verwant geraak aan die Victoriaanse tydperk in die mense se gedagtes dat die woord kortliks 'n figuurlike term vir die tydperk geword het. Byvoorbeeld, stoelkleedjies is suggestief van outydse, Victoriaanse vroue in Rebecca West se roman "The Return of the Soldier".[3]
Stoelkleedjies word ook op die sitplekkoppe van kommersiële passasiersvervoervoertuie, soos treine, busse en veral vliegtuie gebruik om die oordrag van haarbedekkings en toestande tussen passasiers te voorkom, onderhoud te vereenvoudig en die lewe van materiaal te verleng.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Fleming, John & Hugh Honour. (1977) The Penguin Dictionary of Decorative Arts. London: Allen Lane, p. 26. ISBN 0713909412
- ↑ 2,0 2,1 Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Antimacassar". Encyclopædia Britannica. Vol. 2 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 127.
- ↑ "a mob of female relatives who were all useless either in the old way, with antimacassars, or in the new way, with golf-clubs"West, Rebecca (1918). The Return of the Soldier. The Century Co. p. 8.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Stoelkleedjie.
