Turks-Siriese aardbewings van 2023

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Op 6 Februarie 2023, om 04:17 TRT (01:17 UTC), het 'n Mw 7.8 aardbewing suidelike en sentrale Turkye en noordelike en westelike Sirië getref. Die episentrum was 37 km wes-noordwes van Gaziantep. Die aardbewing het 'n maksimum Mercalli-intensiteit van XII (Ekstreem) rondom die episentrum en in Antakya gehad. Dit is gevolg deur 'n Mw 7.7 aardbewing om 13:24. Hierdie aardbewing was 95 km noord-noordoos vanaf die eerste gesentreer. Daar was wydverspreide skade en tienduisende sterftes.

Die Mw 7.8-aardbewing is die grootste in Turkye sedert die 1939 Erzincan-aardbewing van dieselfde omvang,[1] en gesamentlik die tweede grootste in die land, na groter skattings vir die 1668 Noord-Anatolië-aardbewing.[2] Dit is ook een van die sterkste aardbewings wat nog in die Levant aangeteken is. Dit is tot by Egipte en die Swartseekus van Turkye gevoel. Daar was meer as 30 000 naskokke in die drie maande wat gevolg het.[3] Die seismiese volgorde was die gevolg van vlak slaan-glipverskuiwings langs segmente van die Oos-Anatoliese en Sürgü–Çardak-verskuiwings.

Daar was wydverspreide skade in 'n gebied van ongeveer 350 000 km2, omtrent so groot soos Duitsland.[4] Na raming is 14 miljoen mense, of 16 persent van Turkye se bevolking, geraak.[5] Ontwikkelingskundiges van die Verenigde Nasies het beraam dat ongeveer 1,5 miljoen mense dakloos gelaat is.[6]

Die bevestigde dodetal het op 59 259 gestaan: 50 783 in Turkye en 8 476 in Sirië. Dit is die dodelikste aardbewing in die huidige Turkye sedert die 526 Antiogië-aardbewing[7] en die dodelikste natuurramp in sy moderne geskiedenis.[8] Dit is ook die dodelikste in die huidige Sirië sedert die 1822 Aleppo-aardbewing;[9] die dodelikste wêreldwyd sedert die 2010 Haïti-aardbewing;[10] en die vyfde dodelikste van die 21ste eeu.[11] Skade is geskat op US$104 miljard in Turkye en US$14.8 miljard in Sirië, wat hulle die vierde duurste aardbewings op rekord maak.

Beskadigde paaie, winterstorms en ontwrigting van kommunikasie het die Ramp- en Noodbestuurpresidensie se redding- en noodlenigingspoging belemmer, wat 'n 60 000 sterk soek-en-reddingsmag,[12] 5 000 gesondheidswerkers[13] en 30 000 vrywilligers ingesluit het.[14] Na Turkye se oproep om internasionale hulp, het meer as 141 000 mense uit 94 lande by die reddingspoging aangesluit.[15]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ ISC (2022), ISC-GEM Global Instrumental Earthquake Catalogue (1904–2018), Version 9.1, International Seismological Centre, doi:10.31905/D808B825, http://www.isc.ac.uk/iscgem/index.php 
  2. ↑ Marco Bohnhoff; Patricia Martínez-Garzón; Fatih Bulut; Eva Stierle; Yehuda Ben-Zion (2016). "Maximum earthquake magnitudes along different sections of the North Anatolian fault zone". Tectonophysics. 674: 147–165. Bibcode:2016Tectp.674..147B. doi:10.1016/j.tecto.2016.02.028.
  3. ↑ "Kahramanmaraş Earthquakes – Türkiye and Syria, 31 May 2023". ReliefWeb. 20 Julie 2023. Besoek op 23 Julie 2023.
  4. ↑ England, Andrew; Smith, Alan; Parrish, Graham; Bernard, Steven (9 Februarie 2023). "Turkey and Syria's devastating earthquakes in graphics". Financial Times. Besoek op 24 Februarie 2023.
  5. ↑ Parkinson, Joe; Hinshaw, Drew; Grove, Thomas (12 Februarie 2023). "After Turkey's Earthquake Comes the Reckoning. 'Why Are We Unprepared?'". The Wall Street Journal. Besoek op 27 Februarie 2023.
  6. ↑ "1.5 million now homeless in Türkiye after quake disaster, warn UN development experts". United Nations Office at Geneva. 21 Februarie 2023. Besoek op 23 Februarie 2023.
  7. ↑ Bilginsoy, Z.; El Deeb, S.; Armangue, B.; Wilks, A. (15 Februarie 2023). "Turkey earthquake: Rising toll makes quake deadliest in Turkey's modern history". The New Zealand Herald.
  8. ↑ "The town that didn't collapse: How a tiny Turkish city avoided the earthquake's destruction". NBC News. 15 Februarie 2023. Besoek op 16 Februarie 2023.
  9. ↑ Ghosh, Pallab (11 Februarie 2023). "Turkey earthquake: Where did it hit and why was it so deadly?". BBC News. Besoek op 13 Februarie 2023.
  10. ↑ "The earthquake in Turkey is one of the deadliest this century. Here's why". CNN International. 9 Februarie 2023. Besoek op 9 Februarie 2023.
  11. ↑ "The earthquake in Turkey and Syria is the fifth deadliest of the 21st century". Le Monde. 16 Februarie 2023.
  12. ↑ "The earthquake in Turkey and Syria is the fifth deadliest of the 21st century". Le Monde. 16 Februarie 2023.
  13. ↑ "Donors Vow Funds As Turkey Quake Reconstruction Cost Top $100bn". AFP. 20 Maart 2023.
  14. ↑ "Political failure has killed people in Syria before and after the earthquakes". Counsil for Arab-British Understanding. 10 April 2023. Besoek op 14 April 2023.
  15. ↑ Grove, Thomas Grove; Malsin, Jared; Jones, Rory (9 Februarie 2023). "Earthquake Survivors' Time Is Running Out in Turkey and Syria". The Wall Street Journal. Besoek op 27 Februarie 2023.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Turks-Siriese_aardbewings_van_2023&oldid=2617002"