Veranderlike
In rekenaarwetenskap en wiskunde is 'n veranderlike 'n simboliese verteenwoordiging wat op 'n hoeveelheid of uitdrukking dui. In wiskunde word 'n veranderlike dikwels gebruik om 'n "onbekende" hoeveelheid aan te dui wat die vermoë het om te verander; in rekenaarwetenskap verteenwoordig dit 'n plek waar 'n waarde gestoor kan word. Veranderlikes staan dikwels in teenstelling met konstantes wat bekende waardes het en onveranderlik is.
Die begrip het 'n soortgelyke betekenis in die fisiese wetenskappe en ingenieurswese: 'n veranderlike is 'n hoeveelheid waarvan die waarde tydens die verloop van 'n eksperiment (insluitende simulasies) kan verander, by verskillende monsters of tydens die bedryf van 'n stelsel. Veranderlikes word onderskei van parameters, alhoewel 'n veranderlike in een konteks, as 'n parameter in 'n ander konteks gesien kan word.
In toegepaste statistiek is 'n veranderlike 'n meetbare faktor, eienskap of kenmerk van 'n indiwidu of 'n sntelsel—met ander woorde, iets wat verwag kan word om te varieer met tyd of tussen indiwidue. Lukrake veranderlikes is 'n idealisering hiervan in wiskundige statistiek, waar hulle gedefinieer word as meetbare funksies van 'n waarskynlikheidsruimte na 'n meetbare ruimte.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Verteenwoordig tipies 'n onbekende veranderlike. Al kan enige letter gebruik word is die algemene keuse. Hierdie gebruik kan teruggespoor word na die Arabiese woord šay' شيء = “ding”, wat in algebra en soortgelyk tekste in Ou Spaans opgeneem is met die uitspraak “šei”, en geskryf is as xei en later per gewoonte afgekort is na (Die Spaanse uitspraak van “x” het sedertdien verander. Ander bronne beweer dat die 'n afkorting is van die Latynse causa wat 'n vertaling van die Arabiese شيء was. Hoe dit ookal sy, dit het die gewoonte gevestig om letters te gebruik om hoeveelhede in algebra te verteenwoordig. In wiskunde word 'n “skuinsdruk x” () dikwels gebruik om te verhoed dat dit met die vermenigvuldigingsteken verwar word. Vanuit wiskunde het die gewoonte in die alledaagse kultuur ook gespruit om “X” te gebruik as 'n generiese plekhouer vir 'n veranderlike waarvan die waarde onbekend of geheim is, soos in projek X of meneer X.
Algemene oorsig
[wysig | wysig bron]Veranderlikes word in wiskundige vergelykings gebruik. In die vergelyking x + 1 = 5, is x 'n veranderlike wat 'n onbekende getal verteenwoordig. Veranderlikes word dikwels verteenwoordig deur letters van die Romeinse alfabet, maar kan ook deur letters van ander alfabette, soos die Griekse alfabet en ander simbole verteenwoordig word. In hierdie sin word veranderlikes as 'n "plekhouer" gebruik in baie vertakkinge van wiskunde.
Benamingskonvensies vir veranderlikes
[wysig | wysig bron]In wiskunde in die algemeen is die letters wat die meeste gebruik word om veranderlikes voor te stel "x", "y", "n", "a" en "b"— "x" en "y" word die meeste gebruik omdat hulle dikwels ook gebruik word om die twee asse van 'n tweedimensionale grafiek voor te stel, terwyl "a" en "b" dikwels gebruik word om koëffisiënte van x en y in die algemene vorm van 'n linêere vergelyking voor te stel.