Kolibrie: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
No edit summary
Klaar
Lyn 45: Lyn 45:
| doi=10.1007/bf01920240
| doi=10.1007/bf01920240
}}</ref> Om energie te bespaar as kos skaars is en snags wanneer hulle nie kos soek nie, kan hulle in ’n toestand soortgelyk aan [[hibernasie]] gaan – dit laat hul metobolisme afneem tot ’n 15de van die normale toestand.<ref>{{cite web|url=http://nationalzoo.si.edu/scbi/migratorybirds/webcam/hummingbirds.cfm|title=Hummingbirds|publisher=Nationalzoo.si.edu|accessdate=2013-04-01}}</ref>
}}</ref> Om energie te bespaar as kos skaars is en snags wanneer hulle nie kos soek nie, kan hulle in ’n toestand soortgelyk aan [[hibernasie]] gaan – dit laat hul metobolisme afneem tot ’n 15de van die normale toestand.<ref>{{cite web|url=http://nationalzoo.si.edu/scbi/migratorybirds/webcam/hummingbirds.cfm|title=Hummingbirds|publisher=Nationalzoo.si.edu|accessdate=2013-04-01}}</ref>

==Evolusie==
[[Beeld:Hummingbird Aerodynamics of flight.jpg|thumb|240px|links|’n Robynkeelkolibrie hang in die lug.]]

’n Kaart van die kolibrie se stamboom wat saamgestel is ná ’n ontleding van 284 van die 338 bekende [[spesie]]s toon ’n vinnige diversifikasie van 22 miljoen&nbsp;jaar gelede af.<ref name="sd">{{cite web|url= http://www.sciencedaily.com/releases/2014/04/140403132207.htm|title= Hummingbirds' 22-million-year-old history of remarkable change is far from complete|date =3 April 2014|publisher= ScienceDaily|accessdate= 30 September 2014}}</ref> Die talle spesies word in nege [[Klade|hoofklades]] ingedeel.<ref name=sd /><ref name="McGuire2007">{{Cite journal |title = Phylogenetic Systematics and Biogeography of Hummingbirds: Bayesian and Maximum Likelihood Analyses of Partitioned Data and Selection of an Appropriate Partitioning Strategy |url = http://sysbio.oxfordjournals.org/content/56/5/837 |journal = Systematic Biology |date = 2007-10-01 |issn = 1063-5157 |pmid = 17934998 |pages = 837–856 |volume = 56 |issue = 5 |doi = 10.1080/10635150701656360 |first = Jimmy A. |last = McGuire |first2 = Christopher C. |last2 = Witt |first3 = Douglas L. |last3 = Altshuler |first4 = J. V. |last4 = Remsen}}</ref><ref>{{Cite journal |title = Molecular Phylogenetics and the Diversification of Hummingbirds |url = http://www.cell.com/article/S0960982214002759/abstract |journal = Current Biology |issn = 0960-9822 |pmid = 24704078 |pages = 910–916 |volume = 24 |issue = 8 |doi = 10.1016/j.cub.2014.03.016 |first = Jimmy A. |last = McGuire |first2 = Christopher C. |last2 = Witt |first3 = J. V. |last3 = Remsen |first4 = Ammon |last4 = Corl |first5 = Daniel L. |last5 = Rabosky |first6 = Douglas L. |last6 = Altshuler |first7 = Robert |last7 = Dudley |date=Apr 2014}}</ref><ref>{{Cite journal |title = A higher-level taxonomy for hummingbirds |url = https://link.springer.com/article/10.1007/s10336-008-0330-x |journal = Journal of Ornithology |date = 2008-08-05 |issn = 0021-8375 |pages = 155–165 |volume = 150 |issue = 1 |doi = 10.1007/s10336-008-0330-x |first = Jimmy A. |last = McGuire |first2 = Christopher C. |last2 = Witt |first3 = J. V. Remsen |last3 = Jr |first4 = R. |last4 = Dudley |first5 = Douglas L. |last5 = Altshuler}}</ref> Hoewel alle spesies op nektar van [[blom]]me staatmaak om energie vir hul hoë metabolisme en vinnige vlerkgeklap te kry, het gekoördineerde veranderings in blom- en snawelvorms die vorming van nuwe spesies kolibries en plante aangemoedig. Vanweë hierdie buitengewone evolusiepatroon kan tot 140 spesies saam in ’n streek soos die [[Andes]]gebergte voorkom.<ref name=sd />

Die evolusieboom wys die kolibries se voorouers het sowat 42&nbsp;miljoen jaar gelede van insekvretende [[windswaels]] (familie Apodidae) en boomwindswaels (familie Hemiprocnidae) afgeskei, moontlik in [[Eurasië]].<ref name=sd /> ’n Belangrike evolusionêre faktor was blykbaar ’n veranderde smaakreseptor wat meegebring het dat kolibries na nektar kan soek.<ref>{{Cite journal | doi = 10.1126/science.1255097| pmid = 25146290| title = Evolution of sweet taste perception in hummingbirds by transformation of the ancestral umami receptor| journal = Science| volume = 345| issue = 6199| pages = 929–33| year = 2014| last1 = Baldwin | first1 = M. W.| last2 = Toda | first2 = Y.| last3 = Nakagita | first3 = T.| last4 = O'Connell | first4 = M. J.| last5 = Klasing | first5 = K. C.| last6 = Misaka | first6 = T.| last7 = Edwards | first7 = S. V.| last8 = Liberles | first8 = S. D. | pmc=4302410}}</ref> Teen 22&nbsp;miljoen jaar gelede het die voorouerspesie van huidige kolibries gevestig geraak in [[Suid-Amerika]], waar omgewingstoestande verdere diversifikasie aangemoedig het.<ref name=sd /> Dit lyk of die Andes ’n besonder ryk omgewing vir die evolusie van kolibries was omdat diversifikasie oor die afgelope 10&nbsp;miljoen jaar saam met die opheffing van die bergreeks plaasgevind het.<ref name=sd />

Binne dieselfde geografiese gebied ontwikkel klades kolibries saam met nektardraende plantklades, en dit beïnvloed die meganisme van [[bestuiwing]].<ref>{{cite journal|journal=BMC Evolutionary Biology|title=The temporal build-up of hummingbird/plant mutualisms in North America and temperate South America|authors=Abrahamczyk S, Renner SS|year= 2015|volume=15|page=104|doi=10.1186/s12862-015-0388-z|url=http://www.biomedcentral.com/1471-2148/15/104|pmid=26058608|pmc=4460853}}</ref><ref>{{cite journal|journal=Biological Journal of the Linnean Society|volume=114|issue=4|pages=848–859|year=2015|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/bij.12476/abstract|title=Diversity and clade ages of West Indian hummingbirds and the largest plant clades dependent on them: a 5–9 Myr young mutualistic system|authors=Abrahamczyk S, Souto-Vilarós D, McGuire JA, Renner SS|doi=10.1111/bij.12476}}</ref> Dieselfde geld vir die [[swaardkolibrie]] (''Ensifera ensifera''), een van die [[morfologie]]s mees ekstreme spesies, en sy hoofbron van nektar, ''[[Passiflora]]''.<ref>{{cite journal|doi=10.1098/rspb.2014.0888|title=Escape from extreme specialization: Passionflowers, bats and the sword-billed hummingbird|journal=Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences|volume=281|issue=1795|pages=20140888|year=2014|last1=Abrahamczyk|first1=S.|last2=Souto-Vilaros|first2=D.|last3=Renner|first3=S. S.|pmid=25274372|pmc=4213610}}</ref>

==Spesies==
[[Beeld:Purple-throated carib hummingbird feeding.jpg|thumb|240px|links|’n Granaatkolibrie drink nektar.]]

In tradisionele [[taksonomie]] word kolibries geplaas in die [[Orde (biologie)|orde]] [[Apodiformes]], wat ook die windswaels bevat. Sommige wetenskaplikes plaas hulle egter in hul eie orde, Trochiliformes. Die voëls se vlerkbene is hol en bros, en [[fossiel]]e word dus nie maklik gevorm nie; dit veroorsaak dat die evolusiegeskiedenis swak aangeteken is. Hoewel wetenskaplikes meen kolibries het in Suid-Amerika ontstaan, waar die diversifikasie van spesies die grootste is, het moontlike voorouers van huidige spesies moontlik voorgekom in dele van Europa tot in wat vandag Suid-[[Rusland]] is.<ref>{{cite journal |journal=Biologist |volume=52 |issue=1 |pages=12–16 |first=Gerald |last=Mayr |title=Fossil Hummingbirds of the Old World |date= Maart 2005 |format=PDF |url=http://www.senckenberg.de/files/content/forschung/abteilung/terrzool/ornithologie/hummingbird_biologist.pdf}}</ref>

Tussen 325 en 340 spesies ia al beskryf, na gelang van die taksonomiese oogpunt. Daar is twee subfamilies – een is Phaethornithinae, met 34 spesies in ses genera, en die ander Trochilinae, wat al die ander, tipiese spesies bevat. Onlangse ontledings dui egter daarop dat daar nege hoofklades is.<ref name="McGuire2007" />

Fossiele van kolibries uit die Pleistoseen is in [[Brasilië]] en die [[Bahamas]] ontdek; nie een is egter wetenskaplik beskryf nie. Van die huidige spesies is net ’n paar fossiele bekend. In 2004 het dr. Gerald Mayr van die Senckenberg-museum in [[Frankfurt am Main]] twee fossiele van 30&nbsp;miljoen jaar oud geïdentifiseer.<ref>{{cite news|url=http://www.cbc.ca/health/story/2004/05/06/bird_fossils040506.html |title=Oldest hummingbird fossil found |publisher=Cbc.ca |date=2004-05-06 |accessdate=2009-01-25}}</ref> Daar is eers nie besef die fossiele van hierdie primitiewe spesie (''Eurotrochilus inexpectatus'', vir "onverwagte Europese kolibrie"), is kolibries nie omdat aangeneem is die voëls het nie buite die Amerikas voorgekom nie, totdat Mayr hulle van nader ondersoek het.

Die grootste raaisel is wat met die kolibries gebeur het in die rofweg 25&nbsp;miljoen jaar tussen die primitiewe ''Eurotrochilus'' en die moderne fossiele. Die ongelooflike morfologiese veranderings, die afname in grootte, die verspreiding na die Amerikas en die uitsterwing in Eurasië het alles in dié tyd gebeur. [[DNS]]-toetse<ref name="Bleiweiss et al.">{{cite journal | last1 = Bleiweiss | first1 = Robert | last2 = Kirsch | first2 = John A. W. | last3 = Matheus | first3 = Juan Carlos | year = 1999 | title = DNA-DNA hybridization evidence for subfamily structure among hummingbirds | url = http://sora.unm.edu/sites/default/files/journals/auk/v111n01/p0008-p0019.pdf | format = PDF | journal = [[Auk (journal)|Auk]] | volume = 111 | issue = 1| pages = 8–19 | doi = 10.2307/4088500 }}</ref> dui daarop dat die grootste verspreiding van Suid-Amerikaanse kolibries ten minste gedeeltelik in die [[Mioseen]], sowat 12&nbsp;miljoen tot 13&nbsp;miljoen jaar gelede, plaasgevind het tydens die opheffing van die Andes.

In 2013 is ontdek ’n 50&nbsp;miljoen jaar oue fossiel wat in [[Wyoming]] ontdek is, was ’n voorouer van beide kolibries en windswaels voordat dié twee groepe geskei het.<ref>{{cite journal | last1 = Ksepka | first1 = Daniel T. | last2 = Clarke | first2 = Julia A. | last3 = Nesbitt | first3 = Sterling J. | last4 = Kulp | first4 = Felicia B. | last5 = Grande | first5 = Lance | year = 2013 | title = Fossil evidence of wing shape in a stem relative of swifts and hummingbirds (Aves, Pan-Apodiformes) | doi = 10.1098/rspb.2013.0580 | journal = Proceedings of the Royal Society B | volume = 280 | issue = 1761| page = 1761 | pmid=23760643 | pmc=3652446}}</ref>


== Verwysings ==
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
{{Verwysings|3}}


==Eksterne skakels==
==Eksterne skakels==

Wysiging soos op 12:00, 25 Februarie 2018

Kolibrie
Tydperk: 30–0 m. jaar gelede
Rupelium-tans
Vier kolibries van Trinidad en Tobago.
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:
Animalia
Filum:
Chordata
Klas:
Aves
Orde:
Apodiformes
Familie:
Trochilidae

Vigors, 1825
Subfamilies

Phaethornithinae
Trochilinae

Kolibries (Engels: hummingbirds) is voëls van die Amerikas van die familie Trochilidae. Hulle is van die kleinste voëls, met sommige spesies wat net sowat 7,5-13 cm lank is. Die heel kleinste voël bekend is juis ’n kolibrie, die bykolibrie wat sowat 5 cm lank is en minder as 2 g weeg.

Die Engelse naam kom van die gonsgeluid wat hul vlerke skep terwyl hulle teen hoë frekwensies geklap word. Kolibries hang in die lug en klap hul vlerke van 12 keer sekonde by die groter spesies tot 80 keer in van die kleinste spesies. Van dié wat in windtonnels getoets is, het ’n spoed van meer as 15 m/s gehaal en sommige spesies kan teen meer as 22 m/s duik.[1][2]

Kolibries het die hoogste metabolisme van alle homotermiese diere (wat ’n konstante liggaamstempertauur handhaaf ondanks wisselende omgewingstemperatuur).[3] Om energie te bespaar as kos skaars is en snags wanneer hulle nie kos soek nie, kan hulle in ’n toestand soortgelyk aan hibernasie gaan – dit laat hul metobolisme afneem tot ’n 15de van die normale toestand.[4]

Evolusie

’n Robynkeelkolibrie hang in die lug.

’n Kaart van die kolibrie se stamboom wat saamgestel is ná ’n ontleding van 284 van die 338 bekende spesies toon ’n vinnige diversifikasie van 22 miljoen jaar gelede af.[5] Die talle spesies word in nege hoofklades ingedeel.[5][6][7][8] Hoewel alle spesies op nektar van blomme staatmaak om energie vir hul hoë metabolisme en vinnige vlerkgeklap te kry, het gekoördineerde veranderings in blom- en snawelvorms die vorming van nuwe spesies kolibries en plante aangemoedig. Vanweë hierdie buitengewone evolusiepatroon kan tot 140 spesies saam in ’n streek soos die Andesgebergte voorkom.[5]

Die evolusieboom wys die kolibries se voorouers het sowat 42 miljoen jaar gelede van insekvretende windswaels (familie Apodidae) en boomwindswaels (familie Hemiprocnidae) afgeskei, moontlik in Eurasië.[5] ’n Belangrike evolusionêre faktor was blykbaar ’n veranderde smaakreseptor wat meegebring het dat kolibries na nektar kan soek.[9] Teen 22 miljoen jaar gelede het die voorouerspesie van huidige kolibries gevestig geraak in Suid-Amerika, waar omgewingstoestande verdere diversifikasie aangemoedig het.[5] Dit lyk of die Andes ’n besonder ryk omgewing vir die evolusie van kolibries was omdat diversifikasie oor die afgelope 10 miljoen jaar saam met die opheffing van die bergreeks plaasgevind het.[5]

Binne dieselfde geografiese gebied ontwikkel klades kolibries saam met nektardraende plantklades, en dit beïnvloed die meganisme van bestuiwing.[10][11] Dieselfde geld vir die swaardkolibrie (Ensifera ensifera), een van die morfologies mees ekstreme spesies, en sy hoofbron van nektar, Passiflora.[12]

Spesies

’n Granaatkolibrie drink nektar.

In tradisionele taksonomie word kolibries geplaas in die orde Apodiformes, wat ook die windswaels bevat. Sommige wetenskaplikes plaas hulle egter in hul eie orde, Trochiliformes. Die voëls se vlerkbene is hol en bros, en fossiele word dus nie maklik gevorm nie; dit veroorsaak dat die evolusiegeskiedenis swak aangeteken is. Hoewel wetenskaplikes meen kolibries het in Suid-Amerika ontstaan, waar die diversifikasie van spesies die grootste is, het moontlike voorouers van huidige spesies moontlik voorgekom in dele van Europa tot in wat vandag Suid-Rusland is.[13]

Tussen 325 en 340 spesies ia al beskryf, na gelang van die taksonomiese oogpunt. Daar is twee subfamilies – een is Phaethornithinae, met 34 spesies in ses genera, en die ander Trochilinae, wat al die ander, tipiese spesies bevat. Onlangse ontledings dui egter daarop dat daar nege hoofklades is.[6]

Fossiele van kolibries uit die Pleistoseen is in Brasilië en die Bahamas ontdek; nie een is egter wetenskaplik beskryf nie. Van die huidige spesies is net ’n paar fossiele bekend. In 2004 het dr. Gerald Mayr van die Senckenberg-museum in Frankfurt am Main twee fossiele van 30 miljoen jaar oud geïdentifiseer.[14] Daar is eers nie besef die fossiele van hierdie primitiewe spesie (Eurotrochilus inexpectatus, vir "onverwagte Europese kolibrie"), is kolibries nie omdat aangeneem is die voëls het nie buite die Amerikas voorgekom nie, totdat Mayr hulle van nader ondersoek het.

Die grootste raaisel is wat met die kolibries gebeur het in die rofweg 25 miljoen jaar tussen die primitiewe Eurotrochilus en die moderne fossiele. Die ongelooflike morfologiese veranderings, die afname in grootte, die verspreiding na die Amerikas en die uitsterwing in Eurasië het alles in dié tyd gebeur. DNS-toetse[15] dui daarop dat die grootste verspreiding van Suid-Amerikaanse kolibries ten minste gedeeltelik in die Mioseen, sowat 12 miljoen tot 13 miljoen jaar gelede, plaasgevind het tydens die opheffing van die Andes.

In 2013 is ontdek ’n 50 miljoen jaar oue fossiel wat in Wyoming ontdek is, was ’n voorouer van beide kolibries en windswaels voordat dié twee groepe geskei het.[16]

Verwysings

  1. ↑ Clark, C. J.; Dudley, R. (2009). "Flight costs of long, sexually selected tails in hummingbirds". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 276 (1664): 2109–2115. doi:10.1098/rspb.2009.0090. PMC 2677254. PMID 19324747.
  2. ↑ Ridgely RS, Greenfield PG (2001). The Birds of Ecuador, Field Guide (1 uitg.). Cornell University Press. ISBN 0-8014-8721-8.
  3. ↑ Suarez, R. K. (1992). "Hummingbird flight: Sustaining the highest mass-specific metabolic rates among vertebrates". Experientia. 48 (6): 565–70. doi:10.1007/bf01920240. PMID 1612136.
  4. ↑ "Hummingbirds". Nationalzoo.si.edu. Besoek op 1 April 2013.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 "Hummingbirds' 22-million-year-old history of remarkable change is far from complete". ScienceDaily. 3 April 2014. Besoek op 30 September 2014.
  6. ↑ 6,0 6,1 McGuire, Jimmy A.; Witt, Christopher C.; Altshuler, Douglas L.; Remsen, J. V. (1 Oktober 2007). "Phylogenetic Systematics and Biogeography of Hummingbirds: Bayesian and Maximum Likelihood Analyses of Partitioned Data and Selection of an Appropriate Partitioning Strategy". Systematic Biology. 56 (5): 837–856. doi:10.1080/10635150701656360. ISSN 1063-5157. PMID 17934998.
  7. ↑ McGuire, Jimmy A.; Witt, Christopher C.; Remsen, J. V.; Corl, Ammon; Rabosky, Daniel L.; Altshuler, Douglas L.; Dudley, Robert (April 2014). "Molecular Phylogenetics and the Diversification of Hummingbirds". Current Biology. 24 (8): 910–916. doi:10.1016/j.cub.2014.03.016. ISSN 0960-9822. PMID 24704078.
  8. ↑ McGuire, Jimmy A.; Witt, Christopher C.; Jr, J. V. Remsen; Dudley, R.; Altshuler, Douglas L. (5 Augustus 2008). "A higher-level taxonomy for hummingbirds". Journal of Ornithology. 150 (1): 155–165. doi:10.1007/s10336-008-0330-x. ISSN 0021-8375.
  9. ↑ Baldwin, M. W.; Toda, Y.; Nakagita, T.; O'Connell, M. J.; Klasing, K. C.; Misaka, T.; Edwards, S. V.; Liberles, S. D. (2014). "Evolution of sweet taste perception in hummingbirds by transformation of the ancestral umami receptor". Science. 345 (6199): 929–33. doi:10.1126/science.1255097. PMC 4302410. PMID 25146290.
  10. ↑ Abrahamczyk S, Renner SS (2015). "The temporal build-up of hummingbird/plant mutualisms in North America and temperate South America". BMC Evolutionary Biology. 15: 104. doi:10.1186/s12862-015-0388-z. PMC 4460853. PMID 26058608.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
  11. ↑ Abrahamczyk S, Souto-Vilarós D, McGuire JA, Renner SS (2015). "Diversity and clade ages of West Indian hummingbirds and the largest plant clades dependent on them: a 5–9 Myr young mutualistic system". Biological Journal of the Linnean Society. 114 (4): 848–859. doi:10.1111/bij.12476.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
  12. ↑ Abrahamczyk, S.; Souto-Vilaros, D.; Renner, S. S. (2014). "Escape from extreme specialization: Passionflowers, bats and the sword-billed hummingbird". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 281 (1795): 20140888. doi:10.1098/rspb.2014.0888. PMC 4213610. PMID 25274372.
  13. ↑ Mayr, Gerald (Maart 2005). "Fossil Hummingbirds of the Old World" (PDF). Biologist. 52 (1): 12–16.
  14. ↑ "Oldest hummingbird fossil found". Cbc.ca. 6 Mei 2004. Besoek op 25 Januarie 2009.
  15. ↑ Bleiweiss, Robert; Kirsch, John A. W.; Matheus, Juan Carlos (1999). "DNA-DNA hybridization evidence for subfamily structure among hummingbirds" (PDF). Auk. 111 (1): 8–19. doi:10.2307/4088500.
  16. ↑ Ksepka, Daniel T.; Clarke, Julia A.; Nesbitt, Sterling J.; Kulp, Felicia B.; Grande, Lance (2013). "Fossil evidence of wing shape in a stem relative of swifts and hummingbirds (Aves, Pan-Apodiformes)". Proceedings of the Royal Society B. 280 (1761): 1761. doi:10.1098/rspb.2013.0580. PMC 3652446. PMID 23760643.

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kolibrie&oldid=1651083"