Hrad Rabí

Aansig van die Rabí-kasteel en die gelyknamige dorp

Die kasteel, soos gesien vanuit die noorde

'n Lugaansig van die kasteelkompleks

Argeologiese vondse word in die kasteel se museum vertoon

Die kasteel se ondergrondse gange en Gotiese kelders is toeganklik vir die publiek

Hrad Rabí (Afrikaans: Rabí-kasteel, Duits: Burg Raby) is die ruïne van 'n laat-Gotiese hoogteburg in Tsjeggië, geleë in die gelyknamige nedersetting in die Suidwes-Boheemse distrik Okres Klatovy. Die kasteel is in 1978 tot nasionale kulturele monument verklaar en in die 1980's gerestoureer.

Die kasteel het in die bergstreek Bavorovská vrchovina, op 'n hoogte van 480 m bo seevlak, aan die boloop van die Otavarivier en sowat 10 km noordoos van die stadjie Sušice ontstaan. Dit is een van die magtigste en mees versterkte vestings in Tsjeggië en heel Sentraal-Europa, met 'n oppervlakte wat in sy bloeitydperk omstreeks 10 000 vierkante meter beslaan het. Sy kasteeltoring was die tweede grootste in Boheme na dié van die Karlštejn-kasteel.

Die eerste gedokumenteerde verwysing na Hrad Rabí dateer van 1380, maar heel waarskynlik het die kasteel al in die 12de eeu ontstaan, soos uit enkele Romaanse stylelemente blyk, met 'n hoë uitkyktoring in sy middel en 'n binnehof. Landbougeriewe het eweneens deel uitgemaak van die kompleks. Om die handelsroete tussen Sušice en Horažďovice asook goudmynbou langs die Otava te beskerm, is vir die vesting 'n strategiese ligging op 'n heuwel gekies. Net suid daarvan kronkel die Otava se rivierloop.

Geskiedenis

Vroeë geskiedenis

Dit is nie bekend in wie se opdrag die kasteel oorspronklik gebou is nie. Binne die historiese konteks van die streek dui alles daarop dat die Oos-Beierse grawegesin Bogen, wat danksy 'n huwelik tussen 1124 en 1273 in besit van die omliggende gebiede was, die vesting laat oprig het. In die laat 13de eeu het die kasteel teruggeval aan Boheme en is vermoedelik deur die adellike Velhartic-familie bewoon, die destydse eienaars van landerye rondom Sušice.

Die eerste historiese verwysing na Rabí van 1380 noem Puta I van Švihov (Duits: Schwihau), 'n familielid van die Huis Riesenberg, as kasteelheer. Dié adellike familie het die vesting, wat destyds slegs uit 'n donjon (woontoring) bestaan het, òf gekoop òf danksy hul verwantskap met die Velhartices verwerf.

Uitbou tot vesting

In die tydperk tussen die laat 14de en die vroeë 15de eeu is die kasteel - onder die indruk van 'n konflik tussen die Boheemse adelsunie Panská jednota en koning Wenceslaus - deur Břeněk Švihovský uit die Huis Riesenberg uitgebrei, versterk en tot militêre vesting uitgebou.

In 1407 het met Jan van Riesenberg 'n verteenwoordiger van die Rooms-Katolieke adel, wat lojaal teenoor die koning gestaan het, die kasteel geërf. Vanaf 1415 was Hrad Rabí dus 'n militêre basis vir die teenstanders van die Hussiete-beweging. Hussietemagte het gedurende die Hussiete-oorloë twee keer, in 1420 en 1421, daarin geslaag om die kasteel in te neem. Hul aanvoerder, die eenogige Jan Žižka, het tydens die gevegte ook sy tweede oog verloor.

Ná Jan se afsterwe het Wilhelm von Riesenberg Rabí geërf. Die kasteel was vervolgens in besit van Půta Švihovský (Puta II von Schwihau) wat die vesting verder laat uitbrei het. So is die kasteel is van 'n tweede verdedigingsmuur voorsien. Die kasteel se status is verhoog deur die feit dat Puta die amp van hoogste koninklike regter beklee het en talle onderhandelinge en feestelike etes hier plaasgevind het.

Agteruitgang

Puta se nakomelinge, in wie se besit die kasteel vanaf 1504 was, het toenemend in 'n moeilike finansiële situasie verkeer. In 1548 was die Riesenberg-familie dus genoodsaak om die kasteel te verkoop. Rabí het vervolgens meerdere male van eienaar gewissel. So was dit in besit van Heinrich Kurzbach von Trachenberg, Diviš Malovec van Libějovice en Wilhelm von Rosenberg. In 1570 is dit oorgeneem deur die Chanovský-familie van Dlouhá Ves. Die kasteel was tot in die erste dekade van die 18de eeu in hul besit.

Ondanks keiserlike dekrete, uitgevaardig deur Ferdinand III en Leopold I, waarvolgens die vesting gesloop sou word, het Rabí bly voortbestaan. Nogtans is daar geen noodsaaklike instandhoudingswerk meer gedoen nie, en die kompleks het in verval geraak. Veral gedurende die Dertigjarige Oorlog het die kasteel groot skade gely. Die bouval se mure het vir die plaaslike dorpsbevolking as steengroef gedien, en in 1720 het 'n brand in die kasteelkompleks gewoed.

Restourasie

Teen die begin van die 18de eeu het die Lambergs, 'n Oostenrykse adellike familie in diens van die Huis van Habsburg, die kompleks oorgeneem. In 1920 is die kasteel se bouval teen 'n simboliese prys van een Tsjeggoslowaakse kroon aan 'n vereniging in Horažďovice verkoop wat hom vir die bewaring van kunswerke en kulturele en natuurmonumente beywer het en omvattende herstelwerk begin het. In 1954 het Rabí staatsbesit geword. Aan die kasteel, wat in 1978 tot nasionale monument verklaar is, is tussen 1979 en 1985 nog eens omvattende herstelwerk gedoen.

Eksterne skakels

Media

• Hrad Rabí op YouTube- videosnit deur idvideo.cz