Les mots et les choses
| Naam van werk | Les Mots et les Choses |
|---|---|
| Subtitle | Une archéologie des sciences humaines |
| Werkveld | filosofie |
| Hoof onderwerp | human science |
| Voorafgegaan deur | The Birth of the Clinic |
| Genre | essay |
| Het uitgawe | Slova a věci |
| Outeur | Michel Foucault |
| Uitgewer | Éditions Gallimard |
| Plek van publikasie | Parys |
| Land van oorsprong | Frankryk |
| Taal van werk of naam | Frans |
| Publikasiedatum | 1966 |
| Pryse ontvang | Le Monde se 100 boeke van die eeu |
Les mots et les choses: Une archéologie des sciences humaines (Afrikaansː Die orde van dinge: 'n argeologie van die menslike wetenskappe, Engels: The Order of Things: An Archaeology of the Human Sciences) is 'n boek van 1966 deur die Franse filosoof Michel Foucault. Dit is in Engels vertaal en in 1970 deur Pantheon Books gepubliseer. (Foucault het L'Ordre des Choses verkies vir die oorspronklike Franse titel, maar het die titel verander omdat dit gebruik is deur twee strukturalistiese werke wat onmiddellik voor Foucault gepubliseer is).
Foucault poog om die oorsprong van die menswetenskappe "op te grawe", wat hul oorsprong het in "lewe, arbeid en taal", dit wil sê: biologie, ekonomie en taalkunde. Die boek begin met 'n uitgebreide bespreking van Diego Velázquez se skildery Las Meninas en sy komplekse rangskikking van siglyne, verborgenheid en voorkoms. Dan ontwikkel hy sy sentrale stelling: dat alle tydperke van die geskiedenis sekere onderliggende epistemologiese aannames besit wat bepaal wat aanvaarbaar is soos byvoorbeeld die wetenskaplike diskoers.
Die konsep van episteme[wysig | wysig bron]
Die sleutelbegrip van die boek is dat verskillende tydperke van die geskiedenis gekenmerk is deur 'n aantal voorwaardes van waarheid of diskoers wat algemeen is vir verskillende kennisareas en bepaal wat dit moontlik of aanvaarbaar is om te bevestig, en dat dit onderworpe is om oor tyd te verander.[1] Foucault ontleed die skuiwe in die paradigma van denke tussen die klassieke en moderne tydperke:
• Ten opsigte van taal: van algemene grammatika tot linguistiek
• Ten opsigte van lewende organismes: van natuurlike geskiedenis tot biologie
• Ten opsigte van geld: van die wetenskap van rykdom tot ekonomie.
Foucault verwys na drie episteme:
1. Die episteme van die Renaissance, wat gekenmerk word deur ooreenkoms en ewebeeld.
2. Die klassieke episteme, wat gekenmerk word deur voorstelling, ordening, identiteit en verskil, wat aanleiding gee tot kategorisering en taksonomie.
3. Die moderne episteme, die karakter waarvan Foucault poog om te ontbloot.
Binne die klassieke episteme beweer Foucault dat die begrip "mens" nog nie gedefinieer is nie; Daar is sekerlik van die mens gepraat, maar nie onderhewig aan 'n duidelike epistemologiese bewustheid nie.[2]
Invloed[wysig | wysig bron]
Foucault se kritiek was invloedryk op die gebied van kulturele geskiedenis.[3] Die verskillende verskuiwings in bewussyn wat hy in die eerste hoofstukke van die boek uitwys, het verskeie geleerdes, soos Theodore Porter,[4] gelei om die basisse vir kennis in ons hedendaagse bestaan te ondersoek, asook om die projeksie van moderne kategorieë van kennis op vakke wat intrinsiek onbegryplik bly ten spyte van historiese kennis, te ondersoek.
Les mots et les choses het Foucault as 'n intellektuele figuur in Frankryk tot prominensie gebring. 'n Resensie deur Jean-Paul Sartre het Foucault aangeval as "die laaste barrikade van die bourgeoisie". Foucault het geantwoord: "Arme bourgeoisie; As hulle my as 'n" barrikade nodig het, het hulle reeds mag verloor!"[5]
Jean Piaget, in Structuralism, het Foucault se episteme vergelyk met Thomas Kuhn se idee van 'n paradigma.[6]
Sien ook[wysig | wysig bron]
• Le Monde se 100 boeke van die eeu
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Foucault, Dits et Écrits I, in Sur la justice populaire, bl.1239
- ↑ Foucault, Les mots et les choses, op. cit., bl.320
- ↑ Chambon, Adrienne (1999). Reading Foucault for Social Work. New York: Columbia University Press. pp. 36–37. ISBN 978-0-231-10717-4.
- ↑ Porter, Theodore (1992). Quantification and the accounting ideal in science. Social Studies of Science 22(4): pp. 633–651.
- ↑ Miller, James (1994). The Passion of Michel Foucault. New York: Anchor Books. bl.159.
- ↑ Piaget, Jean (1970). Structuralism. New York: Harper & Row. bl. 132.
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
Normdata  |
|
|---|