Jean-Paul Sartre

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Jean-Paul Sartre
Jean-Paul Sartre in 1950
Gebore
Jean-Paul Charles Aymard Sartre

21 Junie 1905
Sterf15 April 1980
NasionaliteitVlag van Frankryk Frankryk
Beroepromanskrywer, dramaturg, filosoof en joernalis
EggenootSimone de Beauvoir
Ouer(s)Jean-Baptiste Sartre (vader)
Anne-Marie Schweitzer (moeder)
Handtekening

Jean-Paul Sartre (21 Junie 190515 April 1980) was een van die belangrikste Franse filosowe en saam met Simone de Beauvoir een van die hooffigure van die Franse eksistensialisme. As 'n linkse intellektuele skryf hy 'n reeks dramas, essays en romans. L'être et le néant is sy vernaamste filosofiese werk. Sy belangrikste dramas is Les Mouches, Huis Clos, Crime passionel, La Putain respectueuse en Les Séquestrés d'Altona. In 1964 word die Nobelprys vir Letterkunde aan hom toegeken, alhoewel Sartre weier om dit in ontvangs te neem.[1]

Literêre bydrae[wysig | wysig bron]

Die Graf van Sartre en Beauvoir.
Omslag van L'existentialisme est un humanisme.

Sy eerste roman La nausée (Die mislikheid, 1938), wat talle outobiografiese elemente bevat, en die verhaalbundel Le mur (Die muur, 1939) verseker dat Sartre 'n belangrike plek in die literatuurgeskiedenis inneem. Met die Amerikaanse literêre styl van die montage, waarvan John dos Passos se Manhattan Transfer een van die bekendste voorbeelde is, as sy voorbeeld lei Sartre saam met Albert Camus, André Malraux, Antoine de Saint-Exupéry en Blaise Cendrars 'n nuwe fase van die Franse letterkunde in, wat onder die invloed van die Amerikaanse realisme staan.

Met Les mots (Die woorde), 'n verhaal oor sy kinderdae, lewer Sartre 'n buitengewone bydrae tot die outobiografiese genre.

Die toneelstukke van Sartre geniet minder aandag; dit gee veral uitdrukking aan Sartre se politieke oortuigings.

Bibliografie[wysig | wysig bron]

Werke[wysig | wysig bron]

Romans en novelles[wysig | wysig bron]

  • 1938 - La Nausée (Die Walging)
  • 1939 - Le Mur (Die muur), 'n bundel met vyf kort romans:
    • Le Mur
    • La Chambre
    • Érostrate
    • Intimité
    • L'Enfance du chef
  • 1945 - Les chemins de la liberté vol 1 (Die weg na vryheid)
  • 1945 - Les chemins de la liberté vol 2
  • 1949 - Les chemins de la liberté vol 3

Toneelstukke[wysig | wysig bron]

  • 1940 - Baronia
  • 1943 - Les Mouches (Die vlieë)
  • 1945 - Huis clos (Met geslote deure)
  • 1946 - La Putain respectueuse (Die eerbiedige lichtekooi)
  • 1946 - Morts sans sépulture
  • 1948 - Les Mains sales (Vuil hande)
  • 1951 - Le Diable et le Bon Dieu (Die duiwel en God)
  • 1954 - Kean
  • 1955 - Nekrassov
  • 1959 - Les Séquestrés d'Altona
  • 1965 - Les Troyennes

Scenario's[wysig | wysig bron]

  • 1947 - Les jeux sont faits (Die teerling is geworpe)
  • 1962 - L'Engrenage (Tussen die ratte)

Filosofie[wysig | wysig bron]

  • 1936 - L'Imagination (Beeld en verbeelding)
  • 1937 - La Transcendance de l'Ego (Die ek is 'n ding)
  • 1938 - Esquisse d'une théorie des émotions (Magie en emosie)
  • 1940 - L'Imaginaire (Die imaginaire; fenomenologiese psigologie van die verbeelding)
  • 1943 - L'être et le néant: Essai d'ontologie phenomenologique (Die wees en die nietigheid; proewe van 'n fenomenologiese ontologie Rotterdam 2003: ISBN 90-5637-497-4)
  • 1945 - L'existentialisme est un humanisme (Oor die eksistensialisme)
  • 1947-1976 - Situations (I - X); (Rewolusie en literatuur : 'n keuse uit Situations 1938-1976, Amsterdam, 1977)
  • 1947 - Conscience et connaissance de soi
  • 1947 - Réflexions sur la question Juive (Portret van 'n antisemiet)
  • 1960 - Critique de la raison dialectique
  • 1983 - Cahiers pour une morale (postuum)
  • 1985 - Critique de la raison dialectique II : L'intelligibilité de l'histoire (postuum)
  • 1989 - Vérité et existence (postuum)

Literêre kritieke[wysig | wysig bron]

  • 1947 - Baudelaire
  • 1952 - Saint Genet comédien et martyr (Die heilige Genet; martelaar en komediant)
  • 1971-1973 - L'Idiot de la famille

Outobiografies[wysig | wysig bron]

  • 1964 - Les Mots (Die woorde)
  • 1983-1995 - Carnets de la drôle de guerre
  • 1983 - Lettres au Castor et à quelques autres, tome I et II

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. "The Nobel Prize in Literature 1964" (in Engels). Nobelprize.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Julie 2018. Besoek op 7 Oktober 2017.

Bronne[wysig | wysig bron]

  • Annie Cohen-Solal, Sartre, 1905 - 1980 (Parys 1985)
  • Frans de Haan, Jean-Paul Sartre, De Beauvoir, vrijheid en terreur, Uitg. Aspekt, 2006, ISBN 90-5911-344-6
  • Lévy, Bernard-Henri, De eeuw van Sartre - Een filosofische zoektocht, 2004, ISBN 90-351-2312-3
  • Francis Jeanson, "Jean-Paul Sartre", Beszige Bij, A'dam, 1968 (Nl vertaling)

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]