Post-industriële samelewing

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Clark se Sektormodel vir Amerikaanse ekonomie 1850–2009. [1] Die grafiek illustreer die oorheersing van primêre, sekondêre en tersiêre bedrywe (as 'n deel van alle werksgeleenthede) oor tyd, soos 'n samelewing ontwikkel.

In sosiologie is die post-industriële samelewing die stadium van die samelewing se ontwikkeling wanneer die dienstesektor meer welvaart genereer as die vervaardigingsektor van die ekonomie.

Die term is geskep deur Alain Touraine en is nou verwant aan soortgelyke sosiologiese teoretiese konsepte soos post-Fordisme, inligtingsamelewing, kennisekonomie, post-industriële ekonomie, laatmoderniteit en netwerksamelewing. Hulle kan almal in ekonomiese of sosiale wetenskaplike dissiplines gebruik word as 'n algemene teoretiese agtergrond vir 'n navorsingsontwerp.

Soos die term gebruik is, het 'n paar algemene temas, insluitend dié hieronder, na vore laat kom.

  1. Die ekonomie ondergaan 'n oorgang van die produksie van goedere na die verskaffing van dienste.
  2. Kennis word 'n gewaardeerde vorm van kapitaal; sien menslike kapitaal.
  3. Die vervaardiging van idees is die belangrikste manier om die ekonomie te laat groei.
  4. Deur prosesse van globalisering en outomatisering neem die waarde en belangrikheid vir die ekonomie van blouboordjie, vakbondwerk, insluitend handearbeid (bv. monteerlynwerk) af, en dié van professionele werkers (bv. wetenskaplikes, kreatiewe-industrie) professionele persone en IT-professionele persone) groei in waarde en voorkoms.
  5. Gedrags- en inligtingswetenskappe en tegnologieë word ontwikkel en geïmplementeer. (bv. gedragsekonomie, inligtingsargitektuur, kubernetika, spelteorie en inligtingsteorie.)

Oorsprong[wysig | wysig bron]

Daniel Bell het die term gewild gemaak deur sy 1974-werk The Coming of Post-Industrial Society.[2] Alhoewel sommige Bell gekrediteer het met die skep van die term, [3] het die Franse sosioloog Alain Touraine in 1969 die eerste groot werk oor die post-industriële samelewing gepubliseer. Die term is ook wyd gebruik deur die sosiale filosoof Ivan Illich in sy 1973-artikel Tools for Conviviality en kom soms voor in linkse tekste dwarsdeur die middel tot laat 1960's.[4] Die term het gegroei en verander soos dit hoofstroom geword het. Die term word nou gebruik deur bemarkers soos Seth Godin,[5] PhD's in openbare beleid soos Keith Boeckelman,[6] en sosioloë soos Neil Fligstein en Ofer Sharone.[7] Amerikaanse president Bill Clinton het die term gebruik om Chinese groei te beskryf in 'n rondetafelgesprek in Shanghai in 1998.[8]

Waarde van kennis[wysig | wysig bron]

Inligtingwerkers in die post-industriële samelewing

Die post-geïndustrialiseerde samelewing word gekenmerk deur 'n verhoogde toekenning van waarde aan kennis. Dit self is nie verbasend nie, aangesien dit voorafgeskadu is in Daniel Bell se vermoede oor hoe ekonomiese indiensnemingspatrone in sulke samelewings sal ontwikkel. Hy beweer indiensneming sal vinniger groei in die tersiêre (en kwaternêre) sektor relatief tot indiensneming in die primêre en sekondêre sektor en dat die tersiêre (en kwaternêre) sektore voorkeur sal geniet in die ekonomie. Dit sal so aanhou gebeur dat die "impak van die deskundige" sal uitbrei en mag deur kennis gemonopoliseer sal word.[9]

Aangesien tersiêre en kwaternêre sektorposisies in wese kennisgeoriënteerd is, sal dit 'n herstrukturering van onderwys tot gevolg hê, ten minste in sy nuanses. Die "nuwe mag ... van die deskundige" gee gevolglik aanleiding tot die groeiende rol van universiteite en navorsingsinstitute in post-industriële samelewings.[9] Post-industriële samelewings raak self georiënteerd rondom hierdie plekke van kennisproduksie en produksie van kundiges as hul nuwe fokus. Gevolglik is die grootste begunstigdes in die post-industriële samelewing jong stedelike professionele persone. As 'n nuwe, opgevoede en verpolitiseerde generasie wat meer passievol is deur liberalisme, sosiale geregtigheid en omgewingsbewustheid, word die verskuiwing van mag in hul hande, as gevolg van hul kennisgeoriënteerdheid, dikwels as 'n goeie ding aangehaal.[10][11]

Die toenemende belangrikheid van kennis in post-industriële samelewings lei tot 'n algemene toename in kundigheid deur die ekonomie en regdeur die samelewing. Op hierdie manier elimineer dit wat Alan Banks en Jim Foster identifiseer as "ongewenste werk sowel as die erger vorme van armoede en ongelykheid." Hierdie effek word aangevul deur die voormelde beweging van mag in die hande van jong opgevoede mense wat gemoeid is met sosiale geregtigheid.[11]

Ekonome by Berkeley het die waarde van kennis as 'n vorm van kapitaal bestudeer wat waarde toevoeg tot materiële kapitaal, soos 'n fabriek of 'n vragmotor. Gesprekke volgens dieselfde lyne van hul argument, die byvoeging of 'produksie' van kennis, kan die basis word van wat ongetwyfeld as 'post-industriële' beleide wat bedoel is om ekonomiese groei te lewer, beskou sal word.[12]

Die waarde van spesifiek wetenskaplike kennis en tegnologie kan paradoksaal genoeg deur individue in 'n post-industriële samelewing gedevalueer word aangesien hulle steeds die voordele daarvan verwag, maar meer sensitief is vir morele probleme en risiko's.[13]

Kreatiwiteitskultuur[wysig | wysig bron]

Net so dien die post-industriële samelewing ook die kultuur van kreatiwiteit. Baie van diegene wat die beste toegerus is om in 'n toenemend tegnologiese samelewing te floreer, is jong volwassenes met tersiêre opleiding. Namate onderwys self meer en meer georiënteerd raak om mense te produseer wat in staat is om die behoefte aan selfaktualisering, kreatiwiteit en selfuitdrukking te beantwoord, word opeenvolgende generasies meer toegerus met die vermoë om by te dra tot en sulke bedrywe voort te sit. Hierdie verandering in onderwys, sowel onder die opkomende klas jong professionele persone, word geïnisieer deur wat James D Wright identifiseer as 'n "ongekende ekonomiese welvaart en die versadiging van basiese materiële behoeftes."[10] Ellen Dunham-Jones neem ook hierdie kenmerk waar van post-industriële samelewing waar "oorvloedige goedere billik versprei [is ten einde] arbeidslose ontspanning en selfbeskikking" verbruik kan word.[14]

Die post-industriële samelewing word beklemtoon as een waar kennis mag is en tegnologie die instrument is.[9] Natuurlik, waar 'n mens kreatief geneig is, word hulle bevoordeel deur so 'n samelewing. Die leerstelling van "spoed, mobiliteit en smeebaarheid" is goed geskik vir 'n dinamiese kreatiewe industrie en aangesien nywerhede van goeie produksie in voorrang afneem, word die weg gebaan vir kunstenaars, musikante en ander sulke tipes, wie se vaardighede beter deur die tersiêre en kwaternêre sektor bedien word.[14] Stedelike geograaf Trevor Barnes, in sy werk wat die Vancouver-ervaring in na-oorlogse ontwikkeling uiteensit, verwys na die post-industriële situasie, met verwysing na die ontstaan en konsolidasie van 'n beduidende videospeletjiebedryf as 'n bestanddeel van die elite-dienstesektor.[15]

Hierdie verhoogde vermoë van die post-industriële samelewing met betrekking tot die kreatiewe industrie word weerspieël deur die ekonomiese geskiedenis van post-industriële samelewings. Namate ekonomiese aktiwiteite verskuif van hoofsaaklik primêre en sekondêre sektor-gebaseerde na tersiêre, en later kwaternêre, sektor-gebaseerde, word stede waarin hierdie verskuiwing plaasvind meer oop vir die uitruil van inligting.[16] Dit word genoodsaak deur die eise van 'n tersiêre en kwaternêre sektor: om 'n bedryf wat gefokus is op finansies, onderwys, kommunikasie, bestuur, opleiding, ingenieurswese en estetiese ontwerp beter te kan diens, moet die stad uitruilpunte word wat in staat is om die meeste te voorsien soos opgedateerde inligting van regoor die wêreld. Omgekeerd, soos stede 'n konvergensie van internasionale idees word, kan verwag word dat die tersiêre en kwaternêre sektor sal groei.[15][16]

'n Virtuele kultus van 'kreatiewes' het ontstaan wat die post-industriële etos beliggaam en dikwels beskryf en verdedig. Hulle voer aan dat ondernemings wat ontasbare goedere skep 'n meer prominente rol ingeneem het in die nasleep van vervaardiging se agteruitgang.

Die akteur en destydse artistieke direkteur van die Old Vic-teater, Kevin Spacey, het die ekonomiese saak vir die kunste in terme van die verskaffing van werk en om van groter belang in uitvoere as vervaardiging (asook 'n opvoedkundige rol) aangevoer in 'n gasrubriek wat hy geskryf vir The Times.[17]

Kritici[wysig | wysig bron]

Post-industrialisme word gekritiseer vir die hoeveelheid werklike fundamentele verandering wat dit in die samelewing teweegbring, indien enige. 'n Gematigde siening wat deur Alan Banks en Jim Foster gehuldig word, voer aan dat voorstellings van die post-industriële samelewing deur ondersteuners aanvaar dat professionele, opgevoede elite voorheen minder relevant was as wat hulle geword het in die nuwe sosiale orde, en dat veranderinge wat plaasgevind nie net gering is nie, maar baie vergroot is.[11] Meer kritiese sienings sien die hele proses as die hoogste evolusie van kapitalisme, waarin die stelsel kommoditeite produseer in teenstelling met praktiese goedere en privaat in plaas van sosiaal bepaal word. Hierdie siening word aangevul deur die bewering dat "die kenmerkende kenmerk van 'n moderne [dit wil sê, post-industriële] samelewing is dat dit 'n tegnokrasie is."[9] Sulke samelewings word dan opvallend vir hul vermoë om sosiale bewussyn te ondermyn deur magte van manipulasie eerder as magte van dwang, wat die "ideologie van die regerende klas [as] ... oorwegend as bestuurders" weerspieël.[9]

In ooreenstemming met die siening dat niks fundamenteel verander het in die oorgang van industriële samelewings na post-industriële samelewings nie, is die aandrang op voortslepende probleme uit vorige ontwikkelingsperiodes. Neo-Malthusiaanse in wese fokus hierdie uitkyk op die post-industriële samelewing se voortdurende stryd met kwessies van hulpbronskaarste, oorbevolking en omgewingsagteruitgang, wat alles oorblyfsels uit sy industriële geskiedenis is.[18] Dit word vererger deur 'n "korporatiewe liberalisme" wat poog om ekonomiese groei voort te sit deur "die skepping en bevrediging van valse behoeftes," of soos Christopher Lasch meer spottend daarna verwys, "gesubsidieerde afval."[9]

Stedelike ontwikkeling in die konteks van post-industrialisme is ook 'n twispunt. In teenstelling met die siening dat die nuwe leiers van die post-industriële samelewing toenemend omgewingsbewus is, beweer hierdie kritiek dat stedelike ontwikkeling eerder lei tot omgewingsagteruitgang, wat gewortel is in die patrone van ontwikkeling. Stedelike verspreiding, wat gedragsgewys gekenmerk word deur stede wat “aan die periferie in selfs laer digthede uitbrei” en fisies deur “kantoorparke, winkelsentrums, woonstelgroepe, korporatiewe kampusse en omheinde gemeenskappe,” word as die hoofkwessie uitgesonder.[14] As gevolg van 'n post-industriële kultuur van "mobiele kapitaal, die diensekonomie, post-Fordistiese besteebare verbruikerswese en bankderegulering," het stedelike verspreiding veroorsaak dat post-industrialisme omgewings- en sosiaal regressief geword het.[14] Van eersgenoemde is die agteruitgang van die omgewing as gevolg van indringing aangesien stede voldoen aan eise vir lae-digtheidbewoning; die groter verspreiding van bevolking verbruik meer van die omgewing terwyl dit meer energieverbruik noodsaak om reis binne die steeds groeiende stad te vergemaklik, wat groter besoedeling veroorsaak.[14] Hierdie proses roep die neo-Malthusiaanse bekommernisse van oorbevolking en hulpbronskaarste op wat onvermydelik tot agteruitgang van die omgewing lei.[18] Van laasgenoemde moedig “post-industrialisme se doktrine van … mobiliteit en smeebaarheid” 'n ontkoppeling tussen gemeenskappe aan 'n sosiale struktuur van goedere/verhoudings wat deur die “post-Fordistiese weggooibare verbruiker[iste]”-houding as verwisselbaar, verbruikbaar en vervangbaar beskou word. [14]

Post-industrialisme as konsep is hoogs Westers-sentries. Teoreties en effektief is dit slegs moontlik in die Globale Weste, wat die voorstanders daarvan aanvaar dat dit uitsluitlik in staat is om industrialisasie en dan post-industrialisering ten volle te verwesenlik. Herman Kahn het optimisties voorspel dat die "ekonomiese groei, uitgebreide produksie en groeiende doeltreffendheid" van post-industriële samelewings en die gevolglike "materiële oorvloed en ... hoë kwaliteit van lewe" na "byna alle mense in Westerse samelewings" en slegs "sommige in Oosterse gemeenskappe" sal strek.”[18] Hierdie voorspelling word elders behandel deur bewerings dat die post-industriële samelewing bloot kapitalisme laat voortduur.[9][14]

Deur die kritiese bewering dat alle moderne samelewings tegnokrasieë is, voltooi T. Roszak die ontleding deur te sê dat "alle samelewings in die rigting van tegnokrasieë beweeg."[9] Hieruit is die voorste "suave tegnokrasieë" in die Weste, terwyl al die ander word agtereenvolgens in dalende volgorde gegradeer: "vulgêre tegnokrasieë," "teratoide tegnokrasieë," en uiteindelik "komiese opera-tegnokrasieë."[9] Hierdie siening veronderstel belangrik een oorgang en verder een pad van oorgang vir samelewings om te ondergaan, d.w.s. die een wat Westerse samelewings na verwagting sal voltooi. Baie soos die demografiese oorgangsmodel, laat hierdie voorspelling nie ruimte vir die idee van 'n Oosterse of ander alternatiewe modelle van oorgangsontwikkeling nie.

Neologisme[wysig | wysig bron]

Toe historici en sosioloë die revolusie wat op die landbougemeenskap gevolg het, oorweeg het, het hulle dit nie 'n "post-landbou-samelewing" genoem nie. "Post-industriële samelewing" dui slegs op 'n afwyking, nie 'n positiewe beskrywing nie.[19][20]

Een van die woord se vroeë gebruikers, Ivan Illich, het hierdie kritiek vooruitgeloop en die term Conviviality, of die Convivial Society, geskep om te funkdioneer as 'n positiewe beskrywing van sy weergawe van 'n post-industriële samelewing.

Sosiale kritiek[wysig | wysig bron]

’n Groep geleerdes (insluitend Allen Scott en Edward Soja) voer aan dat nywerheid in die middel van die hele proses van kapitalistiese akkumulasie bly, met dienste wat nie net toenemend geïndustrialiseer en geoutomatiseer word nie, maar ook hoogs afhanklik bly van industriële groei.

Sommige waarnemers, insluitend Soja (wat voortbou op die teorieë van die Franse filosoof van stedelikheid Henri Lefebvre), stel voor dat alhoewel nywerheid buite 'n "post-industriële" nasie gevestig kan wees, daardie nasie nie die industrie se noodsaaklike sosiologiese belangrikheid kan ignoreer nie.

Verdere kommer kan geopper word oor die verskil in ingesteldheid en doelwitte tussen diegene in 'n industriële samelewing, en dié in 'n post-industriële een. Byvoorbeeld, as die industriële samelewing (wat die grondstowwe en goedere wat deur sy eweknie verbruik vervaardig) om een of ander rede die toevoer aan die post-industriële nasie sou afsny, sou daar min uitweg vir laasgenoemde wees om te verseker dat voorsieningskettings nie ontwrig word nie. Aangesien die samelewing wat op idees gebaseer is, werklike produkuitset sou verminder het, sou die industriële samelewing in 'n posisie wees om terme aan sy eweknie te dikteer. Die reaksie van die "meer gevorderde" nasie kan uiteindelik effektief of skadelik wees, maar dit sal moeilik wees om die gaping te oorbrug totdat die binnelandse industrie die gebrek aan ingevoerde vervaardigde goedere kan vergoed.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ "Who Makes It? Clark's Sector Model for US Economy 1850-2009". Besoek op 29 Desember 2011.
  2. ↑ Bell, Daniel. The Coming of Post-Industrial Society. New York: Harper Colophon Books, 1974.
  3. ↑ Ahead of the curve, Schumpeter, The Economist, 3 Februarie 2011
  4. ↑ By voorbeeld, James Weinstein, 'Studies on the Left: R.I.P.', Radical America: An SDS Magazine, vol.1, no.3 (Nov-Des, 1967), bl.2.
  5. ↑ Godin, Seth. Linchpin (2010)
  6. ↑ Boeckelman, Keith (1995). "The American States in the Postindustrial Economy". State & Local Government Review. 27 (3): 182–187. JSTOR 4355128.
  7. ↑ Work in the Postindustrial Economy of California. (2002) On the web, http://www.russellsage.org/publications/workingpapers/workpostindcalif/document Geargiveer 27 Julie 2011 op Wayback Machine
  8. ↑ 1999 Forward to "The Coming of the Post-Industrial Society" by Daniel Bell
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 9,8 Targ, Harry R. (September 1976). "Global Dominance and Dependence, Post-Industrialism, and International Relations Theory: A Review". International Studies Quarterly. 20 (3): 461. doi:10.2307/2600095. JSTOR 2600095.
  10. ↑ 10,0 10,1 Wright, James D.“The Political Consciousness of Post-Industrialism.” Contemporary Sociology. 7. 3 (1978): 270-273.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Banks, Alan and Jim Foster.The Mystifications of Post-Industrialism. Appalachian Journal 10. 4 (1983): 372-378.
  12. ↑ Czarnitzki, Dirk; Hall Bronwyn H. (Berkeley); Oriani Raffaele; The Market Valuation of Knowledge Assets in US and European Firms. http://elsa.berkeley.edu/~bhhall/papers/CHO05_mktval.pdf
  13. ↑ Nisbet, Matthew C. (2019). "Science and Society Beliefs across the Globe". Skeptical Inquirer. Vol. 43, no. 5. Center for Inquiry. pp. 25–27. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Desember 2019. Besoek op 6 Desember 2019.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 Dunham-Jones, Ellen. “New Urbanism as a Counter-Project to Post-Industrialism [The Promise of New Urbanism].” Places. 13. 2 (2000): 26-31.
  15. ↑ 15,0 15,1 Barnes, T et al. “Vancouver: Restructuring narratives in the transnational metropolis.” Canadian urban regions: trajectories of growth and change. Eds. L Bourne et al. (2011): 291-327.
  16. ↑ 16,0 16,1 Golden, Miriam & Michael Wallerstein. “Domestic and International Causes for the Rise of Pay Inequality: Post-Industrialism, Globalization, and Labor Market Institutions.” The Institute for Research on Labor and Employment, UCLA (2006).
  17. ↑ http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/guest_contributors/article6251188.ece Kevin Spacey makes an economic case for the arts(abonnement vereis)
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Gibson, Donald E. “Post-Industrialism: Prosperity or Decline?” Sociological Focus. 26. 2 (1993): 147-163.
  19. ↑ Veneris, Yannis. The Informational Revolution, Cybernetics and Urban Modelling, Ph.D. Thesis, the University of Newcastle upon Tyne, UK, 1984. Hierdie tesis het tendense en teorieë (algemene ekonomies en streeks) ondersoek en 'n grootskaalse dinamiese simulasiemodel van die oorgang van 'n industriële na 'n inligtingsekonomie ontwikkel.
  20. ↑ Veneris, Yannis. Modeling the transition from the Industrial to the Informational Revolution, Environment and Planning A 22(3):399-416, 1990. [1]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Post-industriële_samelewing&oldid=2584143"