Zain Eckleton

Zain Eckleton is ’n Afrikaanse skrywer.

Lewe en werk[wysig | wysig bron]

Hy word in die laat vyftigerjare as die oudste van drie kinders in Goodwood in Kaapstad gebore. Hy is gebore met die oorerflike oogsiekte retinitis pigmentosa. Sy ma was ’n skoonmaker by ’n haarsalon en sy pa ’n ongeletterde nutsman wat los werkies gedoen het. Die gesin verhuis gereeld op die Kaapse Vlakte, waar hulle meestal in sinkhutjies in agterplase woon. Hy gaan skool in Elsiesrivier by ’n skool vir normale kinders, waar hy ten spyte van sy gebrek gereeld eerste staan in sy klas. Van standerd ses af maak sy oogsiekte dit egter al moeiliker vir hom om by te hou met skoolwerk. Boonop los sy pa die gesin toe hy dertien jaar oud is en hy is verplig om die skool te verlaat en te werk om te help met die onderhoud van die gesin. Later los sy ma haar werk ook, omdat sy as diabeet te veel sukkel. In hierdie jare het hy slegs sowat 4% sig. Hy doen hoofsaaklik fabriekwerk, onder andere vir CNA se sentrale stoorkamer, waar hy die pakke boeke moet vang en uitpak. Dit raak te moeilik en hy moet as enigste broodwinner hierdie werk laat vaar. Hierna reageer hy op ’n advertensie op Springbok Radio en kom so in aanraking met die League of Friends of the Blind (Lofob) in Grassy Park. Hulle leer hom hoe om in sy skaduwêreld te leef. Op dertigjarige ouderdom gaan bly hy in 1987 by Lofob, tot 1993. In hierdie tyd rehabiliteer hulle hom en kan hy sy studies hervat. Bedags leer hy hoe om mandjies te vleg by die Vereniging vir Blindes in Soutrivier en snags leer hy. Hy voltooi standerd agt en kry daarna tegniese opleiding by die Optima-Kollege in Pretoria, waarna hy as maatskaplike hulpwerker kwalifiseer. Intussen leer hy hoe om blinde rolbal te speel en verwerf sy nasionale kleure in hierdie sport. By die Wêreldrolbalbyeenkoms vir blindes in Johannesburg wen Suid-Afrika die toernooi en verwerf hy ’n goue medalje in die pare en brons in die enkels.

By die Vereniging vir Blindes in Soutrivier ontmoet hy vir Gadiya, terwyl hy as maatskaplike hulpwerker daar diens doen. Sy het sowat 10% sig en is boonop hardhorend en ’n diabeet. Sy vaste besluit was om nooit te trou nie, omdat sy kinders sy oogtoestand sou erf. Hy en Gadiya raak egter verlief en trou. Sy twee dogters het elkeen spesiale behoeftes. Soraya het sowat 80% sig, maar die jongste dogter, Tazneem, kan slegs 10% sien. Hy werk as telefonis by die Kuilsrivier polisiestasie, waar hy met behulp van gespesialiseerde rekenaartoerusting duisende oproepe in ’n verdonkerde vertrek kanaliseer. Gadiya is op 13 Oktober 2010 aan ’n hartaanval oorlede, ’n week nadat die uitgewer hom bel om te sê sy roman “Die rolbalspeler” is aanvaar vir publikasie. Hy woon in Hannoverstraat in Highbury Park in Kuilsrivier naby Kaapstad saam met sy twee dogters, Soraya en Tazneem.

Skryfwerk[wysig | wysig bron]

Hy begin skryf om ’n meer uitgebreide weergawe van die bruin kultuur te gee as dié wat in blanke skrywers of die werk van byvoorbeeld Adam Small voorkom. Sy eerste kortverhaal verskyn in 1986 in Huisgenoot. In 1998 is hy ’n finalis in die jaarlikse Radiosondergrense radiodramakompetisie. Hierna wend hy hom tot langer prosa, maar aanvanklik word sy manuskripte afgekeur omdat keurders die meer stereotipiese weergawe van die bruin taalgebruik en humor bo sy meer ernstige werk verkies. In ^[1]“Die rolbalspeler” is Hans Meintjes die hoofkarakter. Hy is ’n jong man van Bishop Lavis met slegs 2% sig en vleg rottangmandjies om vir sy sieklike ma en bedorwe jonger broer te sorg. In sy uitsiglose bestaan ontmoet hy dan die blonde maatskaplike werker Erika, wat hom aan rolbal vir blindes bekendstel en sy afrigter en vriendin word. Erika se verhouding met haar ouers is problematies en daar is ook ander geraamtes in haar kas. Geleidelik verander hulle verhouding tot ’n meer ernstige een, met die ligging en dinamika van rolbalballe wat metafoor word vir menslike verhoudings en motiverings. Met hierdie boek slaag die skrywer daarin om die leser in die verhaal in te trek en bewus te maak van die ervarings van blindes. Hierdie roman word vir die verhoog verwerk deur Saartjie Botha en onder andere in 2014 by die KKNK opgevoer.