Afrikaansche Schouwburg
| ||
| Die St. Stephenskerk soos dit vandag lyk. | ||
| Ander name | The African Theatre Komediehuis The Theatre | |
| Stad of dorp | Kaapstad | |
| Land | Suid-Afrika | |
| Geopen | September 1801 | |
| Gesluit | 1836 | |
Die Afrikaansche Schouwburg (in Engels bekend as The African Theatre) was aan die begin van die 19de eeu ’n teater in Kaapstad. Dit was die eerste klipteater in ’n Europese styl in Suid-Afrika en een van die eerstes in die Suidelike Halfrond. Dit was ook onder verskeie ander name bekend, soos die Komediehuis, The Theatre ens.[1] Die gebou het later ’n NG kerk geword. Dit bestaan steeds.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die idee vir ’n teater het gekom van die destydse Britse goewerneur, sir George Yonge. Hy het dit ontwerp en dit is in 1800 op die destydse Hottentotplein (later Boereplein en nou bekend as Riebeeckplein) in die Kaapstadse middestad gebou. Dit het geen foyer of orkesbak gehad nie en die verhoog was klein, maar dit was stylvol binne. Die gehoor het op ’n balkon en in ryk versierde loges gesit. Onder die teater was stoorkamers en winkels. ’n Orkesbak is in 1804 gebou.
Dit is ’n dubbelverdieping aan die Breestraatse kant. Die onderste sowat twee meter van die mure is van ontblote Tafelberg-sandsteen, en die res is van klip en modderstene wat oorgepleister is.[2]
Die teater is in September 1801 in gebruik geneem met Shakespeare se Henry IV, Part I. Dit word algemeen beskou as die begin van ’n georganiseerde toneellewe in Suid-Afrika. Nederlandse en Engelse toneelstukke is opgevoer. Die eerste Nederlandse stuk was sover bekend A. von Kotzebue se De Papegaay, op 5 Maart 1803.[3] Die Nederlandse toneel was die regstreekse voorloper van die latere Afrikaanse toneel.[4]
Die Fransman Charles Etienne Boniface, wat in 1806 in die Kaap aangekom het en 46 jaar lank aktief by die teater in Suid-Afrika betrokke was, het veral opspraak gewek met sy werke, baie daarvan kabaret. Dit was nie net skerp nie, maar ook meermale daarop gerig om vooraanstaandes by te kom.[5]
Die einde
[wysig | wysig bron]Weens kerkstrominge uit Engeland, wat toenemend gerig was teen wêreldse vermaak, is die teater in 1836 gesluit. In dié tyd is die slawe ook bevry en die eerste kerkdiens vir hulle is in 1838 in die teatergebou gehou. Ontevrede slawe-eienaars, of slawe volgens sommige bronne,[6] het die gebou met klippe bestook en so het St. Stephenskerk sy naam gekry (Stefanus was die eerste martelaar wat gestenig is). Op 12 November 1857 het dit die eiendom van die NG Kerk geword en enkele veranderings is toe aangebring om daarvan ’n kerk te maak.
Die kerk is nou ’n nasionale gedenkwaardigheid.[7] In die vroeë 2000's is begin om die gebou te restoureer onder beheer van die St. Stephen’s Restourasietrust. Die oorspronklike verfkleure is weer aangewend deur onder meer 19de-eeuse skilderye van die gebou te bestudeer. Die verf is ook van die kerkbanke verwyder om die oorspronklike kleur van die geelhout, Amerikaanse greinhout en eikehout bloot te lê.[8]
Die herstelde gebou is in Januarie 2009 heringewy.[9]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ The Encyclopaedia of South African Theatre, Film, Media and Performance URL besoek op 3 Maart 2013
- ↑ Foto-onderskrif, Die Burger, 13 April 1009[dooie skakel] URL besoek op 3 Maart 2013
- ↑ Afrikaansche Schouwburg stu kultuur, Die Burger, 31 Augustus 2002 URL besoek op 3 Maart 2013
- ↑ Bosman, F.C.L. Drama en toneel in Suid-Afrika, deel I: 1652 – 1855 (1928)
- ↑ Kaapse kabaret kom al ’n lang pad, Die Burger, 31 Januarie 2009, URL besoek op 3 Maart 2013
- ↑ Cape Town History[dooie skakel] URL besoek op 3 Maart 2013
- ↑ Kerk is weer ’n teater, Die Burger, 4 Mei 1990[dooie skakel] URL besoek op 3 Maart 2013
- ↑ St. Stephen's word al geverf, Die Burger, 22 Augustus 2008[dooie skakel] URL besoek op 3 Maart 2013
- ↑ Uitreik en betrokke, Die Burger, 27 Januarie 2009 URL besoek op 3 Maart 2013