Amritsar-slagting
Die Jallianwala Bagh-slagting, ook bekend as die Amritsar-slagting, het op 13 April 1919 plaasgevind toe troepe van die Brits-Indiese Leër onder die bevel van waarnemende brigadier-generaal Reginald Dyer wapens afgevuur het op 'n skare ongewapende Punjab-burgers wat in Jallianwala Bagh, Amritsar, Punjab, Brits-Indië byeengekom het. Die burgers het byeengekom vir 'n vreedsame protesaksie ten einde die arrestasie en deportasie van twee nasionale leiers, Satya Pal en Saifuddin Kitchlew, te verwerp en om die Sikh-fees van Baisakhi te vier.
Die insident
[wysig | wysig bron]Die Jallianwalla Bagh is 'n openbare tuin met mure aan alle kante en vyf ingange.[1] Op Sondag, 13 April 1919 was Dyer daarvan oortuig dat 'n groot opstand en gepaardgaande onluste sou uitbreek. Hy het dienooreenkomstig alle vergaderings verbied; sy kennisgewing is egter nie wyd versprei nie. Dit was die dag van Baisakhi, 'n belangrike Sikh-fees, en baie dorpenaars het byeengekom in die Bagh-tuin om die feesdag te vier. By die aanhoor daarvan dat 'n vergadering by Jallianwala Bagh byeengekom het, het Dyer daarna vertrek met troepe van die 9de Gorkha Rifles.[2] Dyer en sy troepe het die tuin binnegegaan, en sodoende die hoofingang agter hulle geblokkeer, posisie ingeneem op 'n verhoogde uitkeping, en op Dyer se bevel losgebrand op die skare vir omtrent tien minute. Hulle het hul geweervuur grootliks gerig na die paar oop hekke waardeur mense probeer vlug het, totdat die ammunisie byna uitgeput was. Die volgende dag het Dyer in 'n verslag aan die Algemene Offisier in Bevel geskryf "Ek verneem dat daar tussen 200 en 300 mense uit die skare gedood is. My groep het 1 650 rondtes afgevuur,"[3] 'n getal wat skynbaar verkry is deur die bymekaartel van leë patroondoppe wat daarna deur die troepe opgetel is.[4] Die Hunter-kommissie se verslag van die insident wat die volgende jaar gepubliseer is deur die Regering van Indië, het sowel Dyer as die Regering van die Punjab gekritiseer vir hul versuim om 'n ongevalle-telling op te stel, en sodoende 'n getal aangehaal wat aangebied is deur Sewa Samati ('n Maatskaplike Dienstegenootskap) van drie-honderd-nege-en-sewentig dooies,[5] met 'n geskatte duisend-eenhonderd gewondes, waarvan 192 ernstig gewond is.[6] Die geskatte ongevalle deur die Indiese Nasionale Kongres is meer as 1 500 beseer, met 'n geskatte 1 000 dooies.
Nagevolge
[wysig | wysig bron]Hierdie "brutaliteit het die hele nasie verstom",[7] met 'n gevolglike "verskriklike verlies aan vertroue" onder die algemene Indiese publiek in die motiewe van die Verenigde Koninkryk.[8] Die oneffektiewe navrae, saam met die aanvanklike toekennings aan Dyer deur die Britse Hoër Huis van die parlement, was die vet op die vuur vir wydverspreide woede onder die Indiese bevolking teenoor die Britte, wat gelei het tot die Beweging van nie-samewerking van 1920–22.[9]
Dyer is aanvanklik deur konserwatiewes in Brittanje geloof vir sy handelinge en het 'n held geword onder diegene wat direk voordeel getrek het uit die Britse Raj,[10] soos byvoorbeeld lede van die Britse Hoërhuis. Hy is egter wyd gekritiseer deur liberales in die Britse Laerhuis, en in Julie 1920 is 'n komitee van ondersoek ingestel deur die Britse parlement wat hom gesensureer het. Geen straf of streng dissiplinêre aksie kon egter teen hom geneem word nie omrede sy aksies goedgekeur is deur sy militêre bevelvoerders en meerderes, maar hy is gedissiplineer deur verwyder te word van sy destydse aanstelling, en is afgekeur vir 'n voorgenome bevordering, en is ook afgekeur vir verdere indiensneming in Indië. Hy is gevolglik gedwing om uit te tree uit die leër, en het na Engeland teruggekeer waar hy in 1927 oorlede is.[11][12]
Die vooraanstaande skrywer Rudyard Kipling het in hierdie tyd verklaar dat Dyer "sy plig gedoen het soos hy dit gesien het".[13] Die insident het Rabindranath Tagore (eerste Nobelpryswenner uit Asië) uitermate geskok. Sommige geskiedkundiges het geargumenteer dat die slagting veroorsaak het dat die Britse Leër sy militêre rol geëvalueer het; en gevolglik is die nuwe beleid van die minste mag wanneer dit ook al moontlik is in gebruik geneem; latere Britse optrede tydens die Mau Mau-opstande in Kenia het egter daartoe gelei dat Huw Bennett die argumente bevraagteken het.[14] Die leër het heropleiding ontvang en minder geweldadige taktieke vir skarebeheer ontwikkel.[15] Sommige geskiedkundiges beskou die aangeleentheid as 'n bydraende faktor tot die einde van Britse opperheerskappy in Indië.[16]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Report of Commissioners, Vol I, II, Bombay, 1920, Reprint New Delhi, 1976, bl 56.
- ↑ Punjab disturbances, April 1919; compiled from the Civil and military gazette. Lahore Civil and Military Gazette Press. 9 April 2018 – via Internet Archive.
- ↑ "PUNJAB DISTURBANCES: THE CASE OF GENERAL DYER". Hansard (in Engels). Hansard. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 April 2020. Besoek op 12 April 2019.
- ↑ Nigel Collett (15 Oktober 2006). The Butcher of Amritsar: General Reginald Dyer. A&C Black. p. 262. ISBN 978-1-85285-575-8.
- ↑ Nigel Collett (15 Oktober 2006). The Butcher of Amritsar: General Reginald Dyer. A&C Black. p. 263. ISBN 978-1-85285-575-8.
- ↑ "Amritsar: Minutes of Evidence taken before the Hunter Committee". Parliament.UK (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 April 2019. Besoek op 12 April 2019.
- ↑ Bipan Chandra et al, India's Struggle for Independence, Viking 1988, bl.166
- ↑ Barbara D. Metcalf and Thomas R. Metcalf (2006). A concise history of modern India. Cambridge University Press. bl.169
- ↑ Collett, Nigel (2006). The Butcher of Amritsar: General Reginald Dyer. p. 398–399.
- ↑ Derek Sayer, "British Reaction to the Amritsar Massacre 1919–1920", Past & Present,' Mei 1991, Issue 131, bls 130–164
- ↑ "ARMY COUNCIL AND GENERAL DYER. (Hansard, 8 July 1920)". hansard.millbanksystems.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Julie 2017. Besoek op 15 Mei 2019.
- ↑ Manchester, William. The Last Lion : Winston Spencer Churchill, Visions of Glory (1874–1932). Little, Brown. p. 694.
- ↑ Nigel Collett, The Butcher of Amritsar, bl. 430.
- ↑ Huw Bennett, Fighting the Mau Mau: The British Army and Counter-Insurgency in the Kenya
- ↑ Srinath Raghaven, "Protecting the Raj: The Army in India and Internal Security, c . 1919–39", Small Wars and Insurgencies, (Fall 2005), 16#3 bls. 253–279 online
- ↑ Bond, Brian (Oktober 1963). "Amritsar 1919". History Today. Vol. 13 (10 uitg.). p. 666–676.