Bárðarbunga
| Bárðarbunga | |
|---|---|
 Uitbarsting by Holuhraun, 4 September 2014. | |
| Ligging | Vatnajökull, Ysland |
| Hoogte | 2 009 meter bo seevlak |
| Koördinate | 64°38′28″N 17°31′41″W / 64.64111°N 17.52806°W |
| Bergtipe | Yslandse stratovulkaan |
| Laaste uitbarsting | 29 Augustus 2014 tot 27 Februarie 2015 |
  Bárðarbunga |
|
Bárðarbunga (IFA: ˈpaurðarˌpuŋka, ) is 'n stratovulkaan onder Ysland se grootste gletser, Vatnajökull in die Nasionale Park Vatnajökull. Dit is die tweede hoogste berg in Ysland (2 009 m bo die seevlak) en deel van 'n vulkaanstelsel wat sowat 200 km lank en 25 km breed is.
Beskrywing
[wysig | wysig bron]Bárðarbunga is 'n subglasiale stratovulkaan[1] onder die yskap van die Vatnajökull-gletser in die Nasionale Park Vatnajökull. Dit is tot 2 009 m hoog bo die seevlak en is dus die tweede hoogste berg in Ysland, sowat 101 m laer as Hvannadalshnjúkur. Die kaldera is sowat 80 km2, tot 10 km breed en sowat 700 m diep.[1] Die rand is tot 1 850 m hoog, maar die basis is gemiddeld omtrent 1 100 m. Die vulkaan is tot 850 m diep met ys bedek, en dit verberg die gletsergevulde krater. Die verwante vulkaanstelsel en sy geassosieerde skeurstelsel is sowat 190 km lank en 25 km breed.[2]
Bárðarbunga was 'n redelik onbekende vulkaan in Ysland vanweë sy verre ligging en ongereelde uitbarstings omtrent elke 50 jaar, maar onlangse studies het aangetoon dat baie van die puinlae wat oorspronklik geglo is van ander vulkane af kom, eintlik deur Bárðarbunga uitgewerp is.
Seismiese aktiwiteit het van 2007 af geleidelik begin toeneem op Bárðarbunga en sy geassosieerde noordelike skeurstelsel, en dit het gelei tot 'n uitbarsting aan die einde van 2014.
Uitbarstings van 2014-2015
[wysig | wysig bron]In Augustus 2014 het sowat 1 600 aardbewings in 48 uur voorgekom.[3][4] Op 23 Augustus het die Amerikaanse opname USGS die lugvaartkode van oranje na rooi verhoog, wat beteken het 'n uitbarsting is ophande.[5]
Die kode is die volgende dag weer van rooi na oranje verlaag en die verklaring dat 'n uitbarsting ophande was, is teruggetrek.[6] Later het lugwaarnemings van glasiale depressies suidoos van die vulkaan aangedui die aanvanklike verslag van 'n komende uitbarsting was korrek en dat 'n kort uitbarsting wel onder die ys plaasgevind het, maar dat dit opgehou het. In die vroeë ure van 29 Augustus het 'n nuwe skeuruitbarsting voorgekom tussen Bárðarbunga en Askja, in die Holuhraun-lawaveld.[7] Dit is gevolg deur 'n tweede skeuruitbarsting in die Holuhraun-gebied, met dieselfde vulkaanskeur langs, wat begin het kort ná 04:00 op 31 Augustus.[8]
Die uitbarsting het groot hoeveelhede swaweldioksied vrygestel en die luggehalte in Ysland benadeel. Daar was geen effek op vlugte buite die onmiddellike omgewing nie, aangesien nie baie vulkaanas uitgewerp is nie.
Op 28 Februarie 2015 is amptelik aangekondig dat die uitbarsting verby is.[9] Daar was egter steeds lugbesoedeling en die gebied noord van Bárðarbunga het toe gebly vir toeriste, tot op 16 Maart 2015.[10]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 "Bárdarbunga". Global Volcanism Program. Smithsonian Institution. Besoek op 2009-06-18.
- ↑ http://en.vedur.is/about-imo/news/nr/2968
- ↑ Gunnar Dofri Ólafsson, 1.600 earthquakes in 48 hours. mbl.is. 2014-08-19.
- ↑ "Activity in Bárðarbunga volcano – News". En.vedur.is. Icelandic Meteorological Office. 16 Augustus 2014. Besoek op 20 Augustus 2014.
- ↑ Icelandic Met Office (23 Augustus 2014). "Bárðarbunga – updated information". Icelandic Meteorological Office. Besoek op 23 Augustus 2014.
- ↑ BBC (24 Augustus 2014). "Iceland volcano: Aviation risk level from Bardarbunga lowered". BBC. Besoek op 24 Augustus 2014.
- ↑ "Eruption Started Between Barðarbunga and Askja in Iceland". Wired.com. 29 Augustus 2014. Besoek op 29 Augustus 2014.
- ↑ "Scientists: Bigger Eruption, Moves North. 500 Earthquakes". Icelandreview.com. 31 Augustus 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Mei 2015. Besoek op 31 Augustus 2014.
- ↑ 28 February 2015 12:00 – declaration from the Scientific Advisory Board
- ↑ Reduction of the access controlled area north of Vatnajökull
Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
