Berserker
In die Noorse mitologie is 'n berserker iemand wat in 'n soort beswyming veg, 'n karaktertrek wat later gelei het tot die Afrikaanse woorde "berserk" en "berserker": "vegter wat in ’n soort raserny bonatuurlike krag openbaar; woeste vegter".[1] Berserkers kom in talle Oudnoorse bronne voor.
Etimologie[wysig | wysig bron]
Die Oudnoorse vorm van die woord is berserkr (meervoud: berserkir). Dit beteken waarskynlik letterlik "beerhemp", "iemand wat 'n pelsjas van beervel dra".[2]
Vroeë begin[wysig | wysig bron]
Sommige skrywers stel voor die noordelike vegterstradisie het uit jagterskultusse ontstaan.[3][4] Die belangrikste dierkultusse wat genoem word, is dié van die beer, wolf en wildevark.[3]
Wanneer Wikingdorpies saam in 'n oorlog betrokke geraak het, het die berserkers dikwels spesiale klere soos die pels van 'n beer of wolf gedra om aan te dui hy is 'n berserker en dat hy nie die verskil tussen vriend en vyand sal ken wanneer hy in "bersærkergang" is nie. So sou sy bondgenote weet om op 'n afstand te bly.[5]
Sommige geleerdes meen sekere voorbeelde van berserkte woede is willekeurig veroorsaak deur die gebruik van dwelms soos drogbeeldende sampioene[6][7][8] of groot hoeveelhede alkohol.[9] Daaroor word gedebatteer,[10] maar die teorie word versterk deur die ontdekking van sade van die plant dolkruid in 'n Wikinggraf naby Fyrkat, Denemarke, in 1977.[11] 'n Ontleding van die simptome wat deur die plant veroorsaak word, stem ooreen met dié van 'n beserkte toestand, wat daarop dui dat dit gebruik kon gewees het om 'n strydlustige bui te veroorsaak.[12]
Ander verduidelikings sluit in 'n toestand van histerie wat deur die persoon self veroorsaak is, epilepsie of geestesteuring.[13] Daar is al voorgestel dat die berserkers se gedrag geïnspireer is deur die legende van die weerwolf.[14]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Berserker" in die HAT. Aanlyn by viva-afrikaans.org (intekening nodig). Besoek op 2 Junie 2022.
- ↑ Ásgeir Blöndal Magnússon (1989). "Icelandic Etymological Dictionary" (in Yslands).
- ↑ 3,0 3,1 Prudence Jones; Nigel Pennick (1997). "Late Germanic Religion". A History of Pagan Europe. Routledge; Hersiene. pp. 154–56. ISBN 978-0415158046.
- ↑ A. Irving Hallowell (1925). "Bear Ceremonialism in the Northern Hemisphere". American Anthropologist. 28: 2. doi:10.1525/aa.1926.28.1.02a00020.
- ↑ Vikingernes Verden. Else Roesdahl. Gyldendal 2001
- ↑ Fabing, Howard D. (1956). "On Going Berserk: A Neurochemical Inquiry". Scientific Monthly. 83 (5): 232–37. Bibcode:1956SciMo..83..232F. JSTOR 21684.
- ↑ Hoffer, A. (1967). The Hallucinogens. Academic Press. pp. 443–54. ISBN 978-1483256214.
- ↑ Howard, Fabing (November 1956). "On Going Berserk: A Neurochemical Inquiry". Scientific Monthly. 113 (5): 232. Bibcode:1956SciMo..83..232F.
- ↑ Wernick, Robert (1979) The Vikings. Alexandria VA: Time-Life Books. p. 285
- ↑ Fatur, Karsten (15 November 2019). "Sagas of the Solanaceae: Speculative ethnobotanical perspectives on the Norse berserkers". Journal of Ethnopharmacology. 244: 112151. doi:10.1016/j.jep.2019.112151. PMID 31404578.
- ↑ S., Price, Neil (2002). The Viking way : religion and war in late Iron Age Scandinavia. Uppsala universitet. Uppsala: Dept. of Archaeology and Ancient History. ISBN 978-9150616262. OCLC 52987118.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ Fatur, Karsten (15 November 2019). "Sagas of the Solanaceae: Speculative ethnobotanical perspectives on the Norse berserkers". Journal of Ethnopharmacology. 244: 112151. doi:10.1016/j.jep.2019.112151. ISSN 0378-8741. PMID 31404578.
- ↑ Foote, Peter G. and Wilson, David M. (1970) The Viking Achievement. Londen: Sidgewick & Jackson. p. 285.
- ↑ "Berserker". Encyclopaedia Britannica. Besoek op 16 Januarie 2019.
Skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Berserker.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
