C-majeur

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

C-majeur (of die toonaard of toonsoort C) is 'n majeurtoonleer wat op C gebaseer is en bestaan uit die tone C, D, E, F G, A en B. C-majeur is die algemeenste toonsoort wat in musiek gebruik word. Die toonsoortteken daarvan het geen kruise of molle nie. Die relatiewe mineur is A-mineur, en die parallele mineur is C-mineur. C-majeur se dominant is G-majeur, en die subdominant is F-majeur.

Die C-majeurtoonleer is:

{ \omit Score.TimeSignature \relative c' { \time 7/4 c4 d e f g a b c b a g f e d c2 } }

Op die klavier kan die C-majeurtoonleer gespeel word deur slegs die wit sleutels te speel wat op C begin.

Toonleertrapakkoorde[wysig | wysig bron]

Die toonleertrapakkoorde van C-majeur is:

  • tonika – C-majeur
  • supertonika – D-mineur
  • mediant – E-mineur
  • subdominant – F-majeur
  • dominant – G-majeur
  • submediant – A-mineur
  • leitoon – verminderde B

Komposisies[wysig | wysig bron]

Twintig van Joseph Haydn se 106 simfonieë is in C-majeur, wat dit ná D-majeur sy tweede mees gebruikte toonsoort maak. Van die 134 simfonieë wat verkeerdelik aan Haydn toegeskryf is en wat H.C. Robbins Landon in sy katalogus opnoem, is 33 in C-majeur – meer as enige ander toonsoort. Voor die uitvinding van kleppe het Haydn nie trompet- en keteltrompartye in sy simfonieë ingesluit nie, buiten dié in C-majeur. Landon meen Haydn tot 1774 geen trompet- en keteltrompartye in 'n ander toonsoort as C-majeur gebruik het nie, en boonop dan in uitsondering. Die meeste van Haydn se simfonieë in C-majeur word as "feestelik" bestempel en is hoofsaaklik van 'n feestelike luim.[1] Wilfrid Mellers het geglo dat Mozart se Simfonie nr. 41, geskryf in "wit" C-majeur, die triomf van lig verteenwoordig.[2]

Baie misse en toonsettings van die Te Deum in die Klassieke era is in C-majeur.[3] Mozart en Haydn het die meeste van hul misse in C-majeur gekomponeer. Gounod (in 'n resensie van Sibelius se Derde Simfonie) het gesê dat net God in C-majeur komponeer. Ses van sy eie misse is in C-majeur.[4]

Franz Schubert het twee simfonieë in dié toonsoort gekomponeer, waarvan die eerste die bynaam die "Klein C-majeursimfonie" en die tweede die "Groot C-majeursimfonie" dra.

Scott Joplin se "The entertainer" is in C-majeur geskryf.

Baie musici is van mening dat spesifieke musikale toonsoorte spesifieke gevoelens oproep.[5] Hierdie idee word verder ondersoek in 'n radioprogram genaamd The Signature Series. Die Amerikaanse gewilde liedjieskrywer Bob Dylan het beweer dat C-majeur die toonsoort van krag is, maar ook dié van spyt.[6] Sibelius se Simfonie no. 7 is in C-majeur – 'n toonsoort wat van groot belang in sy vorige simfonieë was.[7]

Vername voorbeelde[wysig | wysig bron]

Johann Sebastian Bach

  • Toccata, adagio en fuga in C-majeur, BWV 564
  • Prelude en fuga in C-majeur, BWV 846
  • Sonata no. 3 in C-majeur, BWV 1005
  • Tjollosuite no. 3 in C-majeur, BWV 1009.

Joseph Haydn

  • Tjellokonsert no. 1 in C-majeur
  • Simfonie no. 7, "Le Midi"
  • Simfonie no. 60 in C-majeur, "Il distratto"
  • Simfonie no. 82 in C-majeur, "Die beer"
  • Strykkwartet no. 32 in C-majeur, "Die voël"
  • Strykkwartet no. 62 in C-majeur, "Keiser"
  • Mis no. 10 in C-majeur, "Missa in tempore belli" 

Wolfgang Amadeus Mozart

  • 12 variasies in C-majeur op die Franse liedjie "Ah, vouz dirai-je, Maman:, KV 265
  • Konsert vir fluit en harp in C-majeur, KV 299/297c
  • Klavierkonsert no. 8 in C-majeur, KV 246, "Lützow"
  • Klavierkonsert no. 13 in C-majeur, KV 415
  • Klavierkonsert no. 21 in C-majeur, KV 467
  • Klavierkonsert no. 25 in C-majeur, KV 503
  • Klaviersonate no. 1 in C-majeur, KV 279
  • Klaviersonate no. 7 in C-majeur, KV 309
  • Klaviersonate no. 10 in C-majeur, KV 330
  • Klaviersonate no. 16 in C-majeur, KV 545
  • Strykkwartet no. 19 in C-majeur, KV 128
  • Simfonie no. 16 in C-majeur, KV 128
  • Simfonie no. 22 in C-majeur, KV 162
  • Simfonie no. 28 in C-majeur, KV 200
  • Simfonie no. 34 in C-majeur, KV 338
  • Simfonie no. 36 in C-majeur, KV 425, "Linz"
  • Simfonie no. 41 in C-majeur, KV 551, "Jupiter"

Ludwig van Beethoven

Franz Schubert

  • Wandelaarfantasie in C-majeur, op. 15, D 760
  • Sonate vir vier hande in C-majeur, D 812, "Grand Duo"
  • Simfonie no. 6 in C-majeur, "Klein"
  • Simfonie no. 9 in C-majeur, D 944, "Groot"
  • Strykkwartet no. 9 in C-majeur, D 956

Felix Mendelssohn

  • Troumars uit "Midsomersnagdroom"

Frédéric Chopin

  • Inleiding en Polonaise brillante vir tjello en klavier in C-majeur, op. 3
  • Etude in C-majeur, op. 10, no. 1, "Waterval"
  • Etude in C-majeur, op. 10, no. 7, "Toccata"
  • Mazurka in C-majeur, op. 67, no. 3

Robert Schumann

  • Toccata in C-majeur, op. 7
  • Fantasie in C, op. 17
  • Arabeske in C-majeur, op. 18
  • Simfonie no. 2 in C-majeur, op. 61

George Bizet

  • Simfonie in C
  • Souvenirs de Rome

Jean Sibelius

  • Simfonie no. 3 in C-majeur, op. 52
  • Simfonie no. 7 in C-majeur, op. 105

Maurice Ravel

  • Boléro

Igor Strawinski

  • Simfonie in C

Sergei Prokofiëf

  • Klavierkonsert no. 3 in C-majeur, op. 26
  • Simfonie no. 4 in C-majeur, op. 47 (oorspronklike weergawe, 1930)
  • Simfonie no. 4 in C-majeur, op. 112 (hersiene weergawe, 1947)

Dmitri Sjostakovitsj

  • Simfonie no. 7 in C-majeur, op. 60, "Leningrad"


Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ Sien Robbins Landon, H.C. 1955. The symphonies of Joseph Haydn. London: Universal Edition & Rockliff, bl. 227. "In the course of composing his first symphonies, the tonality of C major became indelibly impressed on Haydn's mind as the key of pomp, the key of C alto horns, trumpets and timpani, the vehicle for composing brilliant and festive music, although at least during this period [the 1760s] he did not always reserve the tonality of C major for this particular kind of symphony: Nos. 2, 7 and 9, and possibly Nos. 25 and 30 ... are C major symphonies without the psychological manifestations inherent in most of the later works in this key. For the rest, however, the C major path is astonishingly clear; it can be traced from its inception, in Nos. 20, 32 and 37, through No. 33 and the more mature Nos. 38 and 41 to its synthesis in the Maria Theresia (No. 48) and No. 56. It continues with No. 50 and proceeds through Nos. 60, 63, 69, 82 and 90, reaching its final culmination in No. 97."
  2. ↑ Mellers, W. 2005. Triumph of light. Geraadpleeg op 13 Maart 2024.
  3. ↑ Sien Webster, J. & Feder, G. 2002. The New Grove Haydn. New York: Macmillan, bl. 55: "The Missa in tempora belli ... in C features the bright, trumpet-dominated sound typical of masses in this key."
  4. ↑ Fanning, D. 2001. Shostakovich: The present-day master of the C major key. Acta Musicologica 73(2): 101–140. DOI: https://doi.org/10.2307/932894. Dié essay sluit 'n uitgebreide oorsig oor klassieke werke in C-majeur in.
  5. ↑ Sien byvoorbeeld: Western MIchigan University. S.d. Affective musical key characteristics. Geraadpleeg op 13 Maart 2024.
  6. ↑ Cott, J. (red.). 2017. Bob Dylan: The essentialiInterviews. New York: Simon & Schuster, bl. 237.
  7. ↑ Sien Coad, P. S.d. Sibelius. In Lauton, R (red.). A guide to the symphony. Oxford: Oxford University Press: "[Sibelius's Seventh] is in C major, and a look back at the previous four symphonies [by Sibelius] will reveal how great the domination of C major has been [in his music]. It is the key of the Third, the relative major of the Fourth and the important 'neutral agent' in its Finale, the key which first forces away the tonic in the Fifth's Finale, and the principal opposition – the key of the brass – in the Sixth. Although it is now the tonic key, C major is also strongly associated with brass in the Seventh Symphony."

Bronnelys[wysig | wysig bron]

  • David Wyn Jones, "The Beginning of the Symphony", in A Guide to the Symphony geredigeer deur Robert Layton . Oxford University Press.
  • Robbins Landon, HC. 1986 [1966]. Haydn symphonies. In BBC Music Guides. London: Ariel Music.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=C-majeur&oldid=2659148"