Gaan na inhoud

Charon (maan)

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Charon   ⯕

Charon, soos waargeneem deur die New Horizons-ruimtetuig op 13 Julie 2015
Ontdekking
Ontdek deur James W. Christy
Datum 22 Junie 1978
Alternatiewe name(134340) Pluto I[1]
Etimologie Charon
Wentelbaaneienskappe [2]
Epog 2 452 600,5
Halwe lengteas 17 536 ± 4 km (tot stelselbarisentrum)
19 571 ± 4 km (tot sentrum van Pluto)
Wentelperiode 6,387 230 4 ± 0,000 001 1 d
(6 d 9 h 17 m 36,7 ± 0,1 s)
Baanhelling 0,001°
(tot Pluto se ewenaar)
119,591 ± 0,014°
(tot Pluto se wentelbaan)
112,783 ± 0,014°
(tot Sonnebaan)
Lengteligging van stygende nodus 223,046 ± 0,014°
(tot lentepunt)
Satelliet van Pluto
Fisiese eienskappe
Gem. radius 603,5 ± 1,5 km[3]
(0,095 Aardes)
Oppervlakte 4,58×106 km2
Volume 9,027×108 km3
(0,0008 Aardes)
Massa (1,52 ± 0,06)×1021 kg[2]
(2,54×10−4 Aardes)
(11,6% van Pluto)
Gem. digtheid 1,65 ± 0,06 g/cm3[2]
Oppervlak-
aantrekkingskrag
0,278 m/s2
Ontsnapping-
snelheid
0,580 km/s
0,36 mi/s
Rotasieperiode Sinchronies
Ashelling geen?
wissel van 0,36 tot 0,39
Temperatuur −220°C (53 K)
Skynmagnitude 16,8[4]
Absolute magnitude 1[5]
Hoekgrootte 55 milli-boogsekondes[6]
Pluto, die helder voorwerp in die middel, en sy mane: Charon, die tweede helderste voorwerp, met Nix links-bo en Hidra links-onder, soos waargeneem deur die Hubble-ruimteteleskoop op 15 Februarie 2006.
'n Kunstenaarskonsep van Pluto met Charon in die agtergrond.

Charon (Grieks: Χάρων) is die grootste en naaste van die vyf bekende mane van die dwergplaneet Pluto. Sy gemiddelde deursnee is 1 212 km, wat effens meer as die helfte van die deursnee van Pluto uitmaak. Dit is in vergelyking met ander mane in die sonnestelsel buitengewoon groot.

Die maan is op 22 Junie 1978 deur die Amerikaanse sterrekundige James W. Christy ontdek, byna 50 jaar ná die ontdekking van Pluto. Ná die ontdekking van Nix en Hidra in 2005, die ontdekking van Kerberos in 2011 en Styx in 2012 word Charon ook (134340) Pluto I genoem.[1]

Op 14 Julie 2015 het die New Horizons-sending foto's van Charon en Pluto na die aarde gestuur. Die ruimtetuig was op daardie stadium 12,500km vanaf Pluto en 466,610 km vanaf Charon.

Charon was eers bekend onder die tydelike naam S/1978 P 1. Op 24 Junie 1978 het Christy die naam "Charon" voorgestel as ’n weergawe van sy vrou, Charlene, se bynaam, "Char". Ondanks ander voorstelle het hy aangedring op dié naam toe hy uitvind dit verwys na ’n figuur uit die Griekse mitologieCharon is die bootsman van die dooies en word verbind met die god Hades, wat in die Romeinse mitologie Pluto genoem word. Die Internasionale Sterrekundevereniging (IAU) het die naam in 1985 goedgekeur en op 3 Januarie 1986 bekend gestel.[7]

Die ander mane (Styx, Nix, Hidra en Kerberos) het ook name gekry uit die Griekse mitologie wat met die onderwêreld verband hou.

Sy oseaan

[wysig | wysig bron]

Op basis van die LORRI (LOng-Range Reconnaisance Imager) se resultate van die New Horizons besoek aan die Plutostelsel word gedink dat Charon 'n ondergrondse oseaan gehad moet hê, wat aanvanklik deur die radioaktiwiteit in sy binneste vloeibaar gehou is. Later het egter die hele oseaan bevries. En omrede ys uitsit wanneer dit bevries het die kors van die maan daardeur gebars. Die gevolg is klowe wat 1 800 km lank en 7,5 km diep is.[8]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. 1,0 1,1 Jennifer Blue (9 November 2009). "Gazetteer of Planetary Nomenclature" (in Engels). IAU Working Group for Planetary System Nomenclature (WGPSN). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Augustus 2009. Besoek op 14 Julie 2012.
  2. 2,0 2,1 2,2 (en) New Constraints on Additional Satellites of the Pluto System was A. J. Steffl, M. J. Mutchler, H. A. Weaver, S. A. Stern, D. D. Durda, D. Terrell, W. J. Merline, L. A. Young, E. F. Young, M. W. Buie, en J. R. Spencer, Astronomical Journal, Volume 132, Uitgawe 2, bl. 614–619 (Augustus 2006)
  3. (en) B. Sicardy; et al. (2006). "Charon's size and an upper limit on its atmosphere from a stellar occultation". Nature. 439 (7072): 52–4. Bibcode:2006Natur.439...52S. doi:10.1038/nature04351. PMID 16397493.
  4. "Classic Satellites of the Solar System" (in Engels). Observatorio ARVAL. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 September 2019. Besoek op 14 Julie 2012.
  5. David Jewitt (Junie 2008). "The 1000 km Scale KBOs" (in Engels). Institute for Astronomy (UH). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Julie 2017. Besoek op 14 Julie 2012.
  6. "Stellar occultation allows VLT to determine Charon's size and to put upper limit on its atmosphere" (in Engels). ESO 02/06 – Science Release. 4 Januarie 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 September 2009. Besoek op 14 Julie 2012.
  7. "IAU Circular No. 4157" (in Engels). 3 Januarie 1986. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Oktober 2019. Besoek op 5 Julie 2011.
  8. "NASA se Newhorizons / Pluto webwerf" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Februarie 2016. Besoek op 23 Februarie 2016.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]