Duitse Orde

Duitse Orde
Huidige vorm van die ordekruis Huidige vorm van die ordekruis
Gestig	ca. 1190
Land	Heilige Romeinse Ryk (1190–1806) Pous (1190–hede)
Tipe	Katolieke godsdienstige orde (1192–1929 as militêre orde)
Hoofkwartier	Akko (1192–1291) Venesië (1291–1309) Marienburg (1309–1466) Koningsberg (1466–1525) Bad Mergentheim (1525–1809) Wene (1809–hede)
Kleur	wit,      swart

Die Duitse Orde, ook Duitse Ridderorde genoem, is 'n geestelike orde. Dit is naas die Johannieter of Malteser Orde een van die ridderordes uit die tydperk van die Kruistogte wat steeds bestaan. Die Latynse naam is Ordo Teutonicus, kort OT, die oorspronklike lang vorm van die naam was "Orde van die Broeders van die Duitse Huis van Sint Maria in Jerusalem", Latyn Ordo fratrum domus Sanctae Mariae Theutonicorum Ierosolimitanorum, Duits Orden der Brüder vom Deutschen Haus Sankt Mariens in Jerusalem.

Gebiede van die Duitse Orde omstreeks 1300

Die orde gaan terug op 'n hospitaal wat in 1190 in die Heilige Land gestig is. Nadat hulle tot 'n geestelike orde verhef is, het die gemeenskap – wat oorspronklik liefdadigheidswerk gedoen het – in die loop van die 13de eeu 'n beduidende rol by die Duitse kolonisasie van die oostelike Sentraal- en Oos-Europa gespeel. In die Baltiese lande het die orde sy eie staat gestig, die Duitse Ordenstaat wat in die laat 14de eeu 'n oppervlakte van sowat 200 000 vierkante kilometer beslaan het.

As gevolg van die verpletterende nederlaag, wat die orde in die somer van 1410 in die Slag van Tannenberg teen Pools-Litause magte gely het, asook die langdurige oorlog wat in die middel van die 15de eeu teen die Pruisiese state gevoer is, het die orde se agteruitgang, wat reeds omstreeks 1400 begin het, versnel. Die Duitse Orde het ná sy sekularisering tydens die Reformasietydperk in 1525 en sy omskepping in 'n wêreldlike hertogdom in Pruise – en ná 1561 ook in Lyfland – geen noemenswaardige invloed meer uitgeoefen nie. Die Duitse Orde het nogtans in die Heilige Romeinse Ryk voortbestaan en hier veral in Suid-Duitsland, Oostenryk en Switserland groot landerye besit.

In die Napoleontiese Oorloë van die laat 18de eeu het die orde sy landerye in gebiede oos van die Ryn kwytgeraak, en in 1809 is die orde ook in die Rynbondstate gesekulariseer. Die Duitse Orde se grondbesit was nou beperk tot die Keiserryk Oostenryk. Met die ondergang van die Habsburgse Donaumonargie ná die Eerste Wêreldoorlog het die orde ook die ridderlike komponent van sy ordestruktuur verloor. Die Duitse Orde word sedert 1929 deur 'n ordepriester bestuur en vorm sodoende volgens die kanoniese reg 'n klerikale orde. Die orde spits hom vandag op die aanbieding van karitatiewe dienste toe.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Duitse Orde.
• (de) Amptelike webwerf van die Duitse Orde in Duitsland
• (de) Amptelike webwerf van die Duitse Orde in Oostenryk