Ekshibisionisme
Ekshibisionisme is die vertoning van ’n deel van die liggaam in die openbaar wat nie gewoonlik blootgestel word nie – soos die borste, geslagsdele of boude. Dit kan wees vanweë ’n persoon se begeerte of drang om hom aan ’n groep vriende en bekendes te ontbloot, aan vreemdelinge vir hulle vermaak, vir seksuele bevrediging of om omstanders te skok.[1] In die reg word dit gewoonlik "onbetaamlike ontbloting" genoem. Om jou aan ’n intieme maat te ontbloot word gewoonlik nie as ekshibisionisme beskou nie.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Openbare ekshibisionisme by vroue is al sedert klassieke tye aangeteken – dikwels om mans aan te spoor om iets in die openbaar te doen.[2] Die antieke Griekse historikus Herodotos beskryf in sy Geskiedenisse hoe vroue in die 5de eeu v.C. op pad na ’n fees gedans en hulle klere opgelig het vir mense op die dorpe waar hulle verbygevaar het.[3]
Sielkundige aspekte
[wysig | wysig bron]Die term "ekshibisionis" is in 1877 die eerste keer deur die Franse geneesheer en psigiater Charles Lasègue gebruik.[4]
Wanneer ekshibisionistiese seksuele gedrag geopenbaar word voor ’n persoon wat nie toestemming gegee het nie of inmeng met iemand anders se normale funksionering, word dit as "ekshibisionistiese steuring" beskryf in die vyfde uitgawe van die Diagnostiese en Statistiese Handleiding van Geestesteurings (DSM-5). Volgens die DSM is die hoogste moontlike voorkoms van ekshibisionistiese steuring in mans 2% tot 4%. Dit is vermoedelik baie minder algemeen by vroue.[5] In ’n studie in Swede het 2,1% van vroue en 4,1% van mans erken hulle word seksueel geprikkel wanneer hulle hulle geslagsdele aan ’n vreemdeling ontbloot.[6]
’n Navorsingspan het aan ’n groep van 185 ekshibisioniste gevra hoe hulle sou verkies dat iemand reageer as hulle hulle geslagsdele aan hom of haar wys. Die algemeenste antwoord was "om seks te hê" (35,1%), gevolg deur "geen reaksie nodig" (19,5%), "om hulle geslagsdele ook te wys" (15,1%), "bewondering" (14,1%) en "enige reaksie" (11,9%). Baie min het "woede en walging" (3,8%) of "vrees" (0,5%) gekies.[7]
Soorte ontbloting
[wysig | wysig bron]Verskeie soorte gedrag word as ekshibisionisme beskou,[1] insluitende:
- Die oplig van ’n rok wanneer die persoon geen onderklere aanhet nie om die geslagsdele te ontbloot.
- Die wys van ’n maat op ’n seksueel uitdagende manier.
- Die wys van vroueborste deur die rok of bra op te lig of die vertoon van ’n man of vrou se geslagsdele.
- Om seks te hê terwyl ander mense toekyk.[8]
- Die ontbloting van die kaal boude deur die broek of onderklere af te trek – dit word meestal gedoen vir die grap of as ’n vorm van uittarting.
- Refleksieporno – om die klere uit te trek en ’n foto van ’n weerkaatsende oppervlak te neem sodat die naakte liggaam wys en dit dan op ’n openbare forum op die internet te plaas.[9] Voorbeelde sluit in "weerkaatsings in ketels, TV's, roosters en selfs messe en vurke".[10] Die neiging is na bewering begin deur ’n man wat ’n ketel op ’n Australiese veilingswebtuiste verkoop het waarop sy naakte liggaam duidelik te sien was.[11] Ander voorvalle het gevolg,[12][13][14] en die term reflectoporn is uitgedink deur Chris Stevens van Internet Magazine.[15]
- Kaalnaelery – om nakend op ’n openbare terrein te hardloop. Die bedoeling is gewoonlik om te skok, nie vir seksuele bevrediging nie.
- Obsene telefoonoproepe aan onbekende of lukrake mense – sommige navorsers beskou dit as ’n vorm van ekshibisionisme, hoewel daar geen fisieke ontbloting is nie.[16][17]
Die DSM-5 se diagnose vir ekshibisionistiese steuring het drie subtipes: ekshibisioniste wat hulle sonder hulle toestemming aan volwassenes ontbloot; aan kinders; en aan albei.[5]
Kaalnaelery
[wysig | wysig bron]Kaalnaelery is om nakend in die openbaar te hardloop vir publisiteit, as ’n grap, as reaksie op ’n uitdaging of as ’n vorm van protes.[18] Dit word gewoonlik verbind met sportgebeure, maar kan ook op meer afgeleë plekke voorkom. Kaalnaelers word gewoonlik deur sportamptenare of die polisie aangekeer.
Die eerste aangetekende voorval van kaalnaelery deur ’n student was in 1804 by die destydse Washington College in die VSA toe George William Crump in hegtenis geneem is omdat hy nakend deur Lexington, Virginië, waar die universiteit geleë is, gehardloop het.[19] Crump is vir die res van die akademiese seisoen geskors, maar het later ’n lid van die Amerikaanse Kongres geword.[20]
Die eerste kaalnaeler in Engelse sokker was die middeljarige John Taylor wat op 23 Maart 1974 oor die veld gehardloop het voor ’n wedstryd tussen Arsenal en Manchester City by Highbury. Hy is deur drie polisiemanne gevang en van die veld verwyder. Hy is die volgende dag in die hof met £10 beboet.[21]
In krieket is dit nie ongewoon dat ’n man kaal oor die veld harloop nie – óf om te skok of vermaak óf om politieke redes. Die eerste geval was op 22 Maart 1974, die eerste dag van die derde toets tussen Australië en Nieu-Seeland by Auckland. Alles het vinnig gebeur en die polisie het nie tyd gehad om te reageer nie. Op die aand van die tweede dag is ’n man deur televisiekameras betrap terwyl hy kaal oor die terrein nael. Hy is ook nie gevang nie.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 Baunach, Dawn Michelle (2010). "Exhibitionism". Sex and Society. New York: Marshall Cavendish. p. 220. ISBN 978-0-7614-7906-2. Besoek op 22 Mei 2017.
- ↑ "Origin of the world". Rutgerspress.rutgers.edu. 23 September 1977. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 November 2012. Besoek op 1 Augustus 2012.
- ↑ Herodotus. The Histories. Vert. R. Waterfield. Oxford: Oxford UP, 1998. Boek 2, hoofstuk 60, bl. 119.
- ↑ Lasègue C. Les Exhibitionistes. L'Union Médicale (Parys), reeks 3, vol. 23; 1877, ble. 709–714.
- ↑ 5,0 5,1 American Psychiatric Association, red. (2013). "Exhibitionistic Disorder, 302.4 (F65.2)". Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. American Psychiatric Publishing. pp. 689–691.
- ↑ Nolen-Hoeksema, Susan (2014). Abnormal Psychology (6th uitg.). New York City, NY: McGraw-Hill Education. p. 384.
- ↑ Freund, K.; Watson, R. & Rienzo, D. (1988). "The value of self-reports in the study of voyeurism and exhibitionism". Annals of Sex Research. 1 (2): 243–262. doi:10.1007/BF00852800. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Julie 2008. Besoek op 13 Oktober 2020.
- ↑ "Psychologist Anywhere Anytime". Psychologist Anywhere Anytime. Besoek op 1 Augustus 2012.
- ↑ "'Reflectoporn' Hits Auction Site". The Daily Mirror. 9 September 2003. Besoek op 28 Julie 2007.
- ↑ "Today's media stories from the papers". The Guardian. 9 September 2003. Besoek op 28 Julie 2007.
- ↑ "Urban Legends Reference Pages: Indecent Exposure". Snopes.com. Besoek op 1 Augustus 2012.
- ↑ "Nude eBayer flashes 19in monitor". The Register. 1 Julie 2005. Besoek op 28 Julie 2007.
- ↑ "eBayer goes for bust in ashtray auction". The Register. 19 Junie 2006. Besoek op 28 Julie 2007.
- ↑ "eBay in wing-mirror reflectoporn shocker". The Register. 14 Julie 2006. Besoek op 28 Julie 2007.
- ↑ "Reflectoporn@Everything2.com". Everything2.com. 10 September 2003. Besoek op 1 Augustus 2012.
- ↑ Hirschfeld, M. (1938). Sexual anomalies and perversions: Physical and psychological development, diagnosis and treatment (nuwe en hersiene uitg.). Londen: Encyclopaedic Press.
- ↑ Nadler, R. P. (1968). Approach to psychodynamics of obscene telephone calls. New York State Journal of Medicine, 68, 521–526.
- ↑ Speirs, Doug (23 Junie 2018). "Jun 2018: Streakers make some events memorable for wrong reasons" – via www.winnipegfreepress.com.
- ↑ "University Chronology". Washington and Lee University. 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 September 2011. Besoek op 1 Julie 2011.
- ↑ "CRUMP, George William, (1786 - 1848)". Biographical Directory of the United States congress. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 September 2011. Besoek op 1 Julie 2011.
- ↑ Sreeram, B (26 Maart 2017). "No, Michael Angelow was not the first streaker in Test cricket". Cricket Country (in Engels (VSA)). Besoek op 26 Maart 2017.
Skakels
[wysig | wysig bron]- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ekshibisionisme.
- Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.