Fred le Roux

Fred Jacobus le Roux (28 Maart 1913, Stormsvlei - 20 April 1984, Stellenbosch) was ’n Afrikaanse joernalis en eerste redakteur van die tydskrif Sarie, waarna hy professor en hoof van die Departement Drama aan die Universiteit van Stellenbosch word. Met sy letterkundige rubrieke onder die skuilnaam Kees Konyn en sy vertalings van dramas en wetenskaplike boeke maak hy ook ’n groot bydrae tot Afrikaans.

Lewe en werk

Hy matrikuleer aan die Hoërskool De Villiers Graaff, waarna hy vanaf 1931 verder studeer aan die Universiteit van Kaapstad. Hier doen hy gelyktydige kursusse vir die B.A.-graad en B.Sc.-graad en behaal in 1934 die B.A.-graad met onderskeiding in Afrikaans-Nederlands. In 1935 verwerf hy die Senior Onderwysdiploma met onderskeiding, waarna hy vir twee jaar onderwys gee op Steytlerville.

Hierna sluit hy vir etlike jare aan by die redaksie van Die Huisgenoot en is dan vanaf die stigting van die tydskrif Sarie Marais (later net Sarie) in 1948 tot 1968 die redakteur daarvan. Vir ’n ruk is hy terselfdertyd mede-hoofredakteur van Fair Lady. Hy lewer in hierdie tyd ook teaterresensies vir Die Burger. Kort na die stigting van die letterkundige tydskrif Standpunte begin hy help met die redaksie, maar hy word eers in  Desember 1950 amptelik lid van die redaksie, ’n posisie wat hy beklee tot Junie 1970.

Hy is op 24 Desember 1935 met spesiale lisensie in Vereeniging getroud met Truida Pohl, maar hulle gaan beide aan met hulle onderskeie onderwysposte en sien mekaar slegs vakansies en sommige naweke. Hulle vertel aanvanklik ook nie eers hulle ouers dat hulle getroud is nieDie huwelik hou egter nie lank nie en hulle skei in Junie 1938, waarna Truida met N.P. van Wyk Louw getroud is. Hy trou hierna met die aktrise Johanna Maria (Ria) Olivier (4 November 1915 – 8 September 2005) en hulle het twee kinders.

As akteur maak hy groot naam vir homself, en speel reeds in die dertigerjare in opvoerings van die Kaapstadse Amateur Toneelvereniging. Hy vertolk onder andere belangrike rolle in die opvoering van D.J. Opperman se drie versdramas, Periandros van Korinthe, Vergelegen en Voëlvry, terwyl hy ook in Germanicus en Die pluimsaad waai ver van N.P. van Wyk Louw, Koopman van Venesië van William Shakespeare en Die vroue van Troje van Euripides speel

In Junie 1968 word hy hoof van die Departement van Drama aan die Universiteit van Stellenbosch, ’n pos wat hy beklee tot 1978. Na sy aftrede vertaal hy veral wetenskaplike werke in Afrikaans.

Hy is op Vrydag 20 April 1984 in sy huis op Stellenbosch oorlede

Skryfwerk

In die veertigerjare voer hy saam met Jan Greshoff onder die skuilnaam Kees Konyn in die tydskrif Trek ’n skrikbewind onder die middelmatige skrywers en boeke wat wil voorgee om vernaam te wees ’n Keur uit hierdie artikels van hom word deur J.C. Kannemeyer versamel en onder die titel Die koléperas van Kees Konyn gepubliseer. Saam met D.J. Opperman stel hy die bundels Stiebeuel en Stiebeuel 2 saam, waarin ongepubliseerde digters die kans kry om te publiseer. Hy vertel in Waar die pad eindig ’n aantal heldedade uit die geskiedenis van die Zoeloes.

As vertaler van dramas en wetenskaplike werke maak hy ’n baie groot bydrae. John van Druten se drama I remember Mama vertaal hy as Ek onthou vir Mamma en dit word in die veertigerjare opgevoer deur die Akademie vir Dramakuns, waarna dit deur Dalro gepubliseer word. Dalro publiseer ook sy vertalings van Die reënmaker van Richard Nash (wat suksesvol deur TRUK opgevoer word), Die stasiebevelvoerder van Georges Courteline en Ses personasies op soek na ’n skrywer van Luigi Pirandello. Sy vertaling van Twis onder die geleerdes van Pieter Langendijk word ook gepubliseer.

Ander dramas wat hy vertaal sluit in The glass menagerie van Tennessee Williams as Speelgoed van glas (wat onder andere in 2010 by die Woordfees opgevoer word), Die dubbelbed van Jan de Hartog, Piekniek op die slagveld van die Spaanse dramaturg Fernando Arrabal Terán en Stemme van die Amerikaner Susan Griffin

Vakkundige boeke wat hy vertaal sluit in Die aard van die heelal van Fred Hoyle, Die hart van die Christendom van C.S. Lewis, Die groot stryd: hoe kanker oorwin kan word van Ronald J. Glasser, Die proteas van Suider-Afrika van John P. Rourke en 'n Eeu van onreg van F.W. Reitz.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1959	Berge van Afrika (saam met T.V. Bulpin)
	Langs Afrika se strande (saam met T.V. Bulpin)
1975	Waar die pad eindig
1982	Die koléperas van Kees Konyn (saam met Jan Greshoff)
	Samesteller
1946	Stiebeuel (saam met D.J. Opperman)
1963	Polfyntjies vir die proe – C. Louis Leipoldt
1965	Stiebeuel 2 (saam met D.J. Opperman)
	Vertaler
1939	Twis onder die geleerdes – Pieter Langendijk
1957	Die aard van die heelal – Fred Hoyle
1958	Briewe aan Alet – Gladys Denney Shultz
1961	Die geheim van Kalkoenberg – Eda en Richard Crist
	Seepbelle en die kragte wat hulle vorm – C.V. Boys
	Die verhaal van die neutron – Donald J. Hughes
	Die walvisjagtertjie – Peter Freuchen
1962	Dis tyd dat jy weet – Gladys Denney Shultz
1964	Die hart van die Christendom – C.S. Lewis
1969	Ek onthou vir Mamma – John van Druten
1972	Die reënmaker – Richard Nash
1978	Die groot stryd: Hoe kanker oorwin kan word – Ronald Joel Glasser
1980	Ons nuwe wêreld – L.L. Hattingh
	Die proteas van Suider-Afrika – John P. Rourke
	Wonders van die wetenskap in volkleur: die aarde, plante en diere, die menslike liggaam, wetenskap en tegnologie – Mark Lambert en Linda Moore
1981	Eet gesond, leef gesond – Boris R. Chaitow
	Geboorteverslag – Sylvia Close
	Wie die roede spaar – James C. Dobson
1982	As ek weer kon begin – John M. Drescher
	Die G-kol: plus nuwe bevindinge oor seksualiteit – Alice Kahn Landas,
	Beverley Whippie en John D. Perry
1983	My naam is Legio – William Peter Blatty
1984	Die wonder van die lewe: nuwe foto's van lewe voor die geboorte en die jongste raad vir verwagtende moeders – Mirjam Furuhjam, Axel Ingelman-Sundberg en Claes Wirsén
1985	’n Eeu van onreg – F.W. Reitz
1987	Die A-Z van tuinmaak in Suid-Afrika – W.G. Sheat
1990	Die stasiebevelvoerder – Georges Courteline
2005	Ses personasies op soek na ’n skrywer – Luigi Pirandello

Bronnelys

Boeke

• Botha, Danie “Voetligte en applous!” Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2006
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Steyn, J.C. “Van Wyk Louw: ’n Lewensverhaal Deel I” Tafelberg-uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998

Tydskrifte en koerante

• Anoniem “Prof. Fred le Roux sterf op 71” “Die Burger” 23 April 1984
• Elferink, Rita “’n Ware Renaissance-mens” “Die Burger” 24 April 1984
• Elferink, Rita “Le Roux se afsterwe laat leemte” “Beeld” 25 April 1984
• Bertyn, L.I. “Lig die hoed vir Kees Konyn” “Die Burger” 30 September 1982

Internet

• Eggsa: http://www.eggsa.org/library/main.php?g2_itemId=620376
• Esat: http://esat.sun.ac.za/index.php/Fred_le_Roux
• Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ALe+Roux%2C+Fred.&qt=hot_author